Historie

Jazz is een improvisatiekunstvorm die voortgekomen is uit de blues. Trompettist Wynton Marsalis stelt meteen in de intro van de serie dat de kracht van jazz daarin ligt, dat het Amerikanen samenbracht en -brengt, over de grenzen van etniciteit, geslacht en klasse heen.

USA (1994): Legends of American Music Series – Jazz Singers / Blues Singers.

De muzieksoort is een uitlaatklep voor de problemen van alledag: ‘Jazz washes away the dust of everyday life’. Jazz biedt een ode aan het menselijk leven in al haar facetten, van dagelijkse problemen, absurditeit en seksualiteit tot extase, uitzinnige vreugde, vrolijkheid en intelligentie. De mensen die de jazz ‘bedachten’, kwamen uit alle delen en klassen van het Amerikaanse leven. Ze hadden één ding gemeen: creativiteit en improvisatietalent.

New Orleans

Begin 19e eeuw ontstond de jazz in New Orleans In deze multiculturele stad woonden Chinezen, indianen en het creoolse nageslacht van Spanjaarden, Fransen, Italianen en Ieren (een gemengd ras dat zichzelf ‘creoles of colour’ noemde). Maar vooral veel ex-slaven, de Afro-Amerikanen.

 

 

 

 

 

Binnen de laatstgenoemde groep ontstond de jazz, een muzieksoort waarin – niet toevallig – de thema’s ‘vrijheid’ en ‘zoeken naar bevrijding’ centraal staan. In New Orleans mochten slaven vanaf 1817 op Congo Square elke zondagmiddag muziek maken van hun eigenaren. Ze zongen er arbeidsliederen en negrospirituals, in een tijdvak waarin vooral brassbands, marsmuziek, vocale kerkmuziek en (onder de elite) klassieke muziek populair waren. Al deze muzikale ingrediënten kwamen in New Orleans bij elkaar, en begonnen aan elkaar te plakken als een soort ‘Gumbo’ (kauwgom).

Naast multicultureel en muzikaal, was New Orleans ook een losbandige stad waar veel gegokt werd, prostitutie werd bedreven en talloze nachtfeesten plaatsvonden. Deze ‘wild side of life’-cultuur zou ook een belangrijk onderdeel van de jazz worden. Maar eerst had de stad te dealen met de mislukte integratie van de zwarten (omdat het Noorden in 1877 zijn troepen terugtrok en de Ku Klux Klan tekeerging), dit alles ondanks de afschaffing van de slavernij in 1865. Segregatie werd de norm in het Zuiden, uiteindelijk ook in New Orleans.

USA (1983): Scott Joplin (King of ragtime).

In de jaren 1890 kwamen twee nieuwe muziekstijlen naar New Orleans, die de basis legden voor de jazz: de ragtime – door critici ’the dance of lunatics’ genoemd – en, heel belangrijk, de blues, een muziekstijl gebaseerd op drie akkoorden waarin eindeloos geïmproviseerd kan worden.

Invloedrijke musici uit de beginperiode van de jazz passeren de revue: de trompettist Buddy ‘King’ Bolden (de grondlegger van de groovy jazzsound ’the big four pattern’), de geniale improvisatiepianist Jelly Roll Morton en de blaassterren Freddie Keppard en Sidney Bechet.

Chicago en New York

Rond 1920 was jazz inmiddels een nationale muzieksoort geworden in de Verenigde Staten, met als nieuwe centra Chicago en New York. Deel twee en drie van de dvd gaan over de roaring twenties, die een triomftocht betekende voor de legendarische Louis Armstrong, de ‘Bach van de jazz’. Ook Benny Goodman, Duke Ellington en de opvliegerige saxofonist Sidney Bechet komen aan bod.

