De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed bezit heel veel aantrekkelijk beeldmateriaal met korte achtergrondinfo o.a. van de kinderpostpostzegels 1975 (nvph 1079/82) met daarop gevelstenen. Een aantal eeuwen geleden (dus voor de invoering van het huisnummer) functioneerde een gevelsteen als beroepsaanduiding van de bewoner, maar ook als ‘straat-plaats-aanduiding’ en als uithangbord.
Foto’s en maximumkaartafbeeldingen van hetzelfde onderwerp vullen elkaar over en weer om verschillende redenen aan. Soms geeft een foto, soms geeft een maximumkaart met de grotere afbeelding aan de klein formaat postzegel meer inzichtelijke en ogen openende duidelijkheid.
Vier gevelsteen-postzegels
Weeskinderen
Vervaardiger Ferro F., Collectie Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, objectnummer 355-16
Gevelsteen in het poortgebouw van ‘Huize Levensavond’ (1575), oorspronkelijk Gereformeerd Weeshuis aan de Torenstraat 15 in Medemblik, met daarop twee frontaal afgebeelde weesmeisjes met schort en twee weesjongens met een driekantige steek als hoofddeksel in de hand.
Een informatieve bron meldt: “Twee kinderen uit Medemblik hebben een gouden streepje op hun kleding, dat naar het stadswapen van Medemblik verwijst. De andere twee komen elders vandaan.“ Helaas is nergens bij een van de kinderen het streepje te ontdekken. Beide jongens in donker gekleurde lange jassen hebben wel een streep op hun mouw, maar is niet goudkleurig. Wie kan het verlossende antwoord geven?
Als je niet beter zou wist dan zou je beweren dat we met twee tweelingen hebben te maken. De vier Heemskinderen op het ros Beyaart lijken overigens ook heel erg op elkaar. Een vierling?
Inderdaad, enkele eeuwen geleden werd massaproductie ook al toegepast bij de samenstelling en vormgeving van delen van gevelstenen.
Melkmeisje
Vervaardiger Ferro F., Collectie Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, objectnummer 258-22
Gevelsteen aan een pand aan de Oude Gracht 6 in Alkmaar met en frontaal opgesteld meisje met een juk op haar schouders, waaraan twee emmers met melk hangen.
De ruimtelijke foto-afbeelding van het Alkmaarse melkmeisje komt door de schaduwwerking van de zon , stenen met voegen, loodbescherming en kozijnfragment levendiger en levensechter over als de minder reliëfrijke postzegel- en maximumkaartafbeelding.
Vier Heemskinderen
Vervaardiger Ferro F., Collectie Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, objectnummer 281-05
Gevelsteen (1785) op een aan pand aan de Herengracht 394 in Amsterdam met de gelijk afgebeelde Heemskinderen Adelaart, Ritsaart, Writsaart en Reinoud (schildknapen) met naar de kijker gerichte hoofden op het zwarte ros Beyaart. De vier kinderen zijn gekleed als geharnaste ridders met helmen en schilden.
Het verhaal van de vier Heemskinderen is een van de oudste legenden (in dichtvorm) van ons land, waarin Karel de Grote (742 – 814) een rol wordt toebedeeld. Hij organiseerde een groot feest, waar iedereen naar toe kwam en dat eindigde in grote droefheid.
De militaristische eenvormige en stijve opstelling van de vier ridders geeft de gevelsteen een imponerende uitstraling.
Opvoeding weeskinderen
Foto collectie Heemschut
Boven de deur van het burgerweeshuis Huize Matthijs-Marijke aan de Molenstaat 15 in Gorinchem is een reliëfrijk kleurige gevelsteen uit 1558 geplaatst. In het midden van een leslokaal staat Christus met uitgespreide armen. Hij zegt: “Weest den weesen gedachtich: Mijn rijck zult ghij sijn indachtich.” De gevelsteen verbeeldt de bijbelse tekst: “Laat de kinderen tot Mij komen.”
Op het linker gedeelte van de steen staat o.a. een schoolmeester (met de plak in zijn hand) annex binnenvader, die aan een aantal weesjongens lesgeeft: ze lezen in een boekje, worden overhoord of schrijven op een lei. Op het rechter gedeelte staat de binnenmoeder met een aantal weesmeisjes aan haar voeten. Van een meisje wordt het haar gekamd (daarbij wordt ze ontluisd), een meisje draagt een wasmand en een ander meisje leest in een boekje.
De maximumkaart met een afbeelding van de druk bevolkte gevelsteen geeft gedetailleerde, persoonsgetinte en ruimtelijke afbeeldingen van alle aanwezigen. De gevelsteen is naderhand aan weerskanten van wapenschilden van twee families voorzien, die het tot stand komen en de financiering van het weeshuis mogelijk hebben gemaakt.
Afbeeldingen: PostNL, Ronald van der Leeden, Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, Erfgoedvereniging Heemschut
Kijk in onze catalogus voor meer postzegels
• Thematisch • Nederland • Nederland • Kinderpostzegels
Nieuwsgierig naar de nieuwste postzegel- en postzegelproducten?
Kijk dan bij Collect Club.
(5 stemmen, gemiddeld: 4,20 uit 5)
Laden...
Reacties (2) Schrijf een reactie
Door de corona zijn we dit jaar in eigen land gebleven. En hebben diverse oude steden bezocht. Zo kwamen we ook in Medemblik en op onze wandeling kwamen we een gids tegen die ons naar de gevelsteen wees van de drie weeskinderen. Als bijzonderheid wees hij op de gouden streep op de mouw van twee van de vier kinderen. Wanneer je de kinderen bekijkt van links naar rechts hebben de twee rechtse kinderen een gouden streep. Ik heb hiervan dus ook een foto van genomen, maar met een vergrootglas in de hand is het te zien. helaas kan ik dit niet bij deze reactie toevoegen. Op verzoek stuur ik het digitaal naar je toe.
Piet van der Aa: “Graag ontvang ik de foto van je. Mijn adres luidt batehijlkema@ziggo.nl.”
Schrijf een reactie
(registratie is niet nodig)