Victor Marie Hugo werd op 26 februari 1802 geboren in Besançon, een stad in het oosten van Frankrijk van oorsprong gelegen op een schiereiland, een meander, van de rivier ‘Le Doubs’. Hij was derde zoon van Sophie Trébuchet en Joseph Léopold Sigisbert Hugo, een generaal die diende onder Napoleon Bonaparte. Victor Hugo ging met zijn in 1813 gescheiden moeder mee naar Parijs, waar hij een opleiding volgde aan het Lycée Louis-le-Grand. Wanneer Hugo precies besloot dat hij schrijver wilde worden is niet helemaal duidelijk. Het bovenstaande portret als jonge volwassene werd vervaardigd in 1899 door Charles Maurin, dus na het overlijden van Victor Hugo.

Victor Hugo maakte enkele toeristische reizen, zowel binnen Frankrijk als daarbuiten. Een aantal dorpen en steden maakte gebruik van de bekendheid van Victor Hugo door daaraan aandacht te schenken door middel van een poststempel. Als voorbeeld het stadje Doullens ten noorden van Amiens met thans zo’n 6.000 inwoners waar Hugo slechts één nacht verbleef op doorreis naar Arras. Hij kwam in het stadje aan in de avond van 12 augustus 1837 en vertrok de volgende ochtend na eerst de plaatselijke citadel uit 1530 te hebben bezocht. In het stempel de tekst ‘Victor Hugo en de 19de eeuw’ en de datum 8 juni 1985. Misschien ter gelegenheid van een expositie? Of had het te maken met het overlijden van Victor Hugo, honderd jaar daarvoor, op 22 mei 1885? Wat was dan de band met het stadje Doullens of in het Nederlands Dorland? In 1985 bestond daar in elk geval een postzegelvereniging, de ‘Société Philatélique de Doullens’ opgericht in mei 1945.

Hugo maakte niet alleen naam als schrijver, maar ook als politiek denker. In de jaren veertig van de negentiende eeuw werd hij verkozen tot afgevaardigde in de ‘Assemblée législative’ en de ‘Assemblée constitutionnelle’. In de politiek, waarin hij zeer bedreven was, sprak Hugo zich onder meer uit tegen de doodstraf en voor de persvrijheid. Hij maakte zich hard voor de bestrijding van sociale ongelijkheid en stond bekend als een groot tegenstander van de monarchie. Dit laatste bracht hem in 1851 in grote problemen. De postzegel alsmede het vignet op de hierboven afgebeelde eerstedagenvelop werden ontworpen door op 18 april 1940 geboren kunstenaar en postzegelontwerper Jacques Jubert.

In dat jaar greep Napoleon III de macht en werd een anti parlementaire grondwet ingesteld. Hugo stak zijn ongenoegen hierover eveneens niet onder stoelen of banken. Hij verklaarde de nieuwe keizer openlijk tot vijand van Frankrijk en riep de Fransen op in verzet te komen. Toen op 2 december 1851arrestatie dreigde, besloot de schrijver in ballingschap te gaan. Dankzij zijn levensgezellin Juliette Drouet vond hij een onderduikadres. Op 7 december 1851 verkreeg hij via verzetsvrienden een vals paspoort onder de naam ‘Lanvin’, een arbeider. Hij vertrok per trein naar België en verbleef onder meer in Brussel en Antwerpen.

op 1 augustus 1852 vertrok Victor Hugo per schip naar Londen, samen met Juliette en met zijn zoon Charles. Vlak voor zijn vertrek hield Hugo nog een toespraak tegenover andere bannelingen. In Londen reisde Hugo met zijn gezelschap verder op 5 augustus 1852 naar Jersey een van de Kanaaleilanden voor de Franse kust. Aanvankelijk vestigde hij zich in Saint Helier. Daar werd Victor Hugo opnieuw herenigd met zijn echtgenote Adèle Foucher en zijn andere kinderen. Ook op Jersey leefden heel wat Fransen in ballingschap. Hugo vestigde zich later met zijn gezin in Saint Clement, ook op het eiland Jersey. Juliette Drouet en haar zoon Charles logeerden in een huis in Havre des Pas, een kustweg op het eiland. Op 31 oktober 1855 verhuisde hij na drie jaar naar Saint Peter Port op het eiland Guernsey.

