19 mei 2025, 10:37 uur - Bate Hylkema

Tien portretten van tien markante Nederlandse romanschrijvers staan op het postzegelvel RomanReuzen (grafisch ontwerper Lex Reitsma), dat op 22 april 2025 werd uitgegeven. De titel van deze postzegeluitgifte is afgeleid van het eerder gestarte project RomanReuzen. Dat was een initiatief van journalist Frénk van der Linden en fotograaf Fjodor Buis om de ontlezing in Nederland tegen te gaan en dan met name die onder de jongeren.
Emissiegegevens: ontwerper Lex Reitsma, citaten Frénk van der Linden, fotografie Fjodor Buis, uitgiftedag dinsdag 22 april 2025, 10 postzegel per vel, oplage 95.000 velletjes, drukkerij Koninklijke Joh. Enschedé B.V. in Haarlem.
Tien literaire iconen verbeeld
1) Abdelkader Benali (1975 in Marokko) maakt als schrijver vooral naam door zijn literaire werk, waarin hij thema’s als identiteit, multiculturalisme en migratie onderzoekt.
2) Bregje Hofstede (1899) is een veelzijdige en veelgeprezen schrijfster en activist. Ze is binnen XR actief en is mede-oprichtster van feministische actiegroep De Bovengrondse en Stichting Nationaal Heksenmonument.

3) Schrijver Tommy Wieringa (1962, met kip van zijn net ontsnapte kippen in handen) debuteerde
met roman Dormantique’manco. Hij schreef artikelen voor tijdschriften en kranten o.a. Rails, Spits en Volkskrant en was eindredacteur van het tijdschrift 0/25.
4) Mensje van Keulen (1946) schrijft vanaf het begin over poezen en katten in gedichten, verhalen, kattencorrespondentie, kwinkslagen, journalistieke verslaggeving en bijdragen van De Poezenkrant.
* Kip en poes verhogen letterlijk en figuurlijk in sterke mate het leven en de levendigheid van beide auteurs!

5) Adriaan van Dis (1946 in Nederlands-Indië) is romanschrijver en essayist. Hij ontving in 2015 de Constantijn Huygens-prijs voor zijn hele oeuvre en de Libris-literatuurprijs voor zijn autobiografische roman Ik kom terug.
6) De belangrijkste bron van Kader Abdolah (1954 in Iran) lijkt het exotische referentiekader van zijn boeken te zijn. Zijn verhalen en romans worden moderne sprookjes genoemd, die de sfeer van 1001 nacht ademen.

De emissie ‘Tussen twee culturen’ (nvph 1957/66) geeft in 2001 met uitspraken aandacht aan beide schrijvers.
7) De literaire thema’s van Jessica Durlacher (1961) zijn geweld, familiebetrekkingen, Jodenvervolging, nasleep en verwerking van de 2e Wereldoorlog. Won in 2011 de Opzij.
8) Manon Uphoff (1962) heeft oog voor een zweem van waanzin en ontregeling. In haar poging het ongrijpbare te beschrijven, krijg je geregeld de sensatie dat elk leven heel fragiel, kwetsbaar en tijdelijk is.

9) Astrid Roemer (1947 in Suriname) publiceert romans, toneelstukken en poëzie. In 2015 ontvangt ze PC Hooftprijs.
10) Peter Buwalda (1971) is journalist en redacteur bij verschillende uitgeverijen geweest. Hij was mede-oprichter van het literaire tijdschrift Wah-Wah en schreefverhalen en essays voor onder meer De Gids, Vrij Nederland en Bunker Hill.
Vormgeving in woord en beeld een vervreemdend transitie-effect
1) Op de verticale 2D-postzegel (met lengte & breedte) met tekst en perforatie staat in een parallellogram-vormige opening een frontaal opgestelde schrijver. Bij nader inzien blijkt de opening de voorkant van een 3D-boek-afbeelding (met lengte, breedte & diepte) te zijn. Tussen haakjes de omslag van het groene boek is niet door Reitsma ontworpen. De titel is slechts naamgever van de emissie geweest (zie inleiding).

2) De 3D-boeken geven een doorkijk op de gefotografeerde auteurs (borstbeeld – ten voeten uit, 5 mannelijke en 5 vrouwelijke), die om en om binnenshuis en buitenshuis (met landschap als duin, water, bos & weiland) zijn gefotografeerd. Je kijkt als kijker als het ware door de parallellogram-vorm van het 3D-boeken naar de foto’s van de auteurs, die je frontaal aankijken.
3) De combinatie van de platte 2D-postzegel en het ruimtelijk afgebeelde 3D-boek komt overeen met de postzegels van het RomanReuzen-postzegelvel.
4) De kijker richt zich met wisselende oogbewegingen op de elkaar tegenwerkende 2D- en 3D- afbeeldingen, die een beeld-verwringende invloed op iedere postzegelafbeelding hebben.
Het fotobeeld van de auteurs Kader Abdolah en Bregje Hofstede is volledig zichtbaar en ontdaan van het kader van de parallellogram, waarmee het vervreemdende effect meteen verdwijnt.
5) Letterlijk is de met naam vermelde schrijver op de postzegelafbeelding àchter de boekillustratie aanwezig. In figuurlijke zin vertegenwoordigt hij zich met zijn aanwezigheid als auteur op meeslepende wijze in tekst en stijl van zijn roman.
6) Deze aandachtswisseling werkt bepaald niet verhelderend, maar ontsporend en vervreemdend. Door het gebruik van de optische illusie ontstaat een levendig en boeiend postzegelvel overeenkomend met die van romans van de auteurs. Maurits Escher speelt eveneens met de optische illusie van 2D en 3D met de bijzondere uitwerking daarvan.
7) Met de twee rijen postzegels op het vel presenteert ontwerper Lex Reitsma zoals gebruikelijk niet alleen de tien postzegels, maar wil daarmee ook het gevoel overbrengen dat deze boeken op een tafel vanaf ooghoogte gezien in een boekwinkel uitgestald liggen.
8) De zacht gekleurde tinten op de tabs komen overeen met de genuanceerde grijstonen / lichtval van de zwart-wit foto’s.
9) Met het doorlopers-effect rechtsboven beoogt de ontwerper duidelijk te maken dat deze tien boeken alle boeken vertegenwoordigen van talrijk veel auteurs.
RomanReuzen-postzegel met tegenhanger: één titel – veel titels per postzegel
Iedere letter van de tekst ‘75e BOEKENWEEK’ van de Boekenweek-postzegel 2010 (ontwerp Richard Hutten) bestaat uit een 3D-opstelling van stapels en stapeltjes boekenweek-geschenken (uit de periode 1932 – 2010), waartussen auteur Joost Zwagerman driftig zit te lezen.

Deze unieke postzegel (250.000 exemplaren) is in de vorm van een boekje (6 bladzijden) uitgegeven met daarin een verhaaltje van Joost Zwagerman ‘Wat is erger . . .’. De postzegel zonder perforatie kan gewoon als frankeerpostzegel gebruikt worden. De geadresseerde kan het boekje open maken door de postzegel van het voorgedrukte plakrandje los te maken.