Kerstmis

Kerstmis is een feest van hoop. Het teken van Kerstmis is een ster, een licht in de duisternis. De etalages zijn mooi versierd met kerstverlichting, kerstbomen en vooral kerstcadeautjes. Duitsland steek met kop en schouders bij de organisatie van kerstmarkten. Vooral de verscheidenheid en het veelzijdige aanbod leidt tot een ‘gemütlich‘ sfeer tijdens ons bezoek. Het is geen geval te vergelijken met de kerstmarkten in Nederland, die in feite een uitgebreide warenmarkt zijn.

 

 

 

Braadworst en glühwein

Braadworst

Overal in Europa organiseren ondernemers traditionele kerstmarkten. Het zijn markten met houten stallen, veel verlichting en talloze kerstbomen en Kerstmannen met veel van oorsprong Duitse lekkernijen en dranken zoals braadworst en glühwein. Maar de ondernemers verkopen ook waar van eigen streek die vaak op de markt op traditionele wijze wordt geproduceerd. Natuurlijk zijn er allerlei kerstartikelen te koop zoals kerstballen en kerstkaarsen. De stallen en kerstbomen zijn meestal uitgestald rond de plaatselijke kerk.

Glühwein

Geen kerstseizoen zonder glühwein. De warme drank (alcoholisch of non-alcoholisch) is erg populair. Vrijwel zeker niet alleen omdat het je op koude dagen verwarmt, maar ook door het gebruik van kruiden. Een paar van deze kruiden, die in ieder geval niet mogen ontbreken in mijn glühwein, zijn:

 

 

 

 

 

 

Kruidnagel is een van de belangrijkste ingrediënten. De kruidnagelolie eugenol heeft een lange traditie als middel tegen kiespijn: het heeft een licht verdovende werking en is tevens antibacterieel. Met Kerstmis wordt het echter eerder gebruikt vanwege de karakteristieke geur. Dergelijke aroma’s zijn ook de reden waarom glühwein niet heter mag worden dan rond de 70 graden Celsius. Eugenol, maar ook kaneelaldehyde en vele andere geurige chemicaliën zijn gevoelig voor oxidatie en vormen dan meestal bittere stoffen.

 

 

 

 

 

 

 

 

Sinaasappels en andere citrusvruchten bevatten niet alleen vitamine C, maar ook een heel scala aan smaken en geuren. Hun schillen zijn bijzonder rijk aan limoenen, dat intens naar sinaasappel ruikt.

Kaneel is een ander essentieel onderdeel van glühwein. Het aroma komt van kaneelaldehyde , dat ongeveer 90 procent van de olie in het kaneelstokje uitmaakt. Het kaneelstokje is de middelste laag van de bast van de kaneelboom, die na de oogst oprolt tot een buis. Kaneelaldehyde zelf ruikt en smaakt niet alleen goed, maar heeft in hoge doseringen ook een antimicrobiële werking.

 

 

 

 

 

 

 

 

Een ander kerstkruid is vanille, inclusief de geur vanilline – qua hoeveelheid de belangrijkste geurstof ter wereld. Daarnaast speelt het aroma ook een rol bij de productie van geneesmiddelen en medische analyse. Slechts een klein deel van de vanilline komt van echte vanillestokjes. De rest is een afvalstof van de pulpproductie: Veel van het houtbestanddeel lignine wordt gegenereerd waaruit met behulp van alkaliën en oxidatiemiddelen onder andere vanilline, maar ook aanverwante stoffen worden gewonnen.

 

 

 

 

 

 

Kardemom, is een van de duurste specerijen ter wereld, samen met saffraan en vanille. De twee soorten ‘groene’ en ‘zwarte’ kardemom worden in verschillende regio’s gebruikt als smaakmaker en hebben positieve effecten op de gezondheid. Consumptie geeft verlichting, vooral bij maag-darmproblemen. De oude Egyptenaren kauwden op zaden om de adem op te frissen en tanden witter te maken. De zaden van de groene kardemom bevatten een essentiële olie, die uit in totaal 120 afzonderlijke componenten bestaat. De twee belangrijkste ingrediënten zijn alfa-terpinylacetaat en cineol .