Het gezin vestigde zich in het ‘Hauteville House’ gelegen aan de gelijknamige straat in Saint Peter Port. Hij kon de koop van het huis financieren door de opbrengst van zijn gedichtenbundel ‘Les Complentations’. Voor de eerste keer in zijn leven werd hij eigenaar van een woning.

Het huis, gezien vanuit de tuin, is afgebeeld op de oude prentkaart. Het huis bood hem ook op een andere manier zekerheid. Mensen die eigenaar waren van een woning op het eiland konden wettelijk niet worden uitgewezen.

Het huis is ook afgebeeld op een postzegel die is uitgegeven op 5 juni 1975 in een blokje van vier stuks. Het was het eerste blokje dat door de postdienst van Guernsey werd uitgegeven naast de serie losse postzegels. Het huis werd rond 1800 gebouwd door een Engelsman en kwam daarna in bezit van de gepensioneerde William Ozanne, een in 1818 in Saint Andrews op Guernsey geboren zeekapitein.

Het huis werd na het overlijden van Ozanne gemeden omdat het er zou spoken. Hier zou een geest rondwaren van een vrouw die zelfmoord had gepleegd en daarom stond het jarenlang leeg. Het huis werd op 16 mei 1856 door Victor Hugo gekocht. Daarna werd het huis tot in 1870 opnieuw ingericht, gemeubileerd, voorzien van prachtige tapijten, gobelins en schilderijen.

Een van de gobelins is afgebeeld op een postzegel in het blokje rechtsboven. Dit gobelin hangt in de zogenoemde tapijtenkamer van ‘Hauteville House’ en stelt een jachtpartij voor met valken. De afgebeelde personen zijn Madame de Pompadour, ofwel Jeanne-Antoinette Poisson en Louis XV. Zij was de maîtresse van koning Lodewijk XV van Frankrijk. Van haar zou de legendarische uitspraak zijn gekomen ‘Après nous le déluge’ ofwel ‘Na ons de zondvloed’.

Op een ander blokje, uitgegeven op 19 juli 2019, is het ‘Hauteville House’ eveneens afgebeeld. Het huis werd in 1927 door nazaten van Victor Hugo geschonken aan de stad Parijs die het ging onderhouden. Het is thans een druk bezocht museum dat enkele keren is gerenoveerd, voor het laatst in 2008 en 2009. Een oproep tot renovatie van het interieur werd in 2017 gedaan en kon worden uitgevoerd met een donatie van drie miljoen euro afkomstig van de rijke Fransman François Pinault. Na de renovaties werd het huis als museum heropend op 7 april 2019. De consul van de Franse ambassade in Londen is eveneens in het huis gevestigd.

In de Candie Gardens vlak bij het Guernsey Museum & Art Gallery staat een standbeeld van Victor Hugo. Dit standbeeld werd door de Franse beeldhouwer Jean Boucher vervaardigd en op 7 juli 1914 onthuld. Het was een geschenk van de Franse regering als dank voor de ruimhartige ontvangst in Guernsey van de dichter en schrijver Victor Hugo gedurende zijn ballingschap.

Hoewel de keizer hem in 1859 amnestie verleende, zou Hugo tot 15 augustus 1870 op Guernsey blijven. Hij vertrok eerst naar België. In Vianden, een stad in Luxemburg verbleef de Franse schrijver in zijn leven vier keer. Victor Hugo was bevriend met de burgemeester aldaar. Op 30 mei 1871 nam hij als vluchteling met zijn gezin gedurende enkele maanden zijn intrek in hotel Koch. Aan de overkant van dit hotel betrok hij een kamer waar hij gedurende drie maanden elke ochtend een paar uur schreef. Hij heeft hier tot 22 augustus 1871 gewoond.

Tegenover het huis, op de borstwering van de brug, staat een buste van Victor Hugo, vervaardigd door Auguste Rodin. In het museum zijn brieven, meubels, documenten en reproducties te zien van tekeningen uit de tijd van zijn verblijf in Vianden. Victor Hugo schreef in Vianden een gedeelte van zijn bundel ‘Het verschrikkelijk jaar’. De Luxemburgse postzegel werd uitgegeven op 18 mei 1953 ontworpen en gegraveerd door René Cottet naar een tekening vervaardigd op 28 juli 1871 door Victor Hugo zelf. De tekening is te zien in het museum dat sinds 1935 in het huis is gevestigd.

Na een kort verblijf in Mondorf-les-Bains waar hij een kuur volgde, keerde hij terug naar Parijs. Victor Hugo overleed op 22 mei 1885 op 83-jarige leeftijd aan een longontsteking. Zijn laatste woorden waren: ‘Je vois une lumière noire’ ofwel ‘Ik zie een zwart licht’. In Parijs werd dagenlang gerouwd om de beroemde schrijver. Zijn kist stond enkele dagen onder de Arc de Triomphe zodat zijn stadsgenoten afscheid van hem konden nemen. Victor Hugo kreeg hierna zijn laatste rustplaats in het Panthéon van Parijs.

Vele landen hebben postzegels uitgegeven met afbeeldingen van Victor Hugo. Een van de voorbeelden is een velletje met negen postzegels met portretten die gemaakt zijn tijdens zijn jonge jaren tot vlak voor zijn overlijden. Het velletje werd uitgegeven door de postadministratie van Oekraïne en is een van de vele tientallen velletjes die de laatste jaren door Oekraïne werden uitgebracht met alle mogelijke onderwerpen, thema’s en personen. Zelfs een tweede velletje gewijd aan Victor Hugo is recent verschenen.

De laatste postzegel in het velletje lijkt erg veel op de afbeelding van een gravure in 1930 vervaardigd en afgedrukt door Georges Gorvel s.c. maar dan in spiegelbeeld. S.c. is afgeleid van het woord sculpsit dat letterlijk ‘hij heeft het gegraveerd’ betekent. Het portret was te zien op een overzichtstentoonstelling van zijn werken van de afgelopen dertig jaar in de Parijse galerie ‘Libraire du Trianon’. Gorvel overleed op 18 januari 1938 in Parijs. Van dit portret bestaan vele kopieën die voor allerlei doeleinden zijn gebruikt.

Dat Victor Hugo een vooruitziende blik had bewees hij door op 14 juli 1870 in de tuin bij zijn huis ‘Hauteville House’ in Saint Peter Port een eikel in de grond te planten. Daarbij verklaarde hij in het bijzijn van zijn kleinkinderen dat als de eikenboom volgroeid zou zijn, de Europeanen in de ‘Verenigde Staten van Europa’ zouden wonen en gezamenlijk één munteenheid zouden voeren. Een verklaring die hij aflegde terwijl Engeland en Frankrijk elkaar nog telkens in de haren vlogen. Zelfs twee wereldoorlogen vonden plaats maar hij kreeg gelijk, we leven nu in een Verenigd Europa. Op 13 september 1870 ontkiemde de eikel en vertoonde de eerste stengel en blaadjes. De boom kreeg ook een naam, de ‘Verenigd Europa Eik’ en staat nog fier en gezond overeind. Toch wel opvallend!

Kijk in onze catalogus voor meer postzegels

Nieuwsgierig naar de nieuwste postzegel- en postzegelproducten?

(4 stemmen, gemiddeld: 4,50 uit 5)

Laden...