Het Stedelijk presenteert de tentoonstelling Oltre Terra, een onderzoeksproject van designstudio Formafantasma over de geschiedenis, ecologie en wereldwijde impact van wolproductie. Mensen hebben de evolutie van schapen sterk beïnvloed, maar schapen hebben ook bijgedragen aan de menselijke geschiedenis. Oltre Terra brengt materialen, objecten en ambachten samen tot een multidisciplinaire kijkervaring. Laatste weekend te zien, tot en met 13 juli 2025.
Gerelateerde artikelen
Oltre Terra tot en met 13 juli 2025
“Oltre Terra” is een Italiaanse uitdrukking die zich letterlijk vertaalt naar “Voorbij de Aarde” of “Over de Aarde” in het Nederlands. In de context van de tentoonstelling “Oltre Terra” van Formafantasma, die zich bezighoudt met de geschiedenis, ecologie en mondiale dynamiek van de winning en productie van wol, wordt het gebruikt om de seizoensgebonden beweging van vee tussen graslanden te beschrijven, een concept dat ook bekend staat als transhumance. Het verwijst naar de verbinding tussen verschillende gebieden en de impact van de mens op het land.
In het Stedelijk is de tentoonstelling ‘Oltre Terra’, een interessant onderzoeksproject van designstudio Formafantasma over de geschiedenis, ecologie en wereldwijde impact van wolproductie. Mensen hebben schapen gedomesticeerd, die op hun beurt de menselijke geschiedenis hebben beïnvloed door wol te leveren. ‘Oltre Terra’ duidt onder meer op het seizoensgebonden verplaatsen van kuddes rekening houdend met het milieu. In zekere zin is na domesticatie bijna sprake van een symbiotische relatie tussen mens en schaap. Mensen willen wol, schapen willen van hun vacht af. Voordat mensen schapen gingen houden, verhaarden de dieren op natuurlijke wijze. Als gevolg van het scheren bleef hun vacht groeien.
Het merinoschaap is een van de bekendste schapenrassen in de wereld. Het merinoschaap is een middelgroot actief ras met fijne beenderen, een roze huid en relatief hoge poten. Er zijn twee soorten merinosschapen: Schapen zonder hoorns (of alleen kleine stompjes) en gehoornde merinosschapen met lange spiraalvormige hoorns die dicht bij het hoofd groeien. De rammen hebben meestal hoorns en de ooien niet. De reddingsactie van merinoschaap Shrek (1994-2011) werd wereldwijd bekend. Na zes jaar in het wild te hebben geleefd, woog zijn vacht bijna 30 kilo. Dit verhaal laat zien hoe groot de vraag naar merinowol was geworden, maar het benadrukt ook hoe afhankelijk dit soort schapen is van mensen voor verzorging en overleving. Domesticatie bracht ook het fokken van een zo rendabel mogelijk ras mee, zoals het fokken van kortpotige schapen, zodat ze niet over hekken konden springen en niet konden rennen, dus makkelijk te hanteren waren en inactief met snellere gewichtstoename. Vaak kregen zulke gefokte dieren ernstige gezondheidsproblemen.
Waren schapen vroeger in de westerse economie nog symbolen van rijkdom, tegenwoordig is hun vacht, ondanks de onbeperkte mogelijkheden ervan, nauwelijks nog iets waard. Wol is verdrongen door goedkopere materialen zoals katoen en synthetische stoffen. Vooral de zachte merinonowol wordt nog verwerkt.
Wel bestaat er een aantal bedrijven waar oude wollen kleding wordt verknipt, naar kleur gesorteerd en gerecycled tot goede en milieuvriendelijke kleding. De tentoonstelling onderzoekt de complexe relatie tussen mensen en schapen en kijkt naar de economische en ethische gevolgen van het verkrijgen van materialen van levende wezens. ‘Oltre Terra’ brengt materialen, objecten en ambachten samen, die zeker het bekijken waard zijn.
Leesplankje
Het Leesplankje van Hoogeveen. Het leesplankje is bedacht in 1897 door hoofdmeester Hoogeveen uit Stiens. Door de jaren heen zijn er verschillende versies van het leesplankje verschenen. Het leesplankje paste goed bij de ‘klankmethode’, die rond 1800 geïntroduceerd werd. Bij deze methode leerden de kinderen de woorden lezen door de losse klanken fonetisch uit te spreken en samen te voegen. Tot die tijd hanteerde men de ‘spelmethode’, waarbij de klanken spellend werden uitgesproken (aa-pee, en-oo-tee, em-ie-es). In de woorden op het leesplankje komen de belangrijkste letters en klanken voor. Zowel lam (jong schaap) als schapen komen voor in het Leesplankje.
Het Leesplankje van Hoogeveen als persoonlijke zegels compleet, zie deze link:
https://www.filavaria.nl/Leesplankje.htm
Meer info:
Oltre Terra van designstudio Formafantasma, tot en met 13 juli 2025
https://www.stedelijk.nl/nl/tentoonstellingen/formafantasma
Formafantasma, Oltre Terra: https://formafantasma.com/work/oltre-terra
Eerdere musea blogs: https://www.postzegelblog.nl/tag/made-in-holland/
Gerelateerde artikelen
Reacties (0)
Schrijf een reactie
(registratie is niet nodig)