Lourdes in Nederland tot en met 28 april 2024

12 april 2024, 16:59 uur - Randy Koo

Van 1 tot en met 28 april 2024 maakt een reliek van de Heilige Bernadette een rondgang door Nederland. De reliek bezoekt 14 plaatsen in de zeven Nederlandse bisdommen. Mensen die niet in staat zijn om naar Lourdes te reizen vanwege ouderdom of ziekte kunnen nu in zeven bisdommen het reliek bewonderen. Lourdes in Nederland. Wat is de historie van Bernadette Soubirous en het ontstaan van Lourdes?

Post Views: 228

Bernadette Soubirous (1844 – 1879)

Bernadette Soubirous woonde de eerste tien jaar van haar leven met haar ouders in de molen van Boly, het erfstuk van haar moeder Louise Soubirous Casterot. Bernadette was de oudste van negen kinderen, van wie er vier de volwassen leeftijd zouden bereiken. Na een arbeidsongeval van vader Soubirous raakte de watermolen in het ongerede. Omdat er niet meer gemalen kon worden was er geen werk meer. Het gezin moest de watermolen verlaten. Een neef bood hun woonruimte aan in een niet meer gebruikte gevangenis. Kort daarna werd de vader van Bernadette opgepakt omdat men dacht dat hij een zak meel gestolen had. Na onderzoek bleek dat hij het niet gedaan had; hij was louter verdacht geweest omdat hij arm was. Bij een cholera-epidemie werd ook Bernadette ziek, ze genas, maar hield er astma aan over.

Verschijning

Op 11 februari 1858, ze was toen veertien jaar oud, ging Bernadette met haar zusje Toinette en een vriendin Jeanne Abadie hout sprokkelen. Vanwege haar slechte conditie kon Bernadette de meisjes niet bijhouden. Toen ze haar kousen uittrok om de Gave over te steken, hoorde ze aan de overkant boven de daar aanwezige grot van Massabielle een geruis als van de wind, maar zag de struiken en bomen niet bewegen. Ze zag vervolgens de verschijning van een in het wit geklede dame met een rozenkrans, die zich tijdens een latere verschijning – op 25 maart – voorstelde als Que soy era immaculada councepciou (“Ik ben de onbevlekte ontvangenis”). Paus Pius IX had reeds in het jaar 1854 het dogma afgekondigd van de Onbevlekte Ontvangenis van Maria, dat wil zeggen dat Maria vanaf haar conceptie geheel zonder zonde was. Bernadette, die een eenvoudig meisje was dat nauwelijks kon lezen, wist dit echter niet. Haar ouders, onderwijzers en priesters zouden later getuigen dat zij nog nooit over de onbevlekte ontvangenis had gehoord.

Bernadette noemde de dame aquero, wat in de streektaal die daar betekent. Tot 16 juli 1858 kreeg Bernadette nog zeventien maal een visioen, waarbij ze op aanwijzing van de verschijning een bron opende. Bernadette vertelde dat de in het wit geklede vrouw haar vroeg bij de grot een kerk te bouwen en processies te houden naar die plaats waarbij men de rozenkrans moest bidden.

In de maanden van de visioenen werden de verhalen van Bernadette vaak niet serieus genomen. Mensen die met haar meegingen zagen nooit iets, al waren er wel die ‘een aanwezigheid’ voelden. De prefect en de dorpspastoor ondervroegen haar kritisch. Dat was moeilijk voor haar omdat ze de boodschappen van de verschijning niet altijd begreep.

Erkenning

Pas toen de verschijning zich had voorgesteld als de Onbevlekte ontvangenis, nam de pastoor Bernadette serieus en toen de eerste wonderen gebeurden stelde de bisschop van Tarbes een onderzoek in. Na vier jaar, in 1862, concludeerde hij dat de verschijningen een bovennatuurlijk karakter hadden. Vanaf dat moment werd Lourdes een officiële bedevaartplaats. Er kwamen zoveel pelgrims dat de pastoor Bernadette in het hospitaal van Lourdes plaatste. Daar groeide haar kloosterroeping en op 22-jarige leeftijd vertrok ze naar Nevers.

Op 29 juli 1866 trad ze onder de naam Marie-Bernard in bij de Sœurs de la Charité van Saint-Gildars in Nevers. Aan haar medezusters mocht zij haar verhaal alleen bij haar intrede doen. Hier had zij vrede mee. Er waren echter kerkelijke en wereldlijke hoogwaardigheidsbekleders die haar wilden zien of zelfs ondervragen. Dan moest ze haar werk neerleggen en komen. Het was voor haar niet altijd gemakkelijk te gehoorzamen. Ze werkte als hulpkosteres en ziekenverzorgster, tot ze te ziek werd. Ze stierf op 16 april 1879, amper 35 jaar oud, en zou op haar sterfbed nog eenmaal een visioen hebben gehad. Naast astma had Bernadette een tumor in haar knie, maar ze had nooit geklaagd. Het enige wat ze zei was: “Ik ben als een graankorrel gemalen”.

Opgravingen en heiligverklaring

Op 22 september 1909 werden haar stoffelijke resten voor het eerst opgegraven. Haar lichaam was naar verluidt nog volledig intact. Dit was later een van de argumenten om haar zalig te verklaren. Haar lichaam werd gewassen, gekleed, en opnieuw begraven in een dubbele kist.

Op 3 april 1919 werd ze opnieuw opgegraven. Een dokter die het lichaam onderzocht schreef het volgende: “Het lichaam is bijna gemummificeerd, bedekt met schimmelplekken en een behoorlijke laag zouten, dit lijken calciumzouten te zijn. (…) De huid is op sommige plaatsen verdwenen, maar nog steeds aanwezig op het grootste deel van het lichaam.”

In 1925 werd het lichaam van Soubirous voor de derde keer opgegraven. Er werd een aantal relikwieën van het tot dan toe ongeschonden lijk genomen en naar Rome gestuurd. Het lichaam verkeerde in goede staat, maar de huid was door schimmels grijs gekleurd. Omdat dit afschrikwekkend zou zijn voor toekomstige pelgrims werd de hulp ingeroepen van Pierre Imans, een destijds bekende firma op het gebied van maskers voor de mode-industrie. Hij zou zowel haar handen als gezicht met een masker van was bedekken. Alle voor het publiek zichtbare lichaamsdelen zijn dus bedekt met was. Hierna werd ze ‘als ongeschonden wonder’ opgebaard en tentoongesteld in het klooster in Nevers waar Bernadette van 1866 tot haar dood gewoond had. Deze plaats werd daarna veel bezocht door pelgrims.

Op 14 juni 1925 werd Soubirous zalig verklaard. Op 8 december 1933 verklaarde paus Pius XI haar heilig. Haar naamdag valt op 16 april. Haar feestdag werd in 1891 door paus Leo XIII als ‘Feest der Verschijningen’ vastgesteld op 18 februari. Dit was de dag dat ze voor de derde maal een visioen had en haar, zoals zij verklaarde, voorspeld werd: “Ik beloof je niet in deze wereld gelukkig te maken, maar wel in de andere”.

Lourdes

Lourdes is een stad in het departement Hautes-Pyrénées in Frankrijk. De stad is gesitueerd in het zuiden tussen in de uitlopers naast de bergen van de Pyreneeën en de Gave de Pau. Lourdes had op 1 januari 2021 13.509 inwoners. Het is de grootste katholieke bedevaartplaats in Frankrijk.

In 1864 werd er een standbeeld opgericht ter ere van Onze-Lieve-Vrouw van Lourdes bij de plaats van de verschijningen in de grot. Er werd een kapel gebouwd die al spoedig te klein werd en ging dienen als crypte voor de eerste basiliek, de Basiliek van de Onbevlekte Ontvangenis. In de loop der jaren kwamen hier nog twee basilieken bij en verschillende andere gebouwen, die thans alle deel uitmaken van het Heiligdom van Onze-Lieve-Vrouw van Lourdes.

De Rooms-Katholieke Kerk heeft verschillende wonderbaarlijke genezingen erkend. Hiervoor werd in 1905 het Bureau van de medische vaststellingen en in 1947 het Internationaal Medisch Comité van Lourdes opgericht. Op 11 februari 2018 werd door bisschop Jacques Benoit-Gonnin de 70e officiële wonderbaarlijke genezing erkend.

