450 jaar Nederlandse vlag (1572 – 2022)

31 december 2022, 12:24 uur - Randy Koo

De vlag van Nederland staat symbool voor Nederland en de eenheid en de onafhankelijkheid van het gehele Koninkrijk der Nederlanden. Het rood-wit-blauw is zowel te land als ter zee in gebruik als civiele vlag, dienstvlag en oorlogsvlag. In eerste instantie was de bovenste baan oranje en heette de vlag de Prinsenvlag. Wat is de geschiedenis van de Nederlandse vlag en voor welke doeleinden wordt de vlag gebruikt?

Post Views: 1.176

Historie

Toen de watergeuzen Den Briel veroverden in 1572, bedienden ze zich onder meer van de kleuren ‘orange, blanche, blou’ (= oranje, wit en blauw) als vaandel. Deze vlaggen werden de ‘Princevlaggen’ genoemd om eer te brengen aan de Prins Willem van Oranje.

Rond de 17e eeuw werd het oranje geleidelijk vervangen door rood. Het verhaal gaat dat het oranje op zee minder goed zichtbaar was.

Het wit en blauw waren afkomstig van de livreikleuren van het Prinsdom Orange. Het oranje was afgeleid van het Prinsdom Orange. Na de inval van de Fransen in het einde van de 18e eeuw werd de rood-wit-blauwe vlag gehandhaafd, maar werd de rode baan verfraaid met de afbeelding van een Nederlandse maagd met aan haar voeten een leeuw, in de ene hand een schild met de Romeinse fasces, in de andere een lans bekroond met de vrijheidshoed. Koning Lodewijk Napoleon (1806-1810) schafte de vrijheidsmaagd af en herstelde de oude driekleur (= Drapeau Tricolore (1810–1813)).

Na de inlijving bij Frankrijk in 1810 werd de nationale vlag vervangen door de Keizerlijke Franse. In 1813 werd Nederland weer onafhankelijk en kwamen de Oranjes terug. De kleuren van de vlag werden niet officieel vastgesteld, zodat het rood-wit-blauw en het oranje-wit-blauw beide uitgestoken konden worden. Het rood-wit-blauw had echter de voorkeur en werd op overheidsgebouwen uitgehangen. Uit die tijd stamt ook het gebruik om op hoogtijdagen van het Koninklijk Huis de oranje wimpel te hijsen.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog, die voor het Koninkrijk duurde van 10 mei 1940 tot 15 augustus 1945, bleef het rood-wit-blauw in gebruik. Tijdens het dieptepunt van de oorlog waren alleen nog Suriname en het Gebiedsdeel Curaçao niet bezet door nazi-Duitsland of Japan. In het bezette Nederland bleef het rood-wit-blauw met toestemming van de Duitsers de nationale vlag, maar het gebruik ervan werd door hen sterk beperkt.

In 1937 werd de Nederlandse vlag door Koningin Wilhelmina bij Koninklijk Besluit vastgesteld. Hierin zijn de drie kleuren van de vlag omschreven: helder vermiljoen (rood), helder wit en kobaltblauw. Dat blauw verschilt van het lichtere Nassaus blauw.

Gebruik

Nederland kent geen wettelijke regels voor het gebruik van de Nederlandse vlag. Iedereen mag op alle dagen van het jaar de vlag uithangen. Er zijn wel regels voor het vlaggen vanaf Rijksgebouwen, die staan in de vlaginstructie.

Voor het uithangen van de vlag zijn er gebruiken en regels (protocol). Zo mag een gehesen vlag nooit de grond raken of het verkeer hinderen. Ook is het gebruikelijk de vlag niet te laten hangen tussen zonsondergang en zonsopkomst. Als de vlag ’s nachts blijft hangen, is het goed gebruik de vlag te verlichten, waardoor de kleuren goed zichtbaar zijn.

Op Koningsdag en de verjaardagen van de Prinses van Oranje, Koningin Máxima en Prinses Beatrix wordt de vlag uitgestoken met oranje wimpel. Bij alle andere gelegenheden hangt de vlag zonder oranje wimpel uit.