De afbeeldingen van kinderen op de Kinderzegels 1975 bezitten een veerkrachtige uitstraling door goddelijke steun. Deze constatering verwoordt de binnen-vader van het Heilige Geest Weeshuis in Gouda op treffende wijze (zie vignetafbeelding op fdc-envelop): “Ik onderricht de weeskinderen in de vreze des Heeren.” Dit betekent dat ze niet schichtig, bang en angstig behoeven te zijn.
Gerelateerde artikelen
Bouwstenen met mortel en voeg zijn optimaal in staat een gevelsteen aan de voorkant van een huis optimaal te laten stralen gelijk navolgenswaardig doen, laten en woorden van de binnenvader dat sociaal-emotioneel bij een opgroeiend weeskind kan aanbrengen.
De viering van Monumentenjaar 1975 is de aanleiding geweest voor de kinderzegels gevelstenen met daarop afbeeldingen van kinderen te kiezen. Omstreeks 1570 kwamen bij gebrek aan huisnummers gevelstenen als soort uithangborden in de mode, waarmee huizen herkenbaar aangeduid konden worden.
1) Vier weeskinderen: Torenstraat 15 Medemblik
Bron: Otter, CC BY-SA 3.0, via Wikimedia Commons
Het poortgebouw met zadeldak in Medemblik aan de Torenstraat 15 (geeft toegang tot het binnenhof) is oorspronkelijk een deel van een laatmiddeleeuws vrouwenklooster geweest. Naderhand is het gebouw als weeshuis voor arme kinderen ingericht. Tot 1907 heeft het deze functie behouden.
Op de gevelsteen (1785) staan vier frontaal afgebeelde weeskinderen. Twee weesjongens in lange jassen met een ronde steek als hoofddeksel in de hand en twee weesmeisjes met schort.
2) Melkmeisje: Oudegracht 56 Alkmaar
Bron afbeelding rechts: Steven van der Wal, CC BY-SA 3.0 NL <http, via Wikimedia Commons
De gevelsteen met het melkmeisje zit sinds 1967 in de gevel van het gerestaureerd 17e-eeuwse pand met dubbele trapgevel aan de Oudegracht 56 in Alkmaar. Eerder sierde het eerst andere locaties, die alle afgebroken zijn.
Het frontaal afgebeelde melkmeisje draagt met een juk op haar schouders twee emmers met melk.
3) Vier Heemskinderen: Herengracht 394 Amsterdam
Bron afbeelding rechts: Rudolphous, CC BY-SA 3.0, via Wikimedia Commons
Op de noordhoek Herengracht en Leidsegracht gaf bakker Jan Specht in 1671 opdracht een winkelhuis met daarboven woningen te bouwen. Het smalle huis is steeds een bakkerij gebleven.
De vier Heemskinderen Ritsaert, Adelaert, Writsaert en Reinout (zonen van graaf Haymijn van de Ardennen) strijden als hoofdfiguren tegen Karel de Grote in een middeleeuws verhaal. Met hun toverros Beyaert wisten zij steeds de belegering van Karel de Grote te doorbreken. Ze ontkwamen eerst naar de Ardennen, naderhand naar Frankrijk.
4) Opvoeden / onderrichten: Molenstraat 15 Gorinchem
Bron: arch, Public domain, via Wikimedia Commons
Boven de brede voordeur van het huis ‘Matthijs-Marijke’ (Molenstraat 15, Gorinchem) is een ruimtelijke gevelsteen geplaatst (1566, met aan weerskanten de familiewapens van beide stichters) met in het midden de Christusfiguur uit wiens mond waarschijnlijk de tekst komt “Laat de kinderkens tot mij komen”.
Onder het kleurige beeldhouwwerk staat in gotisch schrift: “Weest den weesen gedachtig mijn rijke zult ghij deelachtig (worden).”
Bron afbeelding rechts: Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, CC BY-SA 4.0, via Wikimedia Commons
Klik op de afbeelding voor een vergroting.
Links achter de lessenaar zit de binnenvader / schoolmeester (met schrijfveer in de hand en een plak, waarmee je slaag kunt krijgen) geeft les aan weesjongens. Ze lezen in een boekje, worden overhoord of schrijven op een lei.
Rechts zit de binnenmoeder met meisjes om haar voeten. Zij kamt met een luizenkam het haar van een weesmeisje, een ander draagt een wasmand, weer een ander leest in een boekje of heeft een spinnewiel in haar handen.
Het kinderloze echtpaar Matthijs Aalbertsz en Marytje Jorisdochter Kolff (met familiewapens) schonken het huis aan de kerk met de bepaling dat hun woning een weeshuis zou worden. Na de Reformatie kwam het in handen van protestantse regenten.
In de steeg naast het huis zit een vondelingenluikje, waarin pasgeboren baby’s werden gelegd.
Vignet eerste dag envelop
Op de eerste dag envelop staat als vignet het linker gedeelte van een gevel-reliëfsteen, die in 1603 door Gregorius Cool (1570 – 1629) is vervaardigd. Oorspronkelijk aanwezig in een muur van het voormalige Heilige Geest Weeshuis in Gouda. Nu onderdeel van een tuinmuur van het Stedelijk Museum.
De voorstelling toont de weesvader, die de weeskinderen door zijn naar boven wijzende hand op een duif attendeert (destijds aanwezig op een driehoekige steen boven de gevelsteen), die de heilige geest symboliseert. Vol ontzag kijken ze allen naar boven. Aan weerskanten wijzen twee figuren (‘gordijnrollen’ wegschuivend) de kijker op de in reliëf uitgevoerde ‘voorstelling’.
De jongens leren er een ambacht, de meisjes leerden er huishouden.
De blokkendoosachtige bouwstenen in het eerste dag stempel verwijzen niet alleen naar het kinderspel, maar ook naar de stenen, die met gevelsteen het huis herkenning, aanzien en uitstraling geven.
Laat kinderen met veerkracht opgroeien
Als je van jongs af aan met normen, waarden en geboden in aanraking komt, kun je naderhand ook voor je eigen wensen, grenzen en behoeften opkomen. Bij een houding van de ouders van “laat maar” & “moet kunnen” (vrijheid / blijheid) kan de weerbaarheid wel eens gering en confronterend groot zijn.
Reacties (0)
Schrijf een reactie
(registratie is niet nodig)