Het hele jaar door maar vooral vanaf maart tot en met oktober komen pelgrims uit heel Europa, maar ook uit andere delen van de wereld, naar het heiligdom van Onze-Lieve-Vrouw van Lourdes om er te bidden en zich te laven aan of te wassen met het bronwater bij de grot waaraan heilzame kwaliteiten toegedicht worden. Op 11 februari wordt in de katholieke kerk Onze Lieve Vrouw van Lourdes gevierd, dus niet zozeer de verschijningen, maar de Moeder Gods. Vooral de lichtprocessies en de sacramentsprocessies zijn publiekstrekkers.

Rondgang reliek Heilige Bernadette

Een schrijn met een reliek van de Heilige Bernadette Soubirous komt in april vanuit Lourdes naar Nederland en doet dan veertien bijzondere kerken en bedevaartplekken aan. De schrijn maakt tussen 1 en 28 april 2024 een rondgang door het hele land: van Maastricht tot Heiloo en van Hulst tot Bolsward. Het complete programma is nu bekend gemaakt.

Bernadette Soubirous (1844-1879) spreekt bij gelovige mensen zeer tot de verbeelding. Zij was het destijds 14-jarige meisje dat in 1858 in een grot in Lourdes in Zuid-Frankrijk achttien keer een verschijning van een ‘mooie dame’ zag. De Kerk heeft later bepaald dat het niet anders kan dan dat zij Maria moet hebben gezien. Na de verschijningen ontwikkelde Lourdes zich tot een van de belangrijkste Mariabedevaartplaatsen ter wereld, die jaarlijks door miljoenen pelgrims wordt bezocht.

Vanuit Nederland gaan er elk jaar enkele duizenden mensen op bedevaart naar Lourdes. Velen van hen maken onderweg een tussenstop in Nevers in de Bourgognestreek, waar het lichaam van de Heilige Bernadette ligt opgebaard. Na de verschijningen trad zij in het klooster bij de Zusters van Liefde van Nevers. Tot aan haar overlijden in 1879 woonde ze in het Moederhuis van die congregatie in Nevers.

Bij gelegenheid van haar zalig- en heiligverklaring werd het graf van Bernadette geopend en bleek haar lichaam nog helemaal intact. Sindsdien ligt zij in een glazen schrijn opgebaard in de kapel van het klooster Saint-Gildard in Nevers. In het kader van het zaligverklaringsproces werden enkele stukjes van haar lichaam weggenomen, die nu in een reliekschrijn in Lourdes worden bewaard. Een deel daarvan kom in een aparte schrijn in april naar Nederland.

Relieken zijn overblijfselen van heiligen. De verering van relieken speelt al eeuwenlang een belangrijke rol in het geloof van christenen. Het brengt de herinnering aan de betreffende heilige dichterbij en daarmee ook zijn of haar geloof in Christus. Voor gelovigen nodigt het nabij weten van heiligen uit om hun voorbeeld na te volgen en hun voorspraak bij God in te roepen. Met de rondgang van de reliek van Bernadette door Nederland wordt ook de boodschap van Lourdes opnieuw onder de aandacht gebracht als plaats waar mensen kracht en troost kunnen vinden.

De schrijn met de reliek van Bernadette maakt gedurende de hele maand april een rondgang langs de zeven Nederlandse bisdommen en wordt op veertien plaatsen ontvangen. In deze kerken en bedevaartplekken is gelegenheid voor belangstellenden om de reliek te vereren. Er zijn vieringen, gebedsmomenten, processies, lezingen en filmvoorstellingen over Bernadette gepland.

De rondgang begint op maandag 1 april (Tweede Paasdag) in Maastricht. Die ochtend is er een eucharistieviering in de Onze-Lieve-Vrouwebasiliek en aansluitend een processie met onder meer de reliek van Bernadette door de binnenstad van Maastricht. ’s Middags is er een bidtocht met de reliek naar de Lourdesgrot op de Sint-Pietersberg. Dit is de oudste Lourdesgrot van Nederland, die dit jaar haar 150-jarig bestaan viert. Op de laatste dag van het bezoek van de reliek aan Nederland (zondag 28 april) is er een speciale dag voor gezinnen uit heel Nederland in Den Bosch, met onder meer een aangepaste viering in de Sint-Janskathedraal in Den Bosch en een speurtocht langs personages die met Lourdes en Bernadette te maken hebben.