In 1981 werd deze opmerkelijke prestatie prachtig in beeld gebracht op de zomerpostzegels, met foto’s van documentair-fotograaf Ger Dekkers (1929–2020). Zijn werk toont het nieuwe Nederlandse landschap in een opvallend sobere en strakke stijl: de horizon keurig in het midden, met een gelijke verdeling tussen lucht en land.

Ger Dekkers & de kracht van serie-fotografie

Op de 45 cent zomerzegel (nvph 1216/19) zien we een landschapsfoto van een dijk bij Holwerd. Links: een drooggevallen kwelder met uitwateringssloten. Rechts: de Waddenzee. Op het eerste gezicht lijkt het een eenvoudig plaatje, maar in werkelijkheid is het onderdeel van een fotoserie van zeven. Op de zegel staat alleen de vierde foto; de rest wordt op het vel getoond als gestileerde schetsen. Waarom geen foto’s? Om beeldrechtproblemen te vermijden.

Door het verschuiven van het standpunt — van links naar rechts langs de dijk — ontstaat een boeiend spel van perspectieven. Dit maakt de serie tot een visueel onderzoek naar het veranderende landschap. Voor wie deze context kent, krijgt de postzegel diepere betekenis.

Waarom deze zegels zo bijzonder zijn

• Strakke compositie: Elke foto is zorgvuldig opgebouwd: horizon in het midden, verdwijnpunt gecentreerd. Het zijn bijna mathematische landschapsbeelden.

• Serieel verhaal: De zegel is geen ‘los plaatje’, maar een fragment uit een doordachte serie.
• Visuele diepgang: Zonder voorkennis zou de zegel eenvoudig of saai kunnen lijken, maar met context is het een krachtige visuele studie van de Nederlandse landaanwinning.

Vier zegels, vier fasen van landaanwinning

Elke postzegel laat een ander stadium zien van hoe Nederland land veroverde op het water:
– 45 + 20 cent – Natuurlandschap met aanslibbing
Bij eb blijven modderlagen achter op de kwelders, wat zorgt voor geleidelijke landvorming.
De dijk houdt het water buiten. Later kan hier land worden ingepolderd. De 4 cent zomerzegel 1950 brengt dijkbescherming na het oorlogsgeweld ook in beeld.
– 60 + 25 cent – Ontwatering en greppels
Smalle greppels voeren overtollig water af, waardoor het land minder drassig wordt.
– 65 + 30 cent – Cultuurlandschap voor landbouw
Vruchtbare landbouwgrond, vaak met landbouwplastic afgedekt om sneller gewassen te laten groeien.

Proefdrukken en verbeterpunten

Voor het drukken van de zegels zijn proefdrukken beoordeeld door experts:
Algemeen:
• Minder rood in de lucht, meer kleurharmonie voor ruimtelijker effect.
Specifiek per zegel:
• Minder geel in wolken, minder rood in het land.
• Rode krassen aan horizon verwijderen; dijk meer reliëf geven.
• Betere structuur in land en verbeterde passing.
• Minder geel in het plastic op de voorgrond.

Seriële uitvoering in duplo-uitvoering op postzegel & affiche

Bovenstaande vier zomerzegels geven fotografische beeld van groei, ontwikkeling en gebruik van het op het zeewater gewonnen nieuwe land. In de loop der jaren ontwikkelt het landschap zich via aanslibbing, bescherming, ontginning naar het gebruik van landbouw en veeteelt. De postzegels laten perioden van ontwikkeling van groei naar bloei van het nieuwe Nederlandse landschap zien in verschillende delen van ons land.

De gedetailleerde beschrijving van de 45 cent zomerzegel (bestaande uit een serie van zeven foto’s, waarvan de middelste opname op de zomerzegel is geplaatst) is ook toegepast op de drie resterende zomerzegels.

* 45 cent: eb en vloed met landaanwinning nabij Holwerd en Waddenzee.
Landschap nog in natuur-uitvoering: getijdenwisseling van vloed naar eb. Enkele hogere gedeelten van de kwelder steken al boven het zeewater uit. Bij het verstrijken van de tijd zal er steeds meer zichtbaar worden van het leeg lopende Wad. Tenslotte zal het mogelijk zijn als wadloper onder supervisie op de bodem van de Waddenzee als recreatief genoegen te lopen.

* 55 cent: strekdam nabij Lelystad.
Landschap in cultuur-uitvoering: de strekdam bij Lelystad wordt verstevigd met een structuur van
zware stenen om de dijk te beschermen en te versterken tegen golfslag.
* 60 cent: eerste fase omgeploegd polderland met afwateringsgreppel op Zuid-Flevoland.
Landschap in cultuur-uitvoering: een omvangrijk grote ploeg brengt de eerste afwateringsgreppel
machinaal met de nodige kracht aan, waarmee het grondwater uit het nog bijzonder drassige land
kan vloeien.
* 65 cent: bedrijven van landbouw o.a. met de toepassing van landbouwplastic in Noordoostpolder.
Landschap in cultuur-uitvoering: het einddoel van de jarenlange ontginningsoperatie is bereikt: er
kan rijkelijk geoogst worden.

De serie als geheel: van natuur naar cultuur

De vier zegels samen vertellen een visueel verhaal van transformatie. Van een natuurlijke kustlijn naar een volwaardig cultuurlandschap met landbouw.
Daarnaast zijn er ook affiches en maximumkaarten gemaakt op basis van deze foto’s. De seriebenadering blijft daarbij behouden — niet door het standpunt te veranderen, maar door foto’s door de tijd heen te tonen.

Slotgedachte

De zomerpostzegels 1981 vormen een indrukwekkend kunsthistorisch document. Ze combineren kunst, techniek, geschiedenis en nationale trots in een vierkant formaat van 45 cent. Met de lens van Ger Dekkers als gids krijgen we niet alleen een landschap te zien, maar ook het verhaal van hoe dat landschap werd gemaakt.

Een meesterlijke combinatie van beeldende kunst en postzegelontwerp!

Kijk in onze catalogus voor meer postzegels

Nieuwsgierig naar de nieuwste postzegel- en postzegelproducten?