Griend-postzegels in ‘kapstok-functie’!

25 juli 2021, 7:00 uur - Bate Hylkema

In tegenstelling tot wat u van mij gewend bent als artikelschrijver van Postzegelblog gebruik ik deze keer de postzegel als kapstok, zoals feitelijk alle schrijvende medewerkers van de blog dat doen. Iets concreter gesteld, niet de postzegel is het hoofdonderwerp, maar het thematische achtergrondverhaal over het niet bewoonde eiland Griend, dat u passeert wanneer u met de veerboot vanuit Harlingen naar Terschelling vaart.

Post Views: 2.470

Griend: vogels van het wad

Groot accentverschil

Met andere woorden ik schrijf deze keer bij uitzondering uitgebreid over het piepkleine, 70 hectare grote eiland Griend in de Waddenzee naar aanleiding van het pas uitgegeven boek ‘Griend een bewogen eiland’ en het in 2016 verschenen postzegelvel ‘Griend: vogels van het Wad’ (nvph 3401/10), dat door typografisch ontwerper Erik van Ommen is ontworpen. De postzegel op zich wordt in deze bijdrage bij hoge uitzondering door mij stiefmoederlijk als ‘tweederangs voorwerp’ behandeld.
Mocht u toch nader geïnformeerd willen worden over dit postzegelvel zie dan het artikel ‘Griend: broedplaats & doorgangshuis voor vogels’ van 3 april 2016. Het voor vogels ‘voedsel-super-rijke’ eiland Griend is inmiddels 100 jaar in beheer van Natuurmonumenten.

Klik op de kaarten voor een vergroting

De naar rechts gekantelde geografische kaart van de Zuiderzee met de Waddeneilanden Texel, Vlieland en Terschelling (gedeeltelijk zichtbaar) is in 1735 door Johannes van Keulen getekend. De havenstad / veerbootstad Harlingen ligt ongeveer in het midden van de kaart aan de kust. De universiteitsstad Franeker (2e universiteit van ons land) is nog net zichtbaar op de rand van de kaart op dezelfde hoogte als Harlingen. In de cirkel ligt Griend op een grote zandplaat. De andere kaart van Griend stamt uit 1988.

NVHP 3401 grote stern en NVPH 3402 scholekster

Naar aanleiding van de recente uitgave van het boek ‘Griend, een bewogen eiland’ concluderen de auteurs / onderzoekers Laura Govers (RU Groningen) en Valérie Reijers (RU Utrecht): “Het Waddeneiland Griend is zonder menselijk ingrijpen reddeloos verloren. Deze conclusie is zowel letterlijk als figuurlijk bedoeld.”

NVPH 3403 bergeend en NVPH 3404 rosse grutto

Het eiland ligt ten zuidwesten van Terschelling in de Waddenzee. Het blijkt een heuse wadloper te zijn, die decennia lang in een tempo van ongeveer 7 meter per jaar in zuidoostelijke richting schuift. In de veertiger en vijftiger jaren van de vorige eeuw greep de mens in en ‘fixeerde’ het eiland, dat voor het publiek streng verboden terrein is.

NVPH 3405 bonte strandloper en NVPH 3406 zilverplevier

Het eiland is ooit aan het vaste land verbonden geweest en in de middeleeuwen stond er op het ronde eiland een nederzetting Stedeke Grint of Gryn genoemd, dat zelfs over een kloosterschool beschikte. Op drie getekende, kunstmatig aangelegde heuvels (terpen) staan huizen. Het eiland had veel te lijden van de stormvloeden in de 13e eeuw. Vooral de Sint Luciavloed van 13 op 14 december 1287 richtte grote schade aan. Griend veranderde in een eiland en werd nog sporadisch bewoond.

In 1611 werden er 25 koeien en 300 schapen geteld. Aan het begin van de 18e eeuw was er nog maar sprake van één woonhuis. Daarna functioneerde het als hooiland, het weiden van schapen en het rapen van eieren. Hij eiland slonk in omvang tot 25 hectare. De aanleg van de Afsluitdijk in 1932 versterkte de achteruitgang. Door toenemende golfslag ontstond kustafslag. H het eiland werd vaker en dieper overstroomd dan voorheen.

NVPH 3407 bontebekplevier en NVPH 3408 visdief

In de jaren zeventig en tachtig legde Rijkswaterstaat een zanddijk aan om het eiland te behoeden voor de ondergang. Het bleek niet voldoende te zijn. In 2016 wordt nog eens 200.000 kuub zand opgespoten om het broeden van de vogels mogelijk te houden / maken. Er is ook begroeiing weggehaald, omdat vijanden van de broedende vogels zich erin konden verstoppen.

NVPH 3409 kanoet en NVPH eidereend

Op Griend broedt een van de grootste kolonies in West-Europa van de grote stern (uitgegroeid naar meer dan duizend) op de strandwal. De vogels brengen aan land er hun jongen groot. Ook anderen vogels nestelen er als visdief, noordse stern, kokmeeuw en drieteenstrandloper. Op reis naar verre landen vinden bij hoogwater trekvogels er rust (doen er energie op) en voedsel als bonte strandloper, kanoet, scholekster en rosse grutto.

De natuurlijke ‘eivorm’ van Griend wordt in een samenwerkingsverband van Natuurmonumenten (in bezit 1916 – 2016) en Rijkswaterstaat hersteld, waardoor de kans bestaat dat het eiland zichzelf in stand kan houden. Om het leefgebied van de talrijk vele broedvogels in stand te houden en te verbeteren wordt de bovengrond weggehaald. Zo kunnen de vogels meteen zien wanneer hun jongen worden bedreigd.

Het project ‘Vogelparadijs Griend laten we niet wegspoelen’ moet het eiland tenminste voor de komende kwart eeuw veiligstellen. Deze prognose wordt hopelijk gerealiseerd, omdat na voltooiing Griend zijn ecologische functie in het waddensysteem langer en beter kan vervullen. Voorwaarde daarbij is wel dat de omstandigheden op het wad niet al te veel veranderen.

Toegift

Bron: www.erikvanommen.nl

In plaats van de gebruikelijke tekstinformatie over de postzegel deze keer een bijzonder ongebruikelijk filmverslag op postzegelblog van de ontstaansgeschiedenis van de postzegels. Waarom spreekt het u aan?

Ik kan het niet laten de postzegel inhoudelijk op en nietszeggende én weinig informatieve wijze in dit artikel te behandelen. Vandaar een visueel verslag op welke wijze het Griend-postzegelvel is gemaakt door kunstschilder Erik van Ommen en tenslotte tot stand is gekomen.
Ik kan me heel wel voorstellen dat talloze Postzegelbloglezers aquarellist-kunstschilder Van Ommen uit het Drentse Vries bedanken dit filmisch verslag op eigen initiatief te hebben gemaakt en toestemming heeft verleend dit verslag op www.postzegelblog.nl te mogen vertonen. BEDANKT!