In België zijn in de loop der jaren enkele uitgebreide series spoorweg- en pakketpostzegels verschenen. Deze zegels waren aan de stations te koop voor het voldoen van de kosten voor de verzending van een pakket, maar ook om bijvoorbeeld de kosten te voldoen van een officieel document.
Ik beperk me nu even tot de uitgiften van 1902-1914 en dan alleen de hogere waarden vanaf 1F tot en met 10F. Het was gebruikelijk dat de op de documenten geplakte zegels werden ‘ontwaard’ met een afdruk van een blokstempel. Maar afdrukken van ronde en zeshoekige stempels komen ook voor.
Helaas moet ik beginnen met een waarschuwing. Tot 1908 werd voor de productie van de zegels een dun soort papier gebruikt. Dikker papier werd gebruikt vanaf 1909. Bij de bezetting van België in de Eerste Wereldoorlog vielen grote hoeveelheden spoorwegzegels in handen van de Duitsers. Zij verkochten, vaak via stromannen, de zegels meestal tegen spotprijzen. Deze zegels zijn te herkennen aan het dikkere papier.
Dan bestaan de zegels ook nog op zuiver wit papier. Deze zegels zijn in opdracht van particulieren gedrukt, dus in feite niet-officiële herdrukken.
Daarom kan men beter, wil men zekerheid dat men te doen heeft met echte spoorwegzegels, deze gestempeld verzamelen, waarbij de datum in het stempel vóór augustus 1914 ligt en duidelijk leesbaar is.
Verder komen van de waarden vanaf 1F tot en met 10F grote hoeveelheden ongetande zegels voor. Men ziet deze meestal met slechte druk en het ‘gevleugeld wiel’ met de zegelwaarde soms sterk gedecentreerd. De zegels werden ontworpen door Frans Poortman (niet Maurice Poortman die de postzegels met beeltenis van Koning Leopold III ontwierp) en gedrukt door de Zegelfabriek in Mechelen. Bovenstaand een voorbeeld van een ongetand paar van de 4F met op de velrand het kenmerk ‘ATELIER DES COUPONS’. Het is mij niet bekend of de productie van deze zegels ook plaats vond in de Zegelfabriek van Mechelen. Weet een van de lezers dit?
De meeste ongetande zegels die men tegenkomt zijn zonder gom en daarom dubieus. Ongetand met gom geeft de meeste zekerheid dat men met echte exemplaren te doen heeft.
Maar nogmaals, wil men zekerheid, dan is het advies: verzamel deze zegels met een duidelijke stempelafdruk. En dan is het spannend om alle namen van de stations te vinden die een blokstempel hadden, zoals eerder in dit artikel Dolhain (spoorlijn 37) en Ghistelle (spoorlijn ?). Maar niet iedereen weet waar het station van Bossuyt (spoorlijn 85) was te vinden of dat het station te Brussel aan de rue Rogier (Rogierstraat, spoorlijn 161) vanaf 1860 behoorde tot de spoorlijn van de Grande compagnie du Luxembourg en in 1920 is opgeheven. Veel leuker toch?
Bewaren
Bewaren
Kijk in onze catalogus voor meer postzegels
• Historisch • België • Duitsland • Eerste Wereldoorlog
Nieuwsgierig naar de nieuwste postzegel- en postzegelproducten?
Kijk dan bij Collect Club.
(8 stemmen, gemiddeld: 4,75 uit 5)
Laden...
Reacties (1)
De gestempelde spoorwegzegels van België vormen inderdaad een fascinerend verzamelgebied. Bovendien is het bij mekaar te zoeken materiaal meestal nog spotgoedkoop en niet zo moeilijk te vinden, dus het is heel goed doenbaar om een zeer uitgebreide stempelverzameling aan te leggen.
Ghistelle (of Ghistelles, vandaag Gistel) ligt in het noorden van West-Vlaanderen. Tussen Oostende en Torhout (met station te Gistel en andere gemeenten) liep vroeger spoorlijn 62. De boeiende geschiedenis ervan lees je hier https://nl.wikipedia.org/wiki/Spoorlijn_62
Ondertussen is die voormalige 22 kilometer lange spoorlijn tussen Oostende en Torhout allang afgeschaft en omgevormd tot een natuur-, wandel- en fietsgebied, de “Groene 62” geheten. Een aanrader voor een daguitstap!
Schrijf een reactie
(registratie is niet nodig)