Olympische Spelen 1928 & tekst- en beeldbriefkaarten

10 september 2023, 7:00 uur - Bate Hylkema

Met de weldadigheidspostzegels 1928 ‘Olympische Spelen’ ontving het Olympisch Comité per emissie (4 x 1 cent, 2 x 2 cent, 1 x 2½ cent en 1 x 3 cent) aan bijslag 13½ cent. Het bijslagbedrag is niet op de postzegels vermeld.
Op initiatief van het dagblad De Telegraaf zijn twee officiële briefkaarten (3 cent [nvph 147] & 5 cent [nvph 149]) links van de scheidingslijn bedrukt met een illustratie en een tekst. Met deze particulier opgezette briefkaartenactie (verkoopprijs 10 cent per stuk) ontving het Olympisch Comité of 7 cent, of 5 cent bijslag per briefkaart. Ten opzichte van de postzegelemissie een geweldig hoog bedrag.

Post Views: 713

Tweedeling Olympische postzegelemissie 1928

Op ongebruikelijke maar meer gepaste en logische volgorde zijn postzegels van de grafische ontwerpers Fokko Mees en Wenckebach per ontwerper gegroepeerd. De ontwerpstijlen verschillen danig, maar in uitvoering is een compositorisch evenwicht in het werk van beide ontwerpers overduidelijk aanwezig.
Overeenkomsten en tegenstellingen tussen beide ontwerpers treden duidelijk en meer overtuigend op de voorgrond dan bij de gebruikelijk gemengde frankeerwaarden-volgorde.
De vermelde bijzonderheden van de acht postzegels komen echt tot zijn recht als de postzegels computertechnisch uitvergroot worden.

Fokko Mees

Niet het verstand, maar het gevoel domineert in zijn postzegels. Op dynamische wijze zijn afbeeldingen en typografie in golvende guirlandes op levendige wijze harmonisch met elkaar verbonden. Toppunten van vaart, beweging en leven!

Draaikolkbewegingen in het water achter de roeispaan met golven naast de boot roepen snelheid op.
Met de diagonale stand van het zeilschip wordt bij tegenwind vooruitgang geboekt / verbeeld.
Met een explosie van kracht en behendigheid ‘zweeft’ in een trillend vibrerende atmosfeer een ruiter te paard boven
een dubbele hindernis.
De tweestrijd tussen de schermers wordt door de golvend tweedelige guirlande levendig gesuggereerd.

Meerdere letters zijn van levendige, speels krullende uiteinden voorzien.
In de barokke levendigheid is invloed van de Jugendstil aanwezig, die ook in de ‘Vliegende duif’ van Chris Lebau (nvph 144/48) is toegepast.

Ludwich Oswald Wenckebach

In zijn postzegels speelt niet het hart van de ontwerper de hoofdrol maar zijn verstand. Met de fysiologische kennis van het menselijk lichaam weet hij samengebalde krachten bij de sportbeoefening weinig opvallend, maar toch overtuigend te tonen. De voetballer, kogelstoter, hardloper en bokser voeren hun sport in stand en opstelling met redelijke kracht en min of meer gedraaide lichamen uit.
Van de stabiele typografie aan onder- en bovenkant (afgeschermd door een horizontale lijn) gaat ten opzichte van de frankeerwaarden (ontstaan door volume) weinig kracht uit.
Afgezien van de 30 cent postzegel bezitten de overige ontwerpen redelijk opgewekte kleuren.
Er is een zekere verwantschap met art deco / art nouveau door strakke uitvoering (klassieke uitstraling) in de postzegels te bespeuren.

Geen zwem-postzegel

Geen zwempostzegel. De Propaganda Commissie Nederlandsche Zwembond vraagt zich middels een geïllustreerd ongefrankeerde briefkaart af: “Waarom geen Olympische zwem-postzegel?” Als antwoord geeft de briefkaart al een reden op: “Omdat het van onschatbare waarde is!” Marie Braun heeft er als Nederlandse toen zelfs een gouden plak bij de 100 m rugslag gewonnen.
Aanvankelijk is het wel de bedoeling geweest de zwemsport in de emissie op te nemen, maar is vervangen door een roeier.

De officiële Olympische poster (oplage 10.000 exemplaren) is door Jos Rovers ontworpen. De mannelijke atleet in wit tenue (Olympisch stadion met Olympische vlag op de achtergrond) is op onnatuurlijke wijze afgebeeld. Zowel het linkerbeen als de linkerarm zijn beide naar voren gericht. Vandaar de karakteriserende bijnaam ‘telganger-poster’ (zie ook nvph 217). Op rode en donkergrijze sluitzegels is deze afbeelding ook geplaatst.

Particulier bedrukte postwaardestukken

Officiële briefkaarten, zogenaamde Huygens-kaarten, zijn in opdracht van Dagblad De Telegraaf links van de scheidingslijn door Huygens Boekhandel en Advertentiebureau bedrukt. In de periode 1926 – 1928 is op twee verschillende briefkaarten reclame voor de Olympische Spelen 1928 gemaakt met teksten en afbeeldingen. De reclamekaarten (prijs per kaart bedraagt ‘tien cents’) waren alleen te koop bij boekwinkels in de grote steden. Als onderdeel van de financiering van de Olympische Spelen werden de briefkaarten verkocht met een bijslag van 10 cent per stuk.

OLYMPIADE steunt het Nederlandsch Olympisch Comité. Historisch vastgelegd voor 1928. In het driehoekige kapiteel staat in de cirkelvorm de Latijnse spreuk ‘Salus Populi Suprema Lex’. De vertaling ervan “Het heil des volks is de hoogste wet ” staat in de horizontale balk / architraaf, die op de kapitelen van de tempelzuilen rust.
Copyricht Dagblad De Telegraaf – Amsterdam (i.p.v. copyright).
Tussen beide resterende zuilen (met cannelures [staande op voetstuk en basement]) van het fronton van de klassieke Griekse tempel staan teksten, die ondertekend zijn met J.B. (???)

Tekstuele briefkaarten (particulier)

- Nederland is nooit achtergebleven: “Stelt het ook nu in staat het beste te geven op het gebied van Olympische Spelen en in den roem daarvoor te delen.”

Nederlanders houdt uwe gastvrijheid hoog.
Laat heel de Wereld kunnen zeggen tegen NEDERLAND moesten WIJ het afleggen.
Elk Nederlander moet het leven, wanneer de Korte golf van Eindhoven in ‘28 over de heele aarde doet hooren: de OLYMPIADE was beter dan ooit tevoren: “Werkt daarvoor krachtig meë en steunt het Olympisch Comité.”

Geïllustreerde briefkaarten (particulier)

Betreffende vormgeving en uitvoering bezitten de geïllustreerde briefkaarten ook het Griekse tempel-design met een zwart-wit illustratie in combinatie met de tekst.: “Als daar straks de wereldgasten juichend door de straten gaan moet HEEL Neerland kunnen zeggen: “Daar heb IK aan meegedaan!”
Copyright Dagblad De Telegraaf – Amsterdam.