Zomerzegels 1966

De Zomerzegels 1966 stonden in het teken van de letterkunde. Twee zegels [nvph 859/60] daarvan schenken aandacht aan de in Bolsward geboren Gysbert Japicx (1603 – 1966, tevens onderwijzer en voorzanger). Hij is de bekendste Friese renaissance/barok dichter/schrijver. Hij onderhield intensieve contacten met Nederlands en Engels schrijvende auteurs en geleerden.

12 cent Zomerzegel 1966 (NVPH 860)

Op de 12 cent Zomerpostzegel 1966 (nvph 860; met daarop woorden in de Nederlandse en Friese taal) is het woord ‘Ick’ geheel ten onrechte in ‘Ich’ veranderd! Reden?
Ontwerper W.A. van der Stek heeft een foto van het originele handschrift van het vers Wobbelke met daarin de nodige doorhalingen aan het einde (het is een klad van het vers) te vluchtig en te oppervlakkig bekeken. Japixcs heeft onder invloed van de Duitse typografie een voor ons afwijkende ‘k’ geschreven, die aan een combinatie van een handgeschreven ‘I’ en een ‘r ‘ doet denken. Door een onjuiste interpretatie is bij het natekenen van de gekalligrafeerde letters niet een ‘k’, maar een ‘h’ ontstaan.

Volgens ontwerper Van der Stek berust deze fout op overmacht: “Er is iets bij het kopiëren van de vergroting van het handschrift weggevallen,” In Zomerzegelpost van Nationaal Fonds Ouderenhulp (juni 1966) is aanvullende informatie uit de mond van de ontwerper opgetekend: “Bij het gebruik maken van fotografische verkleiningen zouden de beelden in elkaar lopen. Daarom heb ik de mooi gekalligrafeerde letters van het originele handschrift iets vereenvoudigd, zonder dat daarbij het karakter en de schoonheid van het oude handschrift zouden kunnen worden aangetast.”

Zomerzegel-bedankkaart 1966

Op de zomerzegel-bedankkaart 1966 staat in de Friese taal het gehele gedicht ‘Wobbelke’. Voor velen niet begrijpbaar, vandaar hierbij de vertaling.

Het liefdesgedicht Wobbelke is het enig bewaard gebleven handschrift van Gysbert Japicx. Dit zeldzame handschrift is gevonden tussen de papieren van de beroemde taalgeleerde Franciscus Junius (1590 – 1677), die omstreeks 1650 Japicx in Bolsward bezocht om de Friese taal grondig te bestuderen, te leren en om oude Friese handschriften te verzamelen.

Maximumkaarten

Van dit gedicht is een redelijk groot tekstfragment op de maximumkaart terug te vinden.

Sinds 1580 is het Fries als rechts- en bestuurstaal onder invloed van het centralistische bestuur van Karel V verdwenen. Het is bijzonder dat Japixc de Friese taal weer voor zijn serieus werk heeft gebruikt. Hij heeft het Fries weer een plaats tussen de Europese cultuurtalen gegeven. De taal en de spelling van Japicx’s werk vormen de basis van de hedendaagse Friese schrijftaal.

Het handschrift bevindt zich nu in de Bodleian Library in Oxford. Japicx was voor zich zelf en ook voor anderen een moeilijke persoon: het grootste deel van zijn werk gaf hij nimmer voor publicatie vrij. Het voordeel hiervan was wel dat de dichter telkens in staat was veranderingen in zijn werk aan te brengen. Zijn gedichten getuigen van intense belangstelling en groot begrip voor de werkelijkheid én van een diep religieus eeuwigheidsverlangen. Pas twee jaar na Japicx’s dood is de dichtbundel Friesche Rymlerye met daarin het liefdesgedicht Wobbelke postuum uitgegeven.

Op de andere Japicx-postzegel is een inktpost met ganzenveer, een opengeslagen boek en schrijfgerei afgebeeld. Deze symbolen van dichtkunst heeft zegelontwerper W.A. van Stek ontleend aan de gravure Evangelist Lucas (vergezeld door stier) van Jan Lievens (1607 – 1674, tijdgenoot van Gybert Japicx). Van der Stek: “Ik heb heel wat speurwerk moeten verrichten om het inktpotje het juiste model te geven.“

Op de fotocollage van MooiNL-Bolsward (nvph 2348) staat het trapgevelige geboortehuis van Gysbert Japicx (geheel links) met er naast het weelderig versierde stadhuis. In de imposante gotische Martinikerk met forse zadeldaktoren was Japicx voorzanger. Het standbeeld van de schrijver/dichter (geheel rechts) staat voor de Martinikerk.

Beeld B. Hylkema en PostNL

Kijk in onze catalogus voor meer postzegels
• Historisch • Thematisch • Nederland • Nederland

Nieuwsgierig naar de nieuwste postzegel- en postzegelproducten?

(7 stemmen, gemiddeld: 4,43 uit 5)

Laden...