We blijven nog even bij de Zomerzegels 1950. Na de blog van de eerste FDC van Nederland nu het verhaal achter de 2 cent (bijslag 2 cent) uitgifte. In de NVPH catalogus staat als beschrijving bij nummer 550: Fragment monument PTT-verzet in Den Haag. Weet u de locatie van het monument en weet u wie de ontwerper is? Hoe kwam deze zegel tot stand? Het ontwerp van deze 6e zegel wijkt af van de andere 5 zegels.
Gerelateerde artikelen
Zomerzegels 1950
In augustus 1945 werd bij de PTT de Dienst Esthetische Vormgeving (DEV) opgericht. In maart 1949 gaf esthetisch adviseur W.G. Gouwe het thema van 1950: wederopbouw. Het was immers vijf jaar geleden dat WOII eindigde. De serie zou oorspronkelijk uit vijf zegels bestaan met als onderwerpen het herstel van de dijken, Rotterdam bouwt weer, oogst in de Wieringermeer, het herstel van de bruggen en het transportwezen gericht op de binnenscheepvaart.
Nederland (1950): Zomerzegels (6 zegels). De zomerzegels van 1950 stralen de wederopbouw uit.
De hoofddirecteur van de Posterijen ging akkoord met dit voorstel, maar miste nog een belangrijk thema: het geestelijk element. De vijf gekozen onderwerpen waren gericht op de stoffelijke wederopbouw.
Zomerzegels 1950: 2 + 2 cent
Adviseur Gouwe kwam op het idee van het standbeeld voor de gevallen PTT-ers van Hildo Krop te gebruiken. Het monument was toen nog niet af. In oktober 1949 kreeg de minister van Sociale Zaken en de minister van Onderwijs, Kunsten en Wetenschap het definitieve voorstel van een serie van 6 zegels i.p.v. 5 zegels. Ze waren ‘not amused’ met deze verandering. De zesde zegel heeft een andere sfeer dan de andere vijf zegels. Ook kreeg deze zegel de laagste waarde 2 cent en 2 cent bijslag. Past niet echt bij de rest van de serie. Uiteindelijk toch uitgevoerd. De ontwerper van de zegels is de illustrator Frans Lammers, die gebruik maakte van fotografie. Voor dit PTT-monument werd het onvoltooide beeld gebruikt.
Nederland (1950): Foto gebruikt voor Zomerpostzegels (2 cent). Bron: geheugen.delpher.nl
Nederland (1950): Ontwerp ‘Fragment monument PTT-verzet in Den Haag’. Bron: geheugen.delpher.nl
Nederland (1950): Kleurproef in bruin voor de 2 cent. Bron: geheugen.delpher.nl
Definitief ontwerp 2+2 cent Zomerzegels 1950. Bron: geheugen.delpher.nl
Verkochte aantallen, 2 cent en 2 cent bijslag: 718.953 exemplaren.
Monument PTT-verzet in Den Haag
Als u naar Den Haag reist, zoekt dan het Nassauplein op. Nassauplein is een lang rechthoekig plein in de Archipelbuurt met maar 43 huisnummers. Eerst was er een gracht, maar die is in 1883 overkluisd. In het begin van de 20e eeuw is het water gedempt. Een klein gedeelte is nog overkluisd en water van de Haagse Beek stroomt vanuit laatste deel Nassauplein onder de Javatraat kruising door en met een watervalletje komt de beek uit in het Willemspark en van daar in de Singelgracht. De meeste huizen zijn gebouwd in de monumentale eclecticisme-stijl van de 19e eeuw. Voor een deel worden zij particulier bewoond. De ambassades van Mexico, Peru en Bolivia bevinden zich aan dit plein, evenals de Nederlands-Duitse Kamer van Koophandel.
Monument voor de PTT-ers. Foto: F.Eveleens / Wikipedia.
Op het Nassauplein staan twee monumenten: Monument voor de PTT-ers (Hildo Krop) en Monument De Wachter (Shinkichi Tajiri).
Monument voor de PTT-ers
Het oudste monument is een oorlogsmonument van witte natuursteen, ontworpen door Hildo Krop. Het monument heet ‘Centraal monument voor gevallen PTT-ers’, en werd op 4 mei 1950 onthuld door de heer L. Neher, directeur-generaal van de PTT.
Het monument is een zuil, bekroond met een kapiteel waarin Sint-Joris en de draak zijn afgebeeld. Het verhaal van Sint-Joris en de draak is een vroeg-christelijke legende uit de vijfde eeuw. Sinds de elfde eeuw staat deze vertelling symbool voor de strijd tussen goed en kwaad. Op het kapiteel is een beeld van een staande mannenfiguur geplaatst, de verpersoonlijking van de herrijzenis. Aan de voet van de zuil bevindt zich een beeldengroep van een liggende vrouwen- en mannenfiguur, zij symboliseren de oorlogsslachtoffers. Het monument klopt anatomisch gezien niet helemaal. De kunstenaar heeft namelijk de liggende vrouwenfiguur per abuis voorzien van twee rechterhanden. Met het beeld wordt uitdrukking gegeven aan de overwinning op de bezetter.
De tekst op de voorzijde van het voetstuk luidt:
Velen vielen – zo weerloos als halmen voor de zeis
Enkelen stonden – en zongen, zongen een oude wijs
De oude wijs – van vrijheid, die trilt in elk levend hart.
De tekst op de achterzijde van het voetstuk luidt:
Opgericht ter nagedachtenis van de werkers van het PTT-bedrijf, gevallen in de oorlogsjaren 1940-1945.
Gebruikte bron:
Meer info:
Hildo Krop Museum: https://www.hildokropmuseum.nl/
Eerdere Tweede Wereldoorlog blogs:
https://www.postzegelblog.nl/tag/tweede-wereldoorlog/
Gerelateerde artikelen
Reacties (1)
Interessante bijdrage over dit monument. Dit beeld werd aanvankelijk geplaatst naast het toenmalig hoofdkantoor van PTT, vooraan links in de Zeestraat te Den Haag. Afbeelding daarvan in het Handboek Postwaarden Nederland, bij de emissie C53. Onthuld op 4 mei 1950.
Het gedicht onder het beeld is van de hand van Maurits Kok.
Toen (inmiddels) KPN in 1993 verhuisde naar een ander adres in Den Haag werd het beeld verplaatst naar het Nassauplein, en daar op 5 mei 1993 plechtig opnieuw “onthuld”.
KPN gaf daarbij een boekje uit, geschreven door Paul Hefting, met vormgeving van R.D.E. Oxenaar.
De titel daarvan luidt: “Herplaatsing centraal monument, opgericht ter nagedachtenis van de werkers van het PTTbedrijf 1940-1945.
Afsluitend is vermeldenswaard dat de Leidse postzegelhandelaar Lansdaal een aantal officiële FDC’s gebruikte gefrankeerd met alleen de 2 cent, met daarin een veilingcatalogus van hem. Voor 2 cent kon men toen in het binnenland een drukwerk tot 50 gram verzenden.
Schrijf een reactie
(registratie is niet nodig)