In een van de artikels werd aandacht geschonken aan een van de bekendste lokale godinnen met foto uit de Romeinse tijd namelijk Nehalennia. Er blijken meer dan tweehonderd reliëf-afbeeldingen van haar gevonden te zijn nabij Domburg en in de Schaar van Colijnsplaat in de Oosterschelde.
Eentje daarvan is in 1977 op de 45 cent Zomerpostzegel (nvph 1134) terechtgekomen met de omschrijving ‘Altaar godin Nehalennia met deel zeekaart’. In mijn archief heb ik over dit altaar van omstreeks 200 na Christus interessante informatie gevonden.
De drie resterende zomerzegels 1977 zijn ook gewijd aan archeologische vondsten in Nederland uit de Romeinse tijd.

De godin Nehalennia (nvph 1134)

De regionale godin Nihalennia in de toenmalige Scheldemonding was vermoedelijk een Keltische voorspoeds- en moedergodin, die tot in de Romeinse tijd werd vereerd. Haar uit steen opgetrokken tempel stond aan de oever van de Schelde, maar werd door het geweld van de zee weggeslagen en verdween onder de golven. Na 400 verdronk het landschap, een waddengebied bleef over. In 1970 werden bij baggerwerkzaamheden in de Oosterschelde bij toeval in de Schaar van Colijnsplaat verscheidene altaren, beelden en beeldfragmenten opgehaald.

Het afgebeelde altaar is bijna 90 cm hoog en dateert van ca. 200 na Chr. Blijkens de Latijnse inscriptie is het aan Nihalennia gewijd door Sextus Severinius Severus, een van de vele kooplieden die voor het ondernemen van een riskante zeereis (bijvoorbeeld naar Britannia) de godin een monument beloofden, als zij een behouden terugkeer zou verlenen. ’t Is te vergelijken met een soort verzekeringscontract (voor wat hoort wat). Niet alleen (zout)handelaren, maar ook reders, bestuurders en militairen uit Keulen, Trier en Nijmegen gaven opdrachten na terugkeer van een gevaarlijke zeereis een altaar te maken, die buiten tegen de muur van de tempel werden geplaatst.
De godin (meestal zittend afgebeeld) is afgebeeld in een nis van een kalkstenen votiefaltaar. De hond links naast haar is symbool van waakzaamheid en trouw ten opzichte van haar vereerders. De overvloed aan vruchten (appels) in een mand rechts van haar vertegenwoordigen welvaart, die zij, naar men hoopt, zal schenken aan haar vereerders. Daarmee werd ook voorspoed en vruchtbaarheid verbeeld.

Romeinse thermen in Heerlen (nvph 1133)

In een periode van twee jaar tijd is het thermencomplex (z.g. rijentype: alle hoofdvertrekken lagen in één rij achterelkaar) in Heerlen uitgegraven. Het complex functioneerde voornamelijk als een gezondheidsbad (soort sauna).
Na de entree komt;

1. Het apodyterium om te ontkleden.
2. Vervolgens de ronde zweetruimte/hete luchtbad (sudatorium of laconicum) met een temperatuur door vloer- en wandverwarming van ca 50 tot 55 graden.
3. Warmwaterbad (caldarium).
4. Langzame afkoeling in het lauw watervertrek (tepidarium).
5. Algehele afkoeling in de bassins van het koud water vertrek (frigidarium).

De verwarming werd er geregeld door een vernuftig systeem van vloer- en wandverwarming door het stoken van houtskool in de stookruimte (praefurnium). De warme lucht verspreidde zich onder de op 90 cm hoge pijlers gelegen vloer en door holle buizen (tubuli) achter de wanden.

Fragment Romeins vrachtschip (nvph 1135)

Van de drie nabij Zwammerdam in fort Nigrum Pullum (aan zuidelijke oever van Oude Rijn tussen Alphen a/d Rijn en Bodegraven) gevonden platte, eikenhouten transsportschepen (rijnaken) is de kleinste (20,25 x 3,40 x 0,90 m; hoogstwaarschijnlijk een veerpont) op de postzegel geplaatst.
In de periode 1968 – 1971 is systematisch en uitgebreid archeologisch onderzoek middels zoeksleuven uitgevoerd in fort Nigum Pullum (zware kip) in de buurt van Zwammerdam. Het fort deed dienst in de periode midden 1e eeuw tot midden 3e eeuw na Chr.

Na 150 na Chr. functioneerden deze platte schepen vooral voor de aanvoer van bouwmateriaal (containervervoer) voor de herbouw in steen van Rijnforten (bewaken/verdedigen van Romeinse rijksgrens). De in hout en aarde opgetrokken militaire legerkampen/forten waren te zwak om de heviger wordende druk van Germanen te weerstaan.
Inlandse scheepsbouwers aan de Rijn en zijrivieren daarvan bouwden voor plaatselijk gebruik deze schepen al eerder. In opdracht van de Romeinen werden er op veel grotere schaal deze schepen gebouwd, waarbij bepaalde constructiedetails gedwongen aangebracht dienden te worden. Dit blijkt o.a. uit de vorm van de gevonden stuurriem, de grootte ervan is op maataanduiding af te lezen.

Romeinse gezichtshelm (nvph 1136)

De Romeinse gezichtshelm (24 x 22 cm) voor een man (1e / 2e eeuw na Chr.; ca 1915 gevonden in Waal bij Nijmegen) bestaat uit een helmkap en een viziermasker, die door een scharnier op het hoofd met elkaar verbonden zijn. De helmkap in de vorm van een haardracht met lokken (van ijzer) is bijna geheel verdwenen. Eveneens van ijzer (bekleed met met verzilverd brons als decoratie) zijn het masker, de voorhoofdsband, de oorstukken en de nekbeschermers. De lippen, de randen van de oogleden, kleding en haartooi van de figuurtjes op de voorhoofdsband zijn verguld. Het masker laat een jong gezicht zien met een laag voorhoofd, halfgesloten ogen en een krachtig kin. Ogen, neusgaten en mond zijn opengelaten.
Op de diadeem-achtige voorhoofdsband zijn twee mannelijke en drie vrouwelijke busten in reliëf aangebracht, die waarschijnlijk een rituele betekenis hadden.
Deze helm is vermoedelijk niet gebruikt voor de strijd, maar voor een soort toernooispel of voor parades bij feestelijke gelegenheden.

Kijk in onze catalogus voor meer postzegels
• Thematisch • Nederland • Nederland

Nieuwsgierig naar de nieuwste postzegel- en postzegelproducten?

(4 stemmen, gemiddeld: 5,00 uit 5)

Laden...