 

 

 

 

 

 

 

Anijs is een van de oudste aromatische en geneeskrachtige kruiden. Al in de 16e eeuw voor Christus werd Kretenzers kruiden wijn met anijs  gebruikt. Op onze breedtegraden werd anijs uiteindelijk gekweekt in kloosterkruidentuinen door monniken en nonnen uit de middeleeuwen. Voor kersttraktaties wordt echter eerder de decoratieve steranijs gebruikt. De vruchten smaken zoet, bloemig en mild. De etherische olie van anijs bestaat voor 95% uit anethol.

Wij beschouwen kerstmis als de geboortedag van Jezus Christus. In werkelijkheid is kerst van oorsprong een Germaans, heidens feest: het markeert het feit dat de langste dagen voorbij zijn en we ’terugkeren’ naar de zon, de zogenaamde winterzonnewende of midwinterviering.

Dat we de geboorte van Jezus vieren op 25 december vindt waarschijnlijk zijn oorsprong in het jaar 221 AD. Een belangrijke christelijke reiziger en historicus, Sextus Julius Africanus, stelt voor de geboortedag van Christus op die dag te houden. Voor die tijd vieren alleen Romeinen verjaardagen. Als het Christendom zich in de loop der tijd uitspreidt over Europa, blijven de bekeerlingen hun traditionele feesten vieren. Julius Africanus zorgt er voor dat de geboorte van Christus wordt gevierd en veel aanhang krijgt omdat die dag samenvalt met de al eerder genoemde populaire midwinterviering van de Germanen.

Engeland (2019): Kerstzegels. Kerstmis rond de geboorte van Jezus Christus.

Middeleeuwen

De eerste kerstmarkt is in de Middeleeuwen gehouden en waarschijnlijk uit noodzaak geboren. Het is een ijzige winter en de wegen zijn onbegaanbaar. De stallen zitten vol met slachtvee maar die kunnen niet worden vervoerd en voedsel is schaars. Daarom geeft de plaatselijke overheid toestemming op dit ongebruikelijke tijdstip in het jaar een speciale markt te houden. Dit is zo’n succes dat het navolging vindt in andere gemeenten.

Duitsland (2013): Weihnachten.

Koning Wenzel

Volgens de overlevering is de eerste speciaal georganiseerde kerstmarkt gehouden in de Duitse plaats Bautzen in december 1384. Koning Wenzel geeft de stad het recht om rond Kerst een markt te houden om zo vlees te verkopen. Het slagersgilde is in die tijd in Bautzen het belangrijkste en machtigste gilde. Ze weten het voor elkaar te krijgen in een besluit uit 1505 dat Bautzen in de omgeving de enige stad mag zijn waar zo’n vleesmarkt rond de kerst wordt georganiseerd. In de loop der tijd komen er steeds meer producten op de markt en zo krijgt de kerstmarkt langzaam zijn vorm die het nu kent. In 2009 besluiten de kooplieden de naam te veranderen in Bautzener Wenzelsmarkt. In 2016 vindt de 632ste markt plaats.

Andere oude Duitse Kerstmarkten zijn die van Dresden (de zogenaamde Strietzelmarkt in 1443) en die van Nürnberg (de Christkindlesmarkt).

 

 

 

 

 

Kerkbezoek

In de eeuwen daarna organiseren vooral priesters kerstmarkten: vanwege het succes weten zij op die manier meer mensen naar de kerk te trekken. Als gevolg worden de kerstmarkten populairder dan het kerkbezoek hetgeen niet de bedoeling is. Van oudsher stallen kooplieden hun koopwaar uit op de traditionele houten stallen: van zelfgebakken etenswaren, handgemaakt houten speelgoed of bijvoorbeeld zelfgemaakte sieraden. Nog steeds is de insteek voor de organisatoren om traditioneel en lokaal vervaardigde spullen te koop aan te bieden.

