Joris (Georgius) van Cappadocië (gestorven 23 april 303) is een martelaar en heilige. Overal in Europa wordt hij als held en heilige vereerd. Hij wordt traditioneel afgebeeld met een draak, die hij volgens de overlevering zou hebben gedood. De draak staat hierbij symbool voor het heidendom. Het verslaan van de draak symboliseert de bekering van een heidens land of stad tot het christendom. In latere eeuwen speelde men dit gevecht in processies na, maar dat gebeurde na verloop van tijd steeds meer op een grappige, potsierlijke manier, als komische act.
Gerelateerde artikelen
De ‘nieuwe’ Joris stak zijn wapen in een met stro opgevuld ‘monster’. En zo ontstond de uitdrukking ‘met iets of iemand de draak steken.
Hij is de beschermheilige (patroon) van veel Europese landen, zoals van Engeland (St. George) en van de Spaanse autonome regio Catalonië (Sant Jordi). Het is niet duidelijk waar deze St. Joris geleefd zou hebben. Men vermoedt aan de Afrikaanse kust of Klein-Azië. Voor de ridderschap was de historiciteit van Sint Joris onbelangrijk, het ging hun om een patroonheilige die krijgshaftig en moedig was en dus met het zwaard of de lans en niet met een gebed het kwaad overwon. In Joris vallen de mythen rond Koning Arthur en zijn drakendodende ridders samen met de christelijke heiligenverering.
Er zijn geen historische gegevens over Joris bekend. De enige bron waarin hij wordt genoemd is een verzameling legenden over heiligen, de Legenda aurea. Daarin zijn meerdere verhalen uit de Griekse mythologie in een aangepaste vorm herverteld waarbij een – al dan niet werkelijk bestaande – christen de rol van de Griekse held overneemt. De in 1260 gepubliceerde Legenda aurea is de oudste bron waarin Joris met een draak in verbinding wordt gebracht.
In Engeland was Joris, of George, al bekend in de 8e eeuw. Het rode ‘Kruis van Sint Joris’ op een witte achtergrond is in de eerste helft van de 12e eeuw met de heilige verbonden. Het kruis is ontleend aan de mantel van een kruisvaarder en siert ook de vlag van Engeland. De ridderlijke figuur van Sint Joris heeft altijd een bijzondere verering genoten. Richard Leeuwenhart stelde hem aan tot beschermheilige van de kruisvaarders en de nationale synode van Engeland verklaarde hem in het jaar 1222 tot patroon van het land. Ook bij het ontstaan van de Scouting werd Sint Joris de patroon. In Nederland is Sint Joris de beschermheilige van Ridderkerk en van Terborg. Op het wapen van beide plaatsen staat de held met zijn draak afgebeeld.
23 April is Sint Jorisdag en dit wordt behalve door de Scouting, in Engeland uitbundig gevierd als ‘St. George’s Day’. In Catalonië is het niet alleen de nationale feestdag, maar ook het feest van het boek en het gedrukte woord. Traditioneel schenkt men elkaar een boek. Eens in de zeven jaar is het draaksteken in Beesel in Limburg een bruisend openluchtspel over de bekende legende.
De Heilige Joris was als patroon van de ridders een populair motief bij het vormgeven van Ridderorden. Niet alleen in de insignes maar ook in de naam van de vele Orden van St. George of Orden van Sint Joris vinden wij hem terug. De orde van de Kousenband gebruikt Sint Joris als symbool van het goede dat de draak, het kwaad verslaat. Joris is een van de heiligen die op de Hongaarse Stefanskroon zijn afgebeeld.
Als volwassene werd Joris militair en hij bracht het tot officier in het leger van Diocletianus. Toen deze beval de christenen te vervolgen weigerde Joris hieraan deel te nemen en verklaarde zelf christen te zijn. Hierop liet Diocletianus hem vermoorden.
Het kruis li-onder op dit blok (Gibraltar 2003) is het kruis van De Heilige Militaire Constantijnse Orde van Sint Joris, een zeer oude Europese ridderorde. Het motto van de Orde is ‘In hoc signo vinces’ (‘In dit teken zult u overwinnen’) . Sinds 1816 bestaat de Orde uit twee takken, een Spaans-Napolitaanse tak en een Frans-Napolitaanse tak, met ieder een grootmeester. Anders dan de Orde van Malta is de Constantijnse Orde géén kerkelijke orde en wordt niet door het kerkelijk recht geregeerd. De banden tussen het Vaticaan en de Heilige Militaire Constantijnse Orde van Sint Joris zijn desondanks zeer innig. Doel van de Orde is volgens de statuten ‘het vermeerderen van de glorie van het kruis’ en beoefenen van propaganda voor de kerk, beiden door middel van goede werken. De leden hoeven tegenwoordig niet meer van adel te zijn. Ook vrouwen kunnen toetreden tot deze Orde. Men houdt bijeenkomsten in vele steden in Europa en tevens in de VS. De historie van de Orde is turbulent te noemen. De grootmeester verleent aan vooraanstaande niet-Katholieke christenen het ‘Constantijnse Erekruis’. De hiermee onderscheiden personen worden daardoor geen lid van de Orde. De Nederlandse oud-minister van Buitenlandse Zaken Josef Luns was drager van het grootkruis in de Napolitaanse tak van de Orde.
Reacties (2) Schrijf een reactie
Er is een foutje geslopen in dit artikel. Het onderschrift bij de tweede afbeelding moet zijn: 18e eeuwse omslag (koperplaat) van de hymne ‘Epi Soi Hairei’van Georgios Klontzas.
Deze had ik eerder blijkbaar gemist. Gelukkig nu wel gelezen. Erg interessant artikel!
Schrijf een reactie
(registratie is niet nodig)