 

 

 

 

 

Bijzonder is het verhaal dat Bechet uiteindelijk tijdens een Europese tour in de gevangenis belandde, nadat een Franse pianist hem berispt had vanwege een onwelgevallig akkoord. Bechet zei ‘I never make mistakes’ en daagde hem uit voor een openbaar duel, dat plaatsvond in Parijs. Bechet was niet zo goed in schieten als in saxofoon spelen: het slotakkoord was dat hij drie omstanders verwondde zonder de Franse pianist te raken. Bechet moest een jaar de gevangenis in.

Crisis en oorlog

Vanaf 1929, toen de Beurskrach van New York de wereld economisch lam legde – was het over en uit met de wilde en romantische jaren twintig en liepen de hoogtijdagen van de jazz ten einde. Door de grote werkloosheid en armoede had ook de muziekindustrie het moeilijk en gingen veel muziekproducenten en -verkopers failliet. Verder stierf in de jaren 1930 een aantal kopstukken uit de begintijd van de jazz, onder wie de beroemde King Bolden. In dit tijdperk bracht de jazz wel de rassen nader tot elkaar, althans op de dansvloer (de studio’s waren alleen open voor de blanken). Met name John Hammond jr. maakte zich hard voor zwarte jazzmuzikanten en hielp hen door te breken onder het motto ‘I hear no race in jazz’. Tegelijk bood de radio veel Amerikanen de mogelijkheid bood om toch naar jazzmuziek te blijven luisteren.

Jazz bood een manier om de moderne wereld te ervaren: geniet van de kosmopolitische vrijheid die de radio en auto bieden, en blijf vooral relaxed onder het jachtige moderne leven. Prachtig zijn de beelden van optredens van de legendarische Louis Armstrong in de jaren 1930. Armstrong was ’the man who invented American singing’. Hij beïnvloedde veel grote Amerikaanse artiesten met songs als ‘Stardust’ en ‘Body and Soul’, onder wie Frank Sinatra, Benny Goodman, Bing Crosby, Billy Holiday, Mildred Bailey en John Hendricks.

International Jazz Day

Elk jaar doen bijna 200 landen mee aan International Jazz Day. Naast concerten en jamsessies omvatten evenementen workshops, conferenties en gemeenschapsbereik. Het officiële register van wereldwijde evenementen wordt gehost op jazzday.com, waar ze alfabetisch per land worden weergegeven en geïndexeerd. Jazzday.com somt opmerkelijke voorbeelden op van evenementen die de afgelopen tien jaar zijn georganiseerd:

• Een leraar in Tuscaloosa organiseerde een workshop over hoe je jazz kunt gebruiken om leiderschap en innovatie te inspireren.
• Een locatie in Bogotá, Colombia, produceerde een dag met openbare onderwijsprogramma’s, waaronder lessen, concerten en jamsessies.
• In Yangon, Myanmar, nodigden de organisatoren een jazzgitarist uit om optredens en educatieve workshops te geven met lokale muzikanten.
• Een conservatorium in Kathmandu, Nepal, ontving lokale en reizende muzikanten voor gezamenlijke concerten, gevolgd door een open jamsessie. Het evenement werd live op de radio uitgezonden.
• Een platenproducent in Teheran, Iran, organiseerde een reeks concerten met lokale muzikanten in een historisch cultureel centrum.
• Een mobiele jazzclub in Alcoy, Spanje, probeerde het record te vestigen voor de grootste jazzjamsessie in de Spaanse geschiedenis, waarbij meer dan 100 muzikanten samenkwamen op Plaza de Dins in Alcoy.
• Een planetarium in Oekraïne bood onderdak aan een jazzconcert vergezeld van een 3D-videoshow.

USA (2017): International Jazz Day.

