Wereldpostunie

De Wereldpostunie (Wereldpostvereniging, Union Postale Universelle (UPU)) is een internationale organisatie die de verschillende postovergangen tussen lidstaten controleert. De Wereldpostunie is dan ook verantwoordelijk voor het wereldvertakte postnetwerk. Elke lidstaat gaat dan ook akkoord met de regels voor het internationaal postverkeer. Het is de op een na oudste nog bestaande internationale organisatie, na de Internationale Telecommunicatie Unie, en is formeel een gespecialiseerde organisatie van de Verenigde Naties. De Wereldpostunie is in 1874 opgericht met het Verdrag van Bern en werd in 1948 een gespecialiseerde organisatie van de VN. De UPU speelt een voorname rol in het constant optimaliseren van postdiensten.

De hoofddoelen van de UPU zijn:

• de promotie van het mondiale postverkeer,
• toename van het aantal verwerkte poststukken door te voorzien in moderne producten en diensten,
• een hoge servicekwaliteit voor de consument.

Haar kerntaak bestaat uit het bevorderen en ontwikkelen van de communicatie tussen alle volkeren van de wereld. De hoogste autoriteit van de UPU is het Wereldpostcongres. Het komt om de vier jaar samen.

België

De Wereldpostunie viert dit jaar haar 150e verjaardag. Dat vroeg om een bijzondere postzegel en dus ontwierp het team van Philately & Stamps Printing van bpost een speciale en gelimiteerde herdenkingspostzegel. De tekst op deze bijzondere postzegel telt 2024 woorden, wat meteen goed is voor een wereldrecord.

“We zijn bijzonder trots dat we deze historische verjaardag kunnen vieren met een dergelijk typografisch hoogstandje”, glundert Xavier Clabots, hoofd Filatelie bij bpost. “Zoveel woorden op zo’n kleine oppervlakte leesbaar houden, was een ongelofelijke uitdaging, maar ons team is er glansrijk in geslaagd.”

Op de postzegel, die werd ontworpen door Geert Wille, postzegelontwerper bij bpost, staan een wereldkaart en een brief die wordt bezorgd. Die staan symbool voor eenheid en internationale communicatie. Er staat ook een microtekst (=tekst die kleiner dan 1 puntgrootte wordt afgedrukt en alleen leesbaar is met een vergrootglas. Microtekst biedt aanvullende beveiliging voor facturen, coupons en andere fraudegevoelige toepassingen.) met de statuten van de UPU op, waarin de regels voor een efficiënte uitwisseling van post tussen de verschillende aangesloten landen zijn vastgelegd. Dit design miniatuurwerkje weerspiegelt het blijvende belang en de relevantie van de UPU in de internationale postsector.

Het validatieproces voor het record was erg streng. Het aantal woorden werd nauwkeurig geteld en gecontroleerd op 14 en 15 maart in aanwezigheid van gerechtsdeurwaarder Marc Vermeulen. De voorbereidingen en de telling werden gefilmd om de transparantie volledig te garanderen. Het record wordt officieel erkend door GUINNESS WORLD RECORDS™ op 10 juni 2024, de dag van de verkoop. Van 2014 tot 2018 had bpost dit wereldrecord al in handen, toen voor een postzegel voor Vrouwendag (2014) met 606 woorden. De United Nations Postal Administration kreeg het wereldrecord in 2018 te pakken, voor een postzegel die 1.969 woorden telde.

Bron: Persbericht Bpost.

Duitsland

De Universal Postal Union werd opgericht op voorstel van de Duitse algemeen postdirecteur Heinrich Stephan (sinds 1885: Heinrich von Stephan). Destijds lag de nadruk vooral op het vereenvoudigen van het internationale postverkeer, omdat dit grotendeels door bilaterale contracten werd geregeld en relatief ingewikkeld was. In 1868 stelde hij in een nota voor om een vereniging op te richten om de samenwerking te regelen. Uiteindelijk ratificeerden twintig staten het Universal Postal Treaty, dat op 1 juli 1875 in werking trad.

In de daaropvolgende jaren werden verdere contracten getekend die onder meer het verzenden van verzekerde brieven, pakjes en kranten of het gebruik van internationale antwoordvouchers regelden. Sinds 1969 wordt jaarlijks op 9 oktober Wereldpostdag gehouden, de verjaardag van de oprichting van de Universal Postal Union. Ter gelegenheid van deze gelegenheid zijn de afgelopen decennia talloze postzegels uitgegeven die de UPU, haar oprichter of de doelstellingen van de organisatie introduceren en eren.

Ontwerper: Luzia Hein, Hamburg.

In de regel wordt elke vier jaar een Universal Postal Congress gehouden. Daar worden besluiten genomen en ook de werkzaamheden voor de komende jaren besproken. Tot nu toe heeft er in Duitsland slechts één keer een Universal Postal Congress plaatsgevonden: in Hamburg in 1984.

‘150 jaar UPU’ logo

Gedurende 2024 doet een zeer groot aantal landen mee met het ‘150 jaar UPU’ logo. Strikt genomen moet dit worden beschouwd als een echte gezamenlijke uitgifte, ook al was er geen sprake van echte samenwerking tussen landen, maar van een voorstel van een ontwerp dat door de meesten van hen werd geaccepteerd en vertaald in een lokaal aangepaste postzegel.

