Bij elke Olympische Spelen is de commercie belangrijk en leidt tot o.a. de verkoop van Olympische mascottes. Kent u de mascottes van de voorgaande Olympische Spelen bijvoorbeeld de bruine beer (1980), de Amerikaanse zeearend (1984), de Siberische tijger (1988), Cobi (1992), Robot (2020). Dit jaar heeft Parijs gekozen voor de Frygische muts. Wat weet u van de historie van deze mascotte en de relatie met de vrijheid?
Gerelateerde artikelen
Frygische muts
De Frygische muts is een zacht kegelvormig hoofddeksel waarvan de top naar voren wijst en weer wat naar beneden valt. De muts was het kenmerk van de inwoners van Frygië (Klein-Azië) en werd volgens de legende voor het eerst gedragen door hun koning Midas om de ezelsoren die hij als straf voor zijn domheid van de goden had gekregen te verbergen.
Gevangene met Frygische muts (Romeins standbeeld uit de 2e eeuw). Foto: Wikipedia.
Later werd de Frygische muts kenmerkend voor de Iraniërs en Thraciërs. De Perzische heros Mithras, die men ook in het Romeinse Rijk vereerde, werd altijd met een dergelijke muts afgebeeld. Op vroege afbeeldingen zijn de Bijbelse Drie Koningen vaak met een Frygische muts op te zien. Dit kan erop wijzen dat ze in de beleving van de kunstenaar uit Perzië zouden zijn gekomen. Aan het dragen van een broek en muts werden Oosterlingen herkend. De oude Grieken zagen de Frygische muts – net als de broek – als typisch voor barbaren (niet-Grieken) en beeldden dezen steevast af met een Frygische muts op het hoofd. De (door de Grieken als barbaren beschouwde) Macedoniërs namen de muts over van de Thraciërs en droegen die bij hun veldtochten onder Alexander de Grote naar Bactrië. De Frygische muts werd in het Romeinse Rijk gedragen door vrijgelaten slaven en hun nakomelingen. Dit wordt vaak gezien als de oorsprong van het gebruik van de muts als symbool van de vrijheid.
Fransen omarmden de muts
Veel mensen waren verbaasd toen werd aangekondigd dat de mascotte voor de Olympische Spelen van 2024 in Parijs een rode muts is. Maar de muts heeft een duizenden jaren lange én bloedige geschiedenis. ‘We kozen voor een ideaal in plaats van een dier.’ Dat zei de voorzitter van het Frans Olympisch Comité in 2022 toen hij de mascottes onthulde voor de Olympