De organisatie van het ‘Internationale Congres van Museumdeskundigen’ / ‘International Council of Museums 62’ in 1962 in ons land is de aanleiding van de uitgifte van de zomerzegels 1962 (Museumserie). ‘t Is de zesde conferentie van ICOM, die om de drie jaar plaatsvindt.
Voor de PTT is de grote internationale ICOM-conferentie met 700 museumdeskundigen uit de hele wereld in ‘s-Gravenhage van 4 t/m 11 juli 1962, aanleiding geweest middels vijf verschillende zomerzegels 1962 de aandacht te vestigen op het Nederlands cultureel erfdeel, dat in grote en kleine musea is uitgestald.
Gerelateerde artikelen
1) Fotograaf Cor van Weele
Top-fotograaf Cor van Weele (1918 – 1989), die geen weet had van de postzegelvormgeving, werd gevraagd de zomerzegel-emissie 1962 met daarop foto’s van museumstukken uit grote en kleine musea te verzorgen. Op een intelligente wijze aanvaardde hij het verzoek door met een karton, waarin een venstertje van 22 x 33 mm (het formaat van een postzegel) gesneden was de musea te bezoeken. Door dit venstertje kon hij ter plaatse meteen het fragment geïsoleerd van de rest in verschillende musea de museale kunstuitingen op postzegelgrootte beoordelen.
2) Zomerzegels 1962
Fotograaf Van Weele richtte zich op het meest opvallend essentiële detail van het museale kunstwerk, dat het totale kunstwerk vertegenwoordigde. Het deel staat dus voor geheel. Er bestaat eenheid en samenhang in de verscheidenheid van deze emissie.
2a) Romeinse of Romaanse kat (land- en volkenkunde)
De herkomst en functie van het compacte, bolvormige beeldje is totaal onbekend. Het stelt een kat voor (17 cm lang en 11 cm hoog) uit de Romeinse (rondom aanvang jaartelling) of de Romaanse periode (800- 1200). Het plastiek is in 1961 bij baggerwerkzaamheden in het Winschoter Diep tevoorschijn gekomen.
Met een minimum aan bewerking van het zandsteen (verhoging uitstekende oren en snuit & verdieping gezichtslijnen) is een maximum aan uitstraling van het dier met rondingen ontstaan. De expressieve uitstraling van het beeldje, dat je frontaal aankijkt en waarvan het lichaam gedeeltelijk zichtbaar is, intrigeerde de fotograferende Cor van Weele uitermate. Dit is de reden dat de kat op de 4 cent zomerzegel terecht is gekomen.
2b) Ammonieten (natuurlijke historie)
Het stukje kalksteen met twee fossielen van een ammoniet (Ammonites Spinatus) is op ware grootte op de postzegel geplaatst (Jura-tijdperk, 175 – 140 miljoen jaren geleden). De onderste fossiel is een negatieve afdruk van een schelp (woonplaats van een zeer kleine, veelarmige en uitgestorven inktvis), die in versteende toestand de eeuwen heeft getrotseerd. De bovenste fossiel , oprijzend uit de steen, is de complete buitenkant van de schelp. Cor van Weele heeft mede om het optische effect van hol-en-bol voor deze afbeelding gekozen.
2c) Slingerklok naar Christiaan Huygens (natuurwetenschap)
De uiterst bekwame ambachtsman en klokkenmaker Johannes van Ceulen (ca 1650 – 1715), buurman van wis- en natuurkundige Christiaan Huygens (1629 – 1695) aan Het Plein in ‘s-Gravenhage, heeft een slingeruurwerk (door een veer aangedreven uit twee veer-tonnen) naar een ontwerp van Huygens geconstrueerd en opgehangen in een architectonische kast met pilasters en onderbroken fronton. Een verguld gegoten ornament, dat Vadertje Tijd voorstelt, houdt een zilverkleurige cijferring (diameter 19 cm) omhoog, waarop “te allen tijde” de nauwkeurige tijd afgelezen kan worden. Het slagwerk geeft hele en halve uren aan. De gevleugelde Chronos met zeis (verbeelding van het verstrijken van de tijd), zit op een sokkel met daarop de signatuur van de maker.
2d) Scheg- of boegbeeld van William Rex (historie)
Het scheg- of boegbeeld is de voorkant van een prestigieus, op schaal uitgevoerd vlaggenschip voor leden van de Zeeuwse Admiraliteit in Middelburg. Het uitzonderlijk grote pronkstuk (4 m lang en 4 ½ m hoog, het werkelijke model is twaalf keer zo groot met 74 kanonnen) stond opgesteld in de vergaderzaal van de Abdij in Middelburg. Het in opdracht van de Admiraliteit in 1698 vervaardigde model is op de scheepswerf in Vlissingen vervaardigd, waar de Zeeuwse oorlogsschepen ook werden gebouwd. De Zeeuwse admiraal Cornelis Evertsen de Jongste (1642 -1702, nvph 421) was nauw bij de bouw van deze driemaster betrokken en dan met name bij de zeilen.
De gekroonde leeuw als nationaal heraldische dier van de Nederlanden (door beeldsnijder Cornelis Moesman vervaardigd) verwijst naar stadhouder Willem III, die vanaf 1684 koning van Engeland was. Hiermee hangt de bijnaam ‘William Rex’ voor het naamloze model samen.
2e) Maaltijd officieren van de St. Jorisdoelen (beeldende kunst)
De punt van het vaandel op de achtergrond vormt de denkbeeldige piramide, waarbinnen elf officieren zittend of staand rondom een horizontaal geplaatste tafel zijn opgesteld (sprekend met dynamische gebaren). Op de postzegel staan Hendrick van Berckenrode, burgemeester van Haarlem en tevens kolonel van de schutterij en Jacob van Lourensz, kapitein van de schutterij.
3) Propagandamateriaal
Een groot deel van de informatie van dit artikel is afkomstig uit de 26 bladzijden tellende geïllustreerde relatie-/introductiefolder ‘Icom 62’ van PTT-Filatelistische Dienst. De Filatelistische Dienst verzond vanaf 1948 aan buitenlandse afnemers deze folders in verschillende talen: Engels, Duits, Frans, Italiaanse & Spaans.
Naar aanleiding van de ICOM-emissie heeft de Stichting Comité voor de Zomerzegels een groot formaat verzend-envelop (19,5 x 20,5 cm) gevuld met de museum-zomerpostzegel-emissie en een klankimpressie ‘Portret van Nederland’ op een buigzaam plastic grammofoonplaatje. Op dit 33 toren-plaatje staat naast gesproken woord in Frans, Duits, Engels en Nederlands klavecimbelmuziek van Jan Pietersz Sweelinck [1562 – 1621, ‘Malle Sijmen’] en carillonmuziek van de Grote of Sint Bavo-Kerk in Haarlem). Verkoopprijs 2½ gulden. De fragmentarische zwart-wit afbeelding van het schuttersstuk op de verzendenvelop komt overeen met een maximumkaart.
Reacties (3) Schrijf een reactie
De grote zeggingskracht van deze emissie?
Van Weele heeft met fragmenten al onze museumschatten verbeeld. Het deel staat letterlijk én figuurlijk voor het geheel in deze totaal-expressie!
Is er ook bekend in welke musea al deze voorwerpen te zien zijn?
De vijf museumstukken zijn te bewonderen in:
* Groninger Museum [4 cent]
* Zoölogisch Museum Amsterdam [6 cent]
* Museum Boerhaave Leiden [8 cent]
* Rijksmuseum Amsterdam [12 cent]
* Frans Hals Museum Haarlem [30 cent]
Schrijf een reactie
(registratie is niet nodig)