Sommige landen nemen het ‘150 jaar UPU’ logo mee in het definitieve ontwerp van hun zegel. Voorbeeld is Malaysia die een prachtig vel heeft uitgegeven met alle communicatiemiddelen van de postbezorging.

Nederland

De Dag van de Postzegel is een jaarlijks terugkerend internationaal evenement. In de meeste landen wordt de dag gevierd op de eerste zondag na 9 oktober: de oprichtingsdatum van de Universal Postal Union (UPU). De UPU, ook wel bekend als de Wereldpostunie, stelt de regels vast voor het internationale postverkeer tussen de lidstaten. PostNL besteedt aandacht aan de Dag van de Postzegel met de uitgifte van het postzegelvel Dag van de Postzegel 2024 op 14 oktober 2024.

Persoonlijke zegel en niet opgenomen als reguliere uitgifte 2024.

De serie Koningin Wilhelmina 1931-1933 bestaat uit drie frankeerzegels met een fotoportret van de koningin in een cirkel. De beelden in de achtergrond zijn op elke frankeerzegel anders: Fokkervliegtuigen (vliegtuigindustrie) op de postzegel van 36 cent, de Hoogovenfabriek in IJmuiden (industrie en nijverheid) op de postzegel van 70 cent en de motorschepen de Baloeran en de Christiaan Huygens (handel en verkeer) op de postzegel van 80 cent. De uitgifte van de nieuwe frankeerzegels in 1931-1933 was het gevolg van de introductie van nieuwe tarieven voor verschillende bestemmingen. Zo was de frankeerzegel van 36 cent bedoeld voor het nieuwe luchtposttarief voor brieven tot en met 5 gram naar Nederlands-Indië. De frankeerzegels van 70 cent en 80 cent waren weer bestemd voor binnenlandse pakketten van respectievelijk 7-9 kilo en 9-10 kilo.

Voor de beelden op de twee postzegelontwerpen voor de tien postzegels Dag van de Postzegel 2024 heeft grafisch ontwerper Sandra Smulders uit Gouda fotomontages gebruikt, net zoals haar voorganger Piet Zwart dat deed voor de frankeerzegelserie Koningin Wilhelmina 1931-1933.

In het ontwerp van de nieuwe postzegels keert de schuine lijn terug uit de frankeerzegel van 36 cent uit 1931. Ook de blauwgroene kleuren van de foto’s en het rood van het jaartal 2024 zijn ontleend aan de oude frankeerzegels.

Op de postzegels Dag van de Postzegel 2024 verdeelt de schuine lijn de postzegel in beeldvlakken van ongelijke grootte. Op het grote vlak is een foto van koning Willem-Alexander op verschillende manieren verweven met een toekomstbeeld van ondergrondse waterstofopslag. Op het kleine beeldvlak is in het ene postzegelontwerp een beeld te zien van het prototype van een energiezuinig vliegtuig (Flying-V) en in het andere postzegelontwerp een voorbeeld van een vrachtschip dat door windkracht (WASP) wordt voortgestuwd.

De Flying-V is een ontwerp voor een energiezuinig type vliegtuig voor de lange afstanden. Dit vliegtuigontwerp, waarbij de passagierscabine, het vrachtdek en de brandstoftanks zijn geïntegreerd in de vleugel, verbruikt door een betere aerodynamische vorm en een lager gewicht 20% minder brandstof dan het meest moderne vliegtuig van nu.

Windhulpvoortstuwingssystemen (wind assisted ship propulsion, WASP) kunnen de uitstoot van schepen verminderen. Een van deze mechanische systemen zijn de zogenaamde rotorzeilen om een aanvullende voortstuwende kracht te genereren. Geïntegreerd in een geoptimaliseerd scheepsontwerp kan hiermee een brandstofbesparing van 30 – 40 % behaald worden. De TU Delft doet onderzoek naar de ontwikkeling en potentie van windhulpvoortstuwing op schepen. 

De twee postzegelontwerpen zijn om en om op het postzegelvel geplaatst. Op de tabs linksboven en rechtsonder staat een korte uitleg over het afgebeelde vliegtuig en schip. De titel van de uitgifte en het jaartal zijn tegen de schuine lijn geplaatst en de ondertitel Industrie van de toekomst staat wisselend rechtsboven en linksonder. Op de velrand lopen, onder de postzegels door, blauwgrijze banen in vijf verschillende tinten met een kleurverloop. De banen hebben dezelfde invalshoek als de schuine lijn in het postzegelontwerp en de kleuren ervan sluiten aan op die in de postzegels zijn gebruikt.

Bronnen: PostNL en persbericht TU Delft.

Bekijk hier zegels 150 jaar U.P.U. in Freestampcatalogue.

Kijk in onze catalogus voor meer postzegels
• Thematisch • België • Duitsland • Roemenië • Zwitserland

Nieuwsgierig naar de nieuwste postzegel- en postzegelproducten?

(7 stemmen, gemiddeld: 5,00 uit 5)

Laden...