Maandag 16 januari 2023 vieren de Verenigde Staten Martin Luther Kingdag. Hij werd beroemd door zijn uitspraak ‘I have a dream’, won de Nobelprijs voor de Vrede en werd later doodgeschoten. Waarom is Martin Luther King (1929 -1968) belangrijk voor ‘zwart’ Amerika en de rest van de wereld vooral na Black Lives Matter (BLM)? Vele landen hebben van Martin Luther King zegels uitgegeven.
Gerelateerde artikelen
Beginjaren
Martin Luther King werd op 15 januari 1929 geboren in Atlanta, de hoofdstad van de Amerikaanse staat Georgia. Zijn vader was dominee van een baptistenkerk in Atlanta. Net als zijn vader heette hij oorspronkelijk Michael King. Toen het gezin begin jaren dertig naar Duitsland reisde besloot vader King deze namen echter te laten veranderen in Martin Luther King, als eerbetoon aan de Duitse kerkhervormer Maarten Luther (1483-1546).
Toen King 15 jaar was ging hij werken op een tabaksplantage in het noorden van Amerika. Hij merkte dat de omgang tussen zwarten en blanken daar veel gemoedelijker was. In 1953 trouwde King met Coretta Scott King en na een studie theologie werd hij in 1945 baptistisch predikant van de kerk op Dexter Avenue in Montgomery, Alabama.
Rosa Parks (1955)
Martin Luther King werd in 1955 op slag beroemd in heel Amerika. Dit na een incident met ene Rosa Parks, een zwarte vrouw die op een dag in 1955 in Montgomery in de bus ging zitten en weigerde op te staan toen een blanke vrouw haar daarom vroeg. Rosa Parks overtrad hiermee de wet en werd gearresteerd. In de staat Alabama waren zwarten in die tijd verplicht hun plaats af te staan aan blanke medeburgers.
Onder leiding van Martin Luther King verzette de zwarte gemeenschap in Montgomery zich tegen deze arrestatie. Uit protest tegen de rassenscheiding in het openbaar vervoer, besloot men tot een grootscheepse boycot. Ze maakten geen gebruik meer van het openbaar vervoer. De actie duurde bijna vierhonderd dagen en Martin Luther King werd bekend in heel Amerika. In 1956 werd de discriminerende wet uiteindelijk ingetrokken.
Nadat de wet was ingetrokken zwoeren Martin Luther King en andere leiders van de zwarte gemeenschap zich te blijven verzetten tegen discriminatie in de Verenigde Staten. Januari 1957 werd de Southern Christian Leaderschip Conference (SCLC) opgericht. King werd de eerste voorzitter van deze mensenrechtenorganisatie.
Invloed
Na oprichting organiseerde de SCLC in veel zuidelijke staten bijeenkomsten waar kiesrecht voor zwarten werd geëist. Martin Luther King maakte in deze periode veel reizen en vroeg steeds om aandacht voor de discriminatie van zijn rasgenoten. De burgerrechtenactivist bezocht onder meer Pakistan en India. In laatstgenoemde land ontmoette hij enkele volgelingen van zijn grote voorbeeld: Mahatma Gandhi. Net als Gandhi vond King dat de acties tegen de discriminatie van de afro-amerikanen geweldloos moesten verlopen.
Terug in Amerika trad King af als dominee en verhuisde hij naar Atlanta waar hij hulpdominee werd in de kerk van zijn vader. King had hierdoor meer tijd om zich in te zetten voor de SCLC. De strijd voor burgerrechten werd voortgezet. Er werden onder meer protestmarsen en stakingen georganiseerd. De charismatische King trad vaak op als spreker en werd meer en meer dé vertegenwoordiger van de Amerikaanse burgerrechtenbeweging. Martin Luther King werd vanwege zijn leidende rol bij veel van de acties verschillende keren gearresteerd.
Steeds meer blanke Amerikanen bewonderden Martin Luther King en zijn volgelingen. Door de verspreiding van foto’s waarop te zien was hoe een politiekorps in Alabama een demonstratie waaraan ook veel kinderen deelnamen opbrak, kregen de burgerrechtenactivisten nog meer sympathie. Veel Amerikanen waren verontwaardigd over het feit dat de politie van Alabama politiehonden en brandspuiten had ingezet tegen de vreedzame demonstratie waaraan ook kleine kinderen deelnamen.
Selma March (1965)
De marsen van Selma naar Montgomery waren drie protestmarsen, gehouden in 1965, langs de 87 km lange snelweg van Selma, Alabama , naar de hoofdstad van de staat Montgomery. De marsen werden georganiseerd door geweldloze activisten om de wens van Afro-Amerikaanse burgers aan te tonen om hun grondwettelijk stemrecht uit te oefenen, in weerwil van segregationistische repressie; ze maakten deel uit van een bredere stemrechtenbeweging die gaande was in Selma en in het hele Amerikaanse Zuiden. Door raciale onrechtvaardigheid te benadrukken, droegen ze bij aan de goedkeuring van de Voting Rights Act in dat jaar, een belangrijke federale verwezenlijking van de burgerrechtenbeweging.
Martin Luther King droom
Op 28 augustus 1963 hield Martin Luther King zijn beroemdste toespraak. Hij had een mars naar Washington georganiseerd waar 200.000 blanke en zwarte mensen aan deelnamen.
Aangekomen in Washington hield Martin Luther King bij het Lincoln Monument zijn wereldberoemde ‘I have a dream-toespraak’. Hij zei onder meer te dromen van een tijd waarin werkelijk betekenis werd gegeven aan het principe dat zegt dat alle mensen gelijk geboren zijn. Zijn toespraak: https://www.youtube.com/watch?v=3vDWWy4CMhE
Kort na deze toespraak ontving King de Nobelprijs voor de Vrede en nam de Amerikaanse president Lyndon Johnson de Voting Rights Act aan. Hierdoor kreeg de Amerikaanse overheid onder meer de mogelijkheid rassengelijkheid op de werkvloer of bij openbare diensten af te dwingen. De acties van King en zijn volgelingen had succes: discriminatie bij huisvesting werd verboden en zwarten kregen kiesrecht.
Martin Luther King bleef actief maar verloor op een gegeven moment wel steun van veel jongeren uit het noorden die zich achtergesteld voelden en vonden dat King in zijn acties te voorzichtig te werk ging. Deze jongeren kozen als leus Black Power! en zorgden voor een radicalisering van de Amerikaanse burgerrechtenbeweging.
De SCLC verzette zich tegen deze radicalere vorm van verzet. Martin Luther King vreesde escalatie en besloot zijn campagnes daarom meer op het noorden te richten. Hij reisde naar Chicago en sprak zich tijdens acties daar onder meer uit tegen de Vietnam-oorlog en de wereldwijde armoede.
Moord op Martin Luther King
In 1968 was Martin Luther King bezig een mars van armen naar Washington voor te bereiden. Hij werd toen echter weggeroepen om stakende vuilnismannen in Memphis te steunen. Een dag nadat hij in Memphis ongeveer tweeduizend volgelingen had toegesproken, werd Martin Luther King op het balkon van het Lorraine Motel doodgeschoten door een sluipschutter.
(Documentaire die onthult hoe de FBI het imago van Martin Luther King publiekelijk probeerde te schaden vanaf eind jaren ’50 tot aan het moment dat hij werd vermoord in 1968. Getoond worden archiefbeelden, scènes uit Hollywoodfilms en het commentaar van historici, publicisten en betrokkenen.) Trailer: https://www.youtube.com/watch?v=9Fc_tGxY-hk
De Amerikaan James Earl Ray (1928-1998) bekende in 1969 dat hij de moord had gepleegd. Korte tijd later trok hij deze verklaring echter weer in, maar hij werd toch veroordeeld tot een levenslange gevangenisstraf. Familie van Martin Luther King geloofde overigens niet dat James Earl Ray de moordenaar was. Zij dachten dat King slachtoffer was van een samenzwering. Soms wordt beweerd dat zowel de FBI als de CIA te maken hebben gehad met de moord, aangezien beide diensten een lastercampagne hadden gevoerd tegen Martin Luther King. Na de dood van King werd het werk van de SCLC voortgezet, onder meer door Kings echtgenote Coretta Scott King. Momenteel is King jongste dochter, Bernice King, voorzitter van de mensenrechtenorganisatie.
Martin Luther Kingdag
In 1983 maakte de toenmalige president Ronald Reagan Martin Luther Kingdag één van de elf federale feestdagen van de Verenigde Staten. Dat betekende dat werknemers van de federale overheid een doorbetaalde vrije dag kregen rond Kings geboortedag (15 januari).
Niet alle staten stonden positief om deze feestdag. Sommige combineerden de vrije dag met het herdenken van Robert E. Lee, generaal van de slavenhoudende zuidelijke staten tijdens de Amerikaanse burgeroorlog. Mississippi en Alabama herdenken hem nog steeds. Behalve Martin Luther King hebben de personen George Washington en Christoffel Columbus ook een nationale feestdag.
Black Lives Matter
Black Lives Matter (‘zwarte levens doen ertoe’, afgekort als BLM) is een internationale beweging tegen anti-zwart racisme, ontstaan in de Verenigde Staten als reactie op politiegeweld tegen Afro-Amerikanen.
De beweging begon met de hashtag ‘#BlackLivesMatter’ nadat George Zimmerman in 2013 werd vrijgesproken voor de dood van Trayvon Martin op 26 februari 2012 in Sanford (Florida), een Afro-Amerikaanse jongere van 17 jaar oud. Sindsdien zetten de politiek activisten van Black Lives Matter zich in tegen alle vormen van geweld tegen zwarte mensen, inclusief politiegeweld, etnisch profileren en overbestraffing van zwarte mensen in het Amerikaanse rechtssysteem. De beweging organiseert betogingen en protestacties en daagt sinds 2015 ook politici uit om zich uit te spreken tegen het geweld tegen Afro-Amerikanen. Black Lives Matter kreeg nationale bekendheid in 2014 door protestacties naar aanleiding van de dood van Eric Garner op 17 juli 2014 in New York en de dood van Michael Brown op 9 augustus 2014 in Ferguson (Missouri). Sinds de protesten in Ferguson volgden vele protesten in het gehele land. Naar aanleiding van de dood van George Floyd (‘I can’t breathe’) in Minneapolis op 25 mei 2020 groeide de aanhang van Black Lives Matter internationaal sterk en vonden opnieuw vele protesten plaats.
Reacties (1)
Zie ook mijn blog van 15 januari 2022 hierover. https://www.postzegelblog.nl/2021/01/15/martin-luther-king-voorvechter-van-mensenrechten/#more-612194
Schrijf een reactie
(registratie is niet nodig)