Zomerzegels zijn verkapte herinneringszegels

De zomerzegels 1995 herinneren ons aan de start in 1945 (toen dus 50 jaar geleden en nu al 74 jaar) van de onafhankelijkheidsstrijd van Indonesië tegen Nederland. Meteen na beëindiging van de Tweede Wereldoorlog komt ook de Indische bevolking onder leiding van Soekarno met nationalistische gevoelens in opstand tegen het Nederlandse gezag. Na de Japanse bezetting wilden ze ook meteen erna beëindiging van het Nederlandse bewind.

Zie postzegelblogartikel van 13 mei 2012

Postzegels Repoeblik Indonesia periode 1945/1948.

NVPH 1618 – Japanse kampen in Ned. Indië

In 1941 veroverde Japan het voormalige Nederlandsch-Indië. Nederlanders werden naast Indonesiërs in kampen geïnterneerd en moesten er dwangarbeid verrichten. De kampbewoners maakten van hout, geitenvel en autoband een sandaal, een kletek, waarmee ze niet blootsvoets te hoefden te lopen. Japan capituleerde op 15 augustus 1945 na de atoomaanvallen op Hiroshima en Nagasaki.

NVPH 1332 – Verzet en Bevrijding 1940-1945

De 70 cent postzegel heeft als onderwerp het oorlogsleed van onze landgenoten in het voormalige Nederlandsch-Indië. Voor hen is 15 augustus 1945 de bevrijdingsdag, namelijk de capitulatie van Japan.

• Buigende vrouwen onder wie enkele Nederlandse in een interneringskamp. Het buigen voor de Japanse keizer was een vaste en vernederende ceremonie.
• Het 5 cent papieren kampgeld is door de Japanse bezetter uitgegeven.
• Werken aan de Birma-spoorweg door krijgsgevangenen en lokale arbeidskrachten uit Birma zelf.

Alternatieve postzegels Joost Veerkamp

Tijdens de Politionele Acties van 21 juli tot 5 augustus 1947 op Java (Surabaja) en Sumatra vielen bij offensieve operaties van de Nederlandse Strijdkrachten (na de overname van Britse posities) vielen talrijke doden.

Met alternatieve postzegels geeft kunstenaar Joost Veerkamp zijn visie op actuele postzegelonderwerpen van ons land. Op 17 augustus 1995 ‘completeert’ hij met een deel-tekening in combinatie met tekst bestaande postzegels van Nederlandsch-Indië uit 1945:

• Een geïrrigeerd rijstveld wordt met veel kruisen uitgebreid én met de cynische tekst “Politioneel bemeste sawah”.
• Een rustgevend kustlandschap krijgt toch een bezoeker én een verbijsterende tekst “Klapperbomen en inlanders”.

Ons land trachtte tijdens een chaotische periode het gezag over Nederlandsch-Indië met de Politionele Acties te behouden. Op 17 augustus 1949 vond tenslotte de soevereiniteitsoverdracht aan Republik Indonesia o.l.v. de nationalist-bevelhebber Soekarno plaats. Veel Indische Nederlanders moesten het land in de tropen verlaten.

Zomerzegels 1995

NVPH 1639 – Ansichtkaart uit Indonesië

Met de gefrankeerde en in Surabaya afgestempelde postzegel (d.d. 040.?95) uit Indonesië op een prentbriefkaart worden begrippen als ‘ver weg’ en ‘avontuurlijk’ in beeld gebracht. De ansichtkaart is door opa en oma aan Claire gestuurd, die met haar ouders in Nederland aan het Zebrapad 20 in Roorn met postcodenummer 1623 ZP woont. Dit gefingeerde adres bestaat niet. De plaatsnaam heeft hoogstwaarschijnlijk betrekking op het Noord-Hollandse Hoorn met postcodenummer 1620.

• De Indonesische postzegel staat naar ik me meen te herinneren in het teken van toeristische aantrekkelijkheden van het land te maken. Wie kan de lezer en mij hierover nader informeren? Bij voorbaat dank voor uw hulp.
  Het versturen van een prentbriefkaart was in 1995 nog een tijdgebonden medium om beelden te tonen van wat men als toerist ziet op reis of vakantie. Nu verstuurt men een serie foto’s per mail.
• Uit de op de achterkant van een ansichtkaart vermelde informatie “Alles is veranderd, toch voelen we ons hier weer thuis” doet vermoeden dat opa en oma vroeger wel in Indonesië en de plaats Surabaya op Java hebben gewoond. Met andere woorden ze hebben het vroegere Nederlands-Indië ook moeten verlaten na de onafhankelijkheidsverklaring van Nederland door Indonesië onder leiding van Soekarno op 17 augustus 1949. Het gezin heeft zich in Nederland gevestigd na de repatriëring.

NVPH 1640 – Op bezoek bij vrienden

Via een spionnetje (spiegeltje aan kozijn of gevel van de Indonesische gastheer/-vrouw) is het dagelijkse leven op straat te zien. Een Nederlands echtpaar (de omhoogkijkende en daardoor ‘communicerende’ dame met een bos bloemen) komt op een zonnige dag bij vrienden op bezoek.

• Deze postzegelafbeelding verbeeldt de integratie van een Indische gezin in de Nederlandse samenleving in Amsterdam in 1995: zij krijgen bezoek van een bevriend echtpaar met een blank uiterlijk. Waarom juist in Amsterdam? Spionnetjes zijn daar heel gebruikelijk in smalle straatjes, waar soms ook een bejaardenoord voor ouderen kan staan.

NVPH 1641 – Dagje uit op video opgenomen

Een videobeeld op het televisiescherm geeft een levendig beeld van een dagje uit in de Amsterdamse dierentuin Artis van opa en oma (met Indonesische kenmerken) met hun kleinkind Claire.

• Een getrouwd kind van opa en oma woont als gezin met dochtertje elders buiten Amsterdam in Roorn.

NVPH 1642 Zomerzegels 1995 – blok

Alle drie zomerzegels zijn op het postzegelvel ‘ingelijst’, zoals dat destijds door grootouders heel gebruikelijk was. In de lijst staat een blauwe tekst ‘Zomerzegels 1995 ouderen en mobiliteit’.

Zomerzegels 1995 feitelijk verkapte herdenkingspostzegels.

De vrolijk gekleurde zomerzegels 1995 (nvph 1639/42, een verwijzing naar de kleurenrijkdom van de tropen?) zijn feitelijk verkapte herdenkingspostzegels. Met de afwijkende schrijfwijze van de landsnaam met grote naar kleine letters of andersom (nabije Nederland – verre Indonesië) verbeeldt het ‘reizen’ tussen beide landen. Met deze ‘sleutels’ wordt het Indische ‘verleden’ visueel voor ons enigszins geopend/ontsloten.

• Aan de komst van Indische Nederlanders in ons land vijftig jaar geleden werd op 11 april 1995 met de uitgave van deze drie zomerzegels op een weinig opvallende manier toch gememoreerd door ze in de zomerzegelemissie onder te brengen. Door deze ‘ruchtbaarloze’ presentatie zijn het zomerpostzegels gebleven en geen repatriëringspostzegels geworden.
• Het kleinkind Claire (als vertegenwoordiger van de derde generatie) figureert als verbindende factor in het ’toneelstuk-in-drie-bedrijven’ op deze zomerzegelemissie.
• Het thema van de zomerzegels 1995 luidt ‘Ouderen en mobiliteit’ of het zou misschien ook wel ‘Mobiliteit van ouderen’ kunnen zijn. De mobiliteit is op al deze zomerzegels van toepassing niet alleen van plaats (land), maar ook (maatschappelijk) in tijd. Er steeds sprake van een actief levendige manier van ‘overbrugging’: Nederland – Indonesië (plaats), 1945 – 1995 (tijd) en maatschappelijk (integratie Indische gezin – Nederlandse samenleving). Zij richten letterlijk en figuurlijke op levendige wijze een blik naar buiten zelfs over de grens naar het buitenland.
• De twee voorgaande zomerzegelemissies hadden als thema ‘Bevorderen van veiligheid in eigen woonomgeving’ en ‘Langer zelfstandig wonen’. Het thema ‘Mobiliteit van ouderen’ is een logisch gevolg geweest van 1993 en 1994, dat ontworpen is door het ontwerperscollectief ‘Wild plakken’, bestaande uit Lies Ros, Rob Schröder en Frans Beekers. Zij weten de boodschap helder en duidelijk te verbeelden door materialen en middelen direct toe te passen. Ze maken gebruik van fotomontage/-collage, experimentele typografie, gebruik van diagonalen en overzichtelijke kleurvlakken.
• Het aanbrengen van relationele verbanden en betrekkingen tussen postzegels is aantrekkelijk, omdat de zeggingskracht ervan verdiept en omvangrijker kan worden door andere postzegels, die later zijn verschenen. Tussen postzegels blijken er soms onbekende, onverwachte en verrassende connecties te bestaan, zoals de zomerzegels 1995 en de sandaal, een kletek, uit de interneringskampen van de Jappen.

Kijk in onze catalogus voor meer postzegels
• Thematisch • Nederland • Nederland • Tweede wereldoorlog

Nieuwsgierig naar de nieuwste postzegel- en postzegelproducten?

(7 stemmen, gemiddeld: 3,57 uit 5)

Laden...