Na zijn aanwijzing als UNESCO Goodwill Ambassadeur voor Interculturele Dialoog op 22 juli 2011 kondigde Herbie Hancock zijn voornemen aan om een ​​Internationale Dag in het leven te roepen ter ere van de diplomatieke rol van jazz. In november 2011 riep de Algemene Conferentie van UNESCO, na een gunstige aanbeveling van de 187e Raad van Bestuur, 30 april uit tot Internationale Jazzdag, waarbij jazz werd erkend als ‘een middel om interculturele uitwisselingen en begrip tussen culturen te ontwikkelen en te vergroten met het oog op wederzijds begrip en tolerantie.’ De datum van 30 april werd voorgesteld om International Jazz Day te positioneren als het hoogtepunt van de Smithsonian Institution ’s AprilJazz Appreciation Month (JAM), hoewel er geen formeel verband bestaat tussen JAM en International Jazz Day. De Algemene Vergadering van de Verenigde Naties erkende International Jazz Day formeel op haar officiële kalender in december 2012.

North Sea Jazz Festival

Het NN North Sea Jazz Festival is een jaarlijks muziekfestival dat in het tweede weekend van juli wordt georganiseerd. Tot en met 2005 vond het festival plaats in het World Forum Convention Center in Den Haag toentertijd Nederlands Congresgebouw geheten. Het festival is sinds de oprichting uitgegroeid tot een omvang van vijftien podia, 150 acts en meer dan 25.000 bezoekers per dag.

Naast optredens van bekende namen als Miles Davis, Ella Fitzgerald, Sarah Vaughan, Lionel Hampton, Eric Clapton, Herbie Hancock, George Benson, Van Morrison, Erykah Badu, Candy Dulfer, Steve Coleman, Nat Adderley, Ibrahim Ferrer, Alicia Keys, Al Jarreau, B.B. King, Wynton Marsalis, Trijntje Oosterhuis, Jamiroquai en The Zawinul Syndicate biedt het North Sea Jazz Festival ook nieuw talent een podium om door te breken. Enkele namen van artiesten die op het North Sea Jazz Festival voor het eerst werden geïntroduceerd aan het Europese publiek zijn: Shirley Horn, Tania Maria, Roy Hargrove en Rachelle Ferrell.

Vanaf 2006 wordt het gehouden in Ahoy te Rotterdam. Vanaf 3 november 2017 draagt het festival officieel de naam NN North Sea Jazz Festival. In 2011 vonden tijdens het festival in Rotterdam drie nachtconcerten plaats. Prince speelde toen drie avonden op rij. In 2012 gaf Lenny Kravitz een speciaal nachtconcert. Naast het festival in Rotterdam heeft sinds 2010 ook een editie plaats op Curaçao: het Curaçao North Sea Jazz Festival.

Solomon Islands (2016): Tribute to Prince (1958 – 2016).

Meer info:

International Jazz Day 30 april 2023: https://jazzday.com/

Art & Jazz is een collectief van ongeveer 90 kunstenaars in alle denkbare disciplines. Waarom dan de Jazz in Art & Jazz? Beeldende kunst en muziek worden vaak gezien als twee verschillende zaken. Wij denken hier anders over en zien een symbiose tussen beeldende kunst en heerlijke muziek. Belangstelling om deze ‘verbinding’ te zien? Tot en met 7 mei 2023 is een bijzondere expo te zien: Korte Vijverberg 2, 2531 AB  Den Haag. Elke dag van 12:00 – 17:00 uur. Toegang gratis. Tijdens de bezoekuren is er altijd een kunstenaar aanwezig die u wat meer kan vertellen over de werken, eventuele aankoop en de Stichting Art & Jazz. Zie voor meer info: https://www.artandjazz.nl/

Voor de geschiedenis van Jazz, verwijs ik naar deze DVD-box van 12 x 59 minuten. Een must voor iedere Jazz-liefhebber.

DVD-box Jazz (12 x 59 minuten).

Kijk in onze catalogus voor meer postzegels
• Thematisch • Frankrijk • Nederland • Verenigde staten

Nieuwsgierig naar de nieuwste postzegel- en postzegelproducten?

(7 stemmen, gemiddeld: 5,00 uit 5)

Laden...