Op verzoek van enkele lezers hierbij de driedimensionale afbeelding van de chocoladereep met daarop de kinderzegelemissie 2013, waarover ik u in het vorig artikel heb geïnformeerd.

Kinderpostzegels 1979

40 cent: een Hindoestaans meisje is vermoeid op de schouders van haar vader, die de armen ongetwijfeld om haar heen heeft geslagen, in slaap gevallen.
Deze afbeelding stelt het recht op liefde en bescherming voor.

45 cent: een 2-jarig kind is na een verblijf van twee jaar in een Chileens vluchtelingenkamp in een Amsterdams ziekenhuis terechtgekomen en heeft daar net een injectie in de linker hand gekregen. De pleister voorkomt bloedverlies.
Het recht op medische verzorging wordt hiermee verbeeld.

55 cent: het 5-jarige jongetje Ahasane uit het West-Afrikaanse Senegal (uit het uitgestrekte Sahel-gebied) kijkt indringend vol verwachting en met een uitdrukkingsvol gezicht en ‘voedsel-vragende-ogen’ uit naar eten. Zijn dagelijks menu bestaat uit gierst en nog eens gierst en heel af en toe een stukje kip. Wat groenten en fruit zijn, weet hij in ‘t geheel niet.
Met drie vingers van zijn linker hand (duim en pink raken elkaar) probeert hij nerveus friemelend enig steun in de kleding van een begeleider naast hem te vinden. De begeleider achter hem zorgt ervoor dat hij ons frontaal aanziet.
Het recht op voeding wordt met deze foto verbeeld.

Ahasanes leven bestaat uit zitten in de hut in het dorpje Révane, of het opjagen van een aantal kippen, het lopen naast een ezel. Hij mag niet mee water halen, door vitaminegebrek is hij zo zwak, dat zijn moeder bang is dat hij het hele eind naar de waterput niet haalt. Als Ahasane ouder dan zes jaar wordt, is hij het kritieke stadium te sterven voorbij.
Vermeldenswaardig is het feit dat het de laatste jaren er bijna niet heeft geregend. De levensomstandigheden op het platteland staan stil en gaan niet vooruit. De woestijnwind geselt mens en dier, er groeit zowat niets!
De kleurenfoto met daarop Ahasane is hét symbool van de kinderpostzegelactie van 1979 geworden.

De kleurige cijfers en letters treden door contrastwerking op de voorgrond tegenover de in grijs getinte achtergrond. De schuine stand van de frankeerwaarden suggereert de actieve en constante uitvoering van de rechten op liefde, bescherming, medische zorg en voeding.
Een aantal inhoudelijk veelzeggende details worden door de plaatsing van cijfers en letters deels aan het oog onttrokken.

Kinderpostzegels 1981

De Verenigde Naties hebben het jaar 1981 uitgeroepen tot het ‘Internationaal Jaar van de Gehandicapten’. De ontwikkelde wereld werd gevraagd de derdewereldlanden zoveel mogelijk te helpen ziekten te bestrijden, vooral het bevorderen van preventie van handicaps.

De landen Burkina Faso en Senegal liggen beide linksonder in het Sahel-gebied van Afrika.

Omdat jaarlijks in Afrika (de Sahel-gordel) een groot aantal kinderen invalide blijft door kinderverlamming werd besloten een preventief vaccinatieproject op te starten. De keuze viel op het arme Opper-Volta, dat inmiddels Burkina Fasso heet. Eén op de vier kinderen sterft er vóór het zesde levensjaar. Alle kinderen tot en met zes jaar worden er ingeënt tegen polio door mobiele teams.

De jongen in lichtblauw hemd vertegenwoordigt alle kinderen onder de zes jaar in Burkina Faso, die tegen kinderverlamming worden gevaccineerd. De pleister met lapje textiel voorkomt bloedverlies van de ‘inentingswond’. Het kind kijkt na de injectiestress de kijker frontaal aan.
De helder gekleurde ‘wondbeschermer’ in het vierkant treedt op de voorgrond t.o.v. de rest van de afbeelding, die minder helder gekleurd is.
Met dit ‘accent-verschil-in-kleur’ krijgt de vaccinatiepreventie tegen polio de volle aandacht van de kijker, die deels door Stichting Kinderpostzegels Nederland (SKN) wordt gefinancierd.

De tien kinderzegels die in dit en het vorige artikel aan de orde zijn gekomen, zijn de enige Nederlandse postzegels met een ONAANTREKKELIJK onderwerp. Het heeft met lichamelijke en/of geestelijke ONgezondheid in binnen- en buitenland te maken.
Kenmerkende eigenschappen van deze postzegels zijn de fotografische afbeeldingen en het stemmig, donker en somber kleurgebruik, geheel in overeenstemming met de sfeer van het onderwerp.

• Met een afbeelding van een doof, achterlijk, blind en verwaarloosd kind kon men met het kopen van deze weldadigheidspostzegel een weldaad (goede daad) verrichten. Van deze werkelijkheidsgetrouwe en levensechte afbeeldingen (foto’s) van gehandicapte kinderen gruwde men terdege: “Het is in hooge mate onkiesch om gebreken van meteen te herkennen kinderen aldus opbaar te maken. Het gevoel wordt geprikkeld, waardoor men tot koopen wordt gebracht. Het kan de toets der ethische waardeering niet doorstaan!”
• De slecht bij het onderwerp passende kleurigheid hing samen met het moderne en vooruitstrevende functionalisme én de openheid van de fotografie, die in 1931 voor het eerst op postzegels werd toegepast.
  Op de postzegels staan geen kleurenfoto’s. Er is gebruik gemaakt van eenkleurige foto’s op dito foto-achtergrond.

De tien derde-wereld-kinderen op de somber gekleurde foto’s behoren allen tot de kwetsbare achterstandskinderen op lichamelijke en/of geestelijk niveau. Zij zijn persoonlijk letterlijk écht de doelgroep, waaraan een deel van de SKN-bijslaggelden jaarlijks in het buitenland worden besteed. Met het kopen van deze Goede Doelen-postzegels ondersteunt men een goed doel.

Bij ‘weldadigheidspostzegels’ stond vroeger de weldaad op de voorgrond, bij ‘goede-doelen-postzegels’ is de doelgerichtheid van het Goede Doel de hoofdzaak.

Allegorische en metaforische postzegels

Met aantrekkelijke afbeeldingen van gezonde kinderen op kinderpostzegels (ze laten zich daarmee goed verkopen) krijgen hulpbehoevende kinderen met hulp van de Stichting Kinderpostzegels Nederland betere levensomstandigheden.

1) Gezonde kinderen functioneren in vergelijking met hulpbehoevende kinderen als voorbeeldkinderen. Zij vertegenwoordigen het nastrevenswaardige ideaalbeeld van gezondheid: het zieke kind wil ook aantrekkelijk en gezond worden! Deze taalkundige vergelijkingsmethode staat taalkundig bekend als allegorie.

1a) Het merendeel van de kinderzegels komt in opdracht van PostNL door grafische ontwerpers tot stand. Anton Corbijn bijvoorbeeld moest fotografisch de dubbelrol van het Ethiopische kind van ‘werken-en-leren’ als ogen openende boodschap in de kinderzegels verwerken. Hij kreeg daarbij volledige vrijheid dat ideaalbeeld op zijn manier tot uitdrukking te brengen.

2) Vanaf 2015 verschijnen er per jaar illustraties uit stripverhalen en boeken op kinderpostzegels. Met andere woorden een ontwerper plaatst bestaande afbeeldingen op de kinderzegels. De ontwerpers vervult hierbij een ‘door-geef-luik-functie’, oftewel via een omweg komt een afbeelding op een postzegel terecht. Deze indirecte ontwerpmethode toont ook een navolgenswaardig ideaalbeeld op de postzegel. Deze ontleen- en vergelijkingsmethode staat taalkundig bekend als metafoor.

2a) De uitbundig aansprekende afbeeldingen van Tom Poes en Olivier B. Bommel op de kinderzegels van vorig jaar bezitten ook een ogen openende ‘boodschap-functie voor kinderen en kopers.

Toepassing van bovenstaande tweedeling van afbeeldingen op kinderpostzegels betekent dat het merendeel van de postzegels via de directe ontwerpmethode van de allegorie ontstaan en een kleiner deel via het indirecte ontwerptracé van de metafoor.

Tot de laatste groep behoren niet alleen aan strips en boeken ontleende fotografische en getekende figuren, maar ook zegelafbeeldingen met daarop schilderijen, kindertekeningen en speelgoed. Is de kinderzegel (nvph 1059) uit 1974 voor u ook dubieus: “Allegorisch? Metaforisch?”

Tot slot

Werken met voorbeeldpersonen die een ideaalbeeld uitdragen, is zo oud als de weg naar Rome. Door de eeuwen heen heeft de schilderkunst ook van voorbeeldpersonen gebruik gemaakt via de allegorie en metafoor van personen uit de mythologie en bijbel! Deze beeldtaal (of ‘beeldspraak’) verschilt per stijlperiode van de renaissance (16e eeuw), barok (17e eeuw), rococo (18e eeuw) en classicisme (19 eeuw) danig van elkaar.

Via de website nederlandsepostzegels.freecluster.eu kunt u via 26 verschillende invalshoeken nader over (persoonlijke)postzegels informatie inwinnen o.a. over ontwerp, vormgeving, postzegelonderwerpen en info-achtergronden.

Kijk in onze catalogus voor meer postzegels
• Thematisch • Nederland • Nederland • Kinderpostzegels

Nieuwsgierig naar de nieuwste postzegel- en postzegelproducten?

(4 stemmen, gemiddeld: 4,50 uit 5)

Laden...