Duitsland (2018): LVZ Post. Leipzig kerstmarkt.

LVZ Post is een erkende regionale particuliere postdienstverlener met landelijke verzending, gevestigd in Leipzig. LVZ Post vervoerde in 2017 ruim 50 miljoen poststukken. Als bedrijf van de Leipziger Volkszeitung heeft LVZ Post veel ervaring met logistiek, moderne technologieën en meer dan 15 jaar ervaring in de postsector.

Tradities

Op kerstmarkten zijn veel symbolen te vinden die direct te maken hebben met de tradities van het kerstfeest. De kerstboom is het symbool voor de vruchtbaarheid hetgeen is terug te voeren op de geboorte van Jezus. De versiering en het verlichten van de boom kan worden herleid naar de midwinterviering. In vroegere tijden is het gewoonte om de boom te verbranden hetgeen voor warmte en licht zorgt.

 

 

 

 

 

 

 

De kerstkrans is rond en staat voor de eeuwigheid. De meest voorkomende kleuren tijdens kerst zijn rood en groen. Rood staat voor het bloed van Christus, groen voor hoop en nieuw leven. De kerstster verwijst naar de ster die de drie wijzen de weg toont naar de kribbe van Jezus. De kaars brengt licht en zou tevens symbool staan voor die kerstster.

De boodschap van de engel: wees niet bang

Engelen geven belangrijke boodschappen aan ons. Ze dragen een veelbelovende boodschap van hoop en bescherming, troost en moed, van grote vreugde voor alle mensen in de wereld. Centraal in het kerstverhaal staat de proclamatie van de engel: wees niet bang. God is dichtbij in het midden van deze wereld. Het motief van de speciale kerstpostzegel 2021 toont een schilderij van Johann Michael Hertz (1725 – 1790), afkomstig uit een kunstenaarsfamilie uit de Allgäu. In het oeuvre van deze relatief onbekende meester uit de 18e eeuw zijn zowel sculpturen en portretschilderijen te vinden als schilderijen voor geestelijken.

De titel van dit schilderij is: “Verkündigungsengel mit Lilie, im Hintergrund zwei Puttenköpfchen in den Wolken” (olieverf op doek, 90 x 65 cm). Deze engel strekt een hand uit om te helpen met een witte lelie in de andere hand. In de christelijke iconografie is dit het teken van Maria’s onschuld. Tegelijkertijd is het een symbool van Gods genade. Genade als een nieuw begin dat schuld en angst niet alleen wegglipt, maar helpt om ermee om te gaan. Het gezicht van deze hemelse boodschapper lijkt van zo’n welwillende zachtaardigheid en drukt toch zoveel begrip uit voor alle ernstige beweegredenen van menselijke angst dat zelfs de ‘Puttenköpfchen’ die van achter de wolken gluren elkaar verbaasd aankijken.

De engel van zijn kant is volledig gefocust op de verkondiging van de goddelijke belofte: het feestkleed is van zijn schouder gevallen, de krullen zijn zo bewogen dat de gouden diadeem ze niet meer kan tegenhouden. En toch lijkt deze engel nobel, omdat hij weet van zijn belangrijke taak, niet alleen om de geboorte van haar kind aan Maria aan te kondigen, maar om tegen alle mensen te zeggen: “De angst en alle slavernij die het met zich meebrengt, hebben niet het laatste woord. Wees daarom niet bang, want God komt naar de mensheid. Kijk, dat is reden tot grote vreugde.” Bron: Bundesministerium der Finanzen (Duitsland).

Meer kersttradities in eerdere blogs:

https://www.postzegelblog.nl/tag/kersttradities/

Kijk in onze catalogus voor meer postzegels
• Thematisch • Aland • Duitsland • Groot Brittannië • Israël • India • Nederland • Slovenië • Verenigde staten • Zwitserland • Kerst

Nieuwsgierig naar de nieuwste postzegel- en postzegelproducten?

(7 stemmen, gemiddeld: 4,71 uit 5)

Laden...