Oktober is de Maand van de Geschiedenis, het grootste geschiedenisevenement van Nederland. Samen met talloze musea, bibliotheken, boekhandels, archieven en andere culturele instellingen organiseert de Maand activiteiten door het hele land. Onder het motto ‘Ontdek gisteren, begrijp vandaag’ brengen we in oktober geschiedenis voor het voetlicht. In 2025 staat het thema ‘Natuurlijk’ centraal. Wil je weten wat je allemaal kunt doen? Bekijk dan snel de agenda een stel je eigen programma samen. We zijn op de helft van de maand oktober, maar er valt nog veel te beleven. In deze blog ligt het accent op het MvdG essay die een relatie heeft met Jac. P. Thijsse en Verkade.
Gerelateerde artikelen
MvdG 2025, essay ‘De waterzoon. Jac. P. Thijsse, zijn zoon en onze verhouding tot de natuur’
Eva Vriend (1973) is een van de populairste geschiedenisschrijvers van Nederland. Ze is de auteur van bestsellers als Eens ging de zee hier tekeer, Het nieuwe land en Het eiland van Anna en werd meermaals genomineerd voor de Libris Geschiedenis Prijs. Eva Vriend schrijft het essay van de Maand van de Geschiedenis 2025. De Maand van de Geschiedenis, het grootste historische evenement van Nederland dat elk jaar plaatsvindt in oktober, draagt dit jaar het thema Natuurlijk. De titel van het essay van de Maand van de Geschiedenis 2025 is ‘De waterzoon. Jac. P. Thijsse, zijn zoon en onze verhouding tot de natuur’.
Jac. P. Thijsse is bekend van de Verkade albums en van Thijsse’s Hof. Op 26 september 2025 bestaat Thijsse’s Hof honderd jaar. Thijsse’s Hof is een verkleinde weergave van de verschillende duinlandschappen in Zuid-Kennemerland. Zo toont de Hof het duinbos aan de randen, schraal grasland, heide en een prachtige centrale vijver met oplopende weiden er omheen. Een speciaal onderdeel is de demonstratiestrook. Dit is de enige plek in de Hof waar wordt gewied om de plantensoorten goed herkenbaar te houden. Bovendien kun je er fijn dichtbij komen om de bloemen te bekijken en te ruiken.
Natuurmonumenten
Minder bekend is dat Jac. P. Thijsse mede Natuurmonumenten heeft opgericht. In 1905 wees de gemeente Amsterdam het Naardermeer aan als vuilnisstort. De enige manier om dat te stoppen? Het hele gebied opkopen. Schoolmeesters Jac. P. Thijsse en Eli Heimans richtten in Artis Amsterdam de Vereeniging tot Behoud van Natuurmonumenten (nu: Natuurmonumenten) op. Al in 1906 hadden ze genoeg leden om het Naardermeer te kopen. Zo ontstond het eerste natuurreservaat van Nederland. Dit burgerinitiatief was de start van een beweging om het kenmerkende Nederlandse landschap te beschermen.
Nederland (2005): 100 jaar Natuurmonumenten – Het Naardermeer.
Verkade
Verkade is een van oorsprong Nederlands bedrijf dat artikelen als beschuit, chocolade en koek vervaardigde. Ook werden er enige tijd theelichtjes vervaardigd. De fabrieken van Verkade zijn vanouds vooral gevestigd in Zaandam en hebben een belangrijke rol gespeeld in de ontwikkeling van de voedingsindustrie van de Zaanstreek.
Koninklijke Verkade N.V. werd in 1990 een dochteronderneming van het Britse voedingsmiddelenconcern United Biscuits, dat in 2014 in handen kwam van de Turkse levensmiddelengigant Yildiz Holding. Daarbinnen behoort het sinds 2016 tot Pladis.
Het noordelijke en oudste deel van het Verkade-complex werd afgestoten, heeft enige tijd leeggestaan en is vervolgens omgebouwd tot een centrum dat onder meer winkels en horeca bevat. Ook het hoofdkantoor van spelletjesfabriek Jumbo bevindt zich sinds 2006 in dit pand.
Verkade albums
Het begon met drie sprookjesalbums, met plaatjes die in Duitsland waren aangekocht. Deze uitgaves werden een groot succes, waarop Verkade besloot om andere albums uit te gaan geven, over diverse aspecten van de natuur en het landschap in Nederland. In de periode 1903 tot en met 1940 zijn er successievelijk 30 albums uitgegeven. Het totaal in omloop gebrachte exemplaren van de gedrukte albums was ongeveer 3,2 miljoen met een recordaantal van 30 miljoen losse plaatjes, om in te plakken.
Verkade-album Texel (1927)
In 1904 werd Jac. P. Thijsse benaderd door het Verkade-bedrijf; uiteindelijk zou hij de schrijver worden van 18 van de 30 Verkade-albums die zijn verschenen. De jonge Jan Voerman jr. was een van de eerste illustratoren. Het begon in 1906 met de albums Lente, Zomer, Herfst en Winter. Alle verschenen albums behaalden voor Nederlandse begrippen enorme oplagen, behalve het album Friesland; dit album behoort nu tot de meest gezochte Verkade-albums door verzamelaars. Door de Eerste Wereldoorlog was er een nijpend tekort aan papier, zodat er slechts een kleine oplage van gemaakt kon worden; na een kleine tweede druk in 1919 stopte Verkade tijdelijk met de albums en plaatjes, in afwachting van betere tijden. In 1925 werden de jaarlijkse uitgaven hervat.
Jac. P. Thijsse grootste fan is Jan Wolkers (1925 – 2007), die als kind Verkadebeschuit stal puur voor de natuurplaatjes. Voor Wolkers volgens Thijsse-biograaf van der Meulen waren er maar twee schrijvers: God die de Bijbel schreef en Thijsse, die de Verkade-albums schreef. Zou dit de reden zijn dat Wolkers verhuisde naar Texel?
Mocht u meer willen weten over Verkade albums, dan is Anton Siedsma de expert van deze albums. Hij staat nu op diverse markten in Nederland o.a. de VerzamelJaarbeurs in Utrecht op 15 en 16 november 2025. Hij verkoopt nostalgische Verkadealbums, oude schoolplaten en landkaarten.
Bron: Frankeermachinestempels van Peter Janssen van www.frankeerstempel.nl
Meer info:
Maand van de Geschiedenis 2025: https://www.maandvandegeschiedenis.nl/
Maand van de Geschiedenis, essay ‘De waterzoon. Jac. P. Thijsse, zijn zoon en onze verhouding tot de natuur’:
31 oktober 2025, lezing Eva Vriend over haar essay in Waddinxveen:
100 jaar Thijsse’s Hof: https://thijsseshof.nl/
Andere Tijden, Jac. P. Thijsse: de Freek Vonk van de vorige eeuw, 23 oktober 2025:
https://anderetijden.nl/aflevering/1155/Jac-P-Thijsse-De-Freek-Vonk-van-de-vorige-eeuw
https://www.allesoverboekenenschrijvers.nl/dik-van-der-meulen-meester-in-het-paradijs/
Natuurmonumenten: https://www.natuurmonumenten.nl/
Zaans Museum, Verkade: https://zaansmuseum.nl/zien-doen/verkade-experience/
Gerelateerde artikelen
Reacties (0)
Schrijf een reactie
(registratie is niet nodig)