Onbekend ook onbemind? Nee toch!

Met vooral details heeft grafisch ontwerper Piet Zwart een historische situatie, ervaring of gebeurtenis uit 1930 op een levendige wijze in het hier en nu weten te plaatsen, waardoor identificatie voor ons heel wel mogelijk is. Deze niet aan tijd en plaats gebonden deelafbeeldingen hebben voor zover ik heb kunnen nagaan nooit aandacht in de filatelistische publicaties gekregen en zijn daardoor ook nergens beschreven. Vandaar nu hierbij aandacht voor een historische ‘actualiteit’.

Drie postzegels uit 1931 geven aandacht aan economische aspecten als luchtvaart, industrie & nijverheid, handel & verkeer, terwijl twee postzegels met glas-in-lood kerkramen van de Sint- Janskerk in Gouda het culturele aspect belichten.

1) Luchtpostzegel (nvph LP 19)

Op de 36 cent luchtpostzegel (nvph LP9) is zes keer een blauwe afbeelding van het Fokker VIIb-hoogdekker-passagiersvliegtuig (8 t/12 personen) weergegeven met het kenteken PH-AEN. Deze lettercombinatie verwijst als ‘persoonsbewijs’ naar de registratie van het vliegtuig.

Vermeldenswaardige bijzonderheid is het feit dat er steeds gebruik is gemaakt van dezelfde foto op de postzegel. Op de bovenste afbeelding vliegt het vliegtuig naar links en wordt daarbij achtervolgd door twee verkleinde afbeeldingen ervan. Het vliegtuig op de onderste afbeelding (als spiegelbeeldige afbeelding van de bovenste) vliegt daarentegen naar rechts, daarbij voorafgegaan door kleinere afbeeldingen ervan.

Met deze gecombineerde vliegtuig-afbeeldingen wordt niet alleen het gebruik en de gestage groei van het vliegtuigverkeer anno 1930 verbeeld, maar ook de drukte van het ‘af-en-aan-vliegen-van-vliegtuigen’ (aankomst & vertrek) op dynamisch-actieve levensechte wijze.

De blauwe vliegtuigen in combinatie met oranjekleurige landsnaam, frankeerwaarde en Wilhelmina in de medaillon verwijzen respectievelijk naar het blauwe hemelgewelf en het Koninkrijk der Nederlanden. Het geheel is op een relatief grote en witte achtergrond geplaatst.

Beide illustraties met tekst op het ‘onbedrukt-witte-postzegelpapier’ komen op een idem gekleurde envelop als losstaande afbeeldingen op de envelop over, Daarmee krijgen ze gelijk een vliegtuig in de lucht ruimschoots vrijheid en ruimte.

2) Industrie & nijverheid-postzegel (nvph 236)

Op het Hoogovenbedrijf in IJmuiden (nu Tata Steel) verbeelden de kranen op de kade het laden, lossen en overslaan van goederen uit schepen als activiteiten van industrie en nijverheid.

Met de weergave van rook uit de schoorsteen wordt het gebruik van de energie op levendig dynamische wijze gesuggereerd van bedrijven, industrie en handel.

3) Handel & verkeer-postzegel (nvph 237)

 
                                                                    Bron: Willem van de Poll, CC0, via Wikimedia Commons

Bron: Tropenmuseum, part of the National Museum of World Cultures, CC BY-SA 3.0 <https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0>, via Wikimedia Commons

Het rechter schip is de voorsteven van het mail-motorschip ‘Christiaan Huygens’ van Stoomvaart Maatschappij Nederland (1928 – 1945), dat middels het kikvorsperspectief is gefotografeerd. Vanuit dit lage gezichtspunt komt de grootte van het je tegemoet varende schip imponerend over.
Het linker schip geeft een fotomontage van het middengedeelte van het motorschip ‘Baloeran’ van de Rotterdamse Lloyd (1930 – 1943), dat ons land met Indië / Batavia heeft verbonden. Het schip vaart in ooghoogte perspectief als het ware aan je voorbij.

De postzegel verbeeldt met beide varende schepen het vervoer en de daarmee samenhangende dynamiek van het bedrijfsleven, dat hiermee de wereldhandel en het verkeer van ons land bedrijft.

4 & 5) Goudse glazen-postzegels (nvph 238/39)

Beide postzegels geven als bijzonderheid een beeld van de binnen- en buitenkant van het Goudse kerkraam van de postzegelafbeelding.
Naast het in een parallellogram gevat kerkraam bevat het medaillon van de 1½ cent postzegel een afbeelding, waarin met een hete soldeerbout twee loodstripjes om een stukje doorzichtig glas met elkaar worden verbonden met behulp van een staafje tinsoldeer.
Op de 6 cent postzegel staat het dwarsschip als exterieur van de Sint Jan. In het parallellogram wordt een gebogen H-vormige loodstrip met hamer en spijker stevig met een glas-lood-raam-gedeelte verbonden.

Klik op de afbeeldingen voor een vergroting.

De Sint Jan in Gouda bezit een groot aantal gebrandschilderde ramen. Een daarvan is op 1½ cent Goudse postzegel (nvph 238) terechtgekomen. Het glas (een van de grootste ramen van de kerk) bezit drie registers (beeldverhalen), waarvan twee registers op bovenstaande maximumkaart staan.
Ontwerper Piet Zwart heeft zelf de foto van het exterieur van het dwarsschip gefotografeerd, die niet alleen op de maximumkaart staat, maar ook op de 6 ent postzegel. Beide dwarsschepen (transepten) geven ook de mogelijkheid er de grootste glas-in-loodramen van de kerk in te plaatsen.

Bron Wouter Crabeth (Gouda), 1562, from his own design, CC BY-SA 3.0 <https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0>, via Wikimedia Commons

De voetwassing van de discipelen wordt door Jezus zelf uitgevoerd als teken van gastvrijheid, toen gebruikelijk in zuidelijke landen van Europa.
Onderin het kerkraam bevindt zich de geknield biddende Margaretha van Parma met achter haar in blauw gewaad Margaretha van Antiochië (Sint Margriet), een heilige / martelares uit de begintijd van de Rooms-katholieke Kerk. Margaretha is in de periode van acht jaren (1559 – 1567) landvoogdes van ons land voor de Spaanse koning Philips II geweest tijdens de 80-Jarige Oorlog (1568 – 1648).
Op het bovenste, niet op de kaart afgebeelde register brengen Elia en afgod Baäl een offer op berg Karmel zonder het aan te steken. Het godsoordeel laat het offer branden, waarmee erkend wordt dat Elia de echte god vertegenwoordigt.

Margaretha van Parma heeft als schenker van het glas (nr. 23) in 1652 opdracht aan glazenier Dirk Crabeth gegeven het glas-in-loodraam voor de kerk te maken. Haar ‘goedgeefsheid’ hangt nog geheel samen met de middeleeuwse gedachtegang (en ook die van later) om eeuwige zielenheil voor haar zelf als beloning in de hemel te verwerven. Met andere woorden een egoïstische gedachtegang: “Voor wat hoort wat!”

Met de collage van afbeeldingen van het productie proces o.a. solderen en fixeren van lood tussen glas en die van een diagonaal geplaatste kerk en glas-in-lood-kerkraam in de vorm van een parallellogram ontstaat levendige dynamiek in de postzegel-totaalbeelden.

Kijk in onze catalogus voor meer postzegels
• Historisch • Nederland • Nederland

Nieuwsgierig naar de nieuwste postzegel- en postzegelproducten?

(1 stemmen, gemiddeld: 5,00 uit 5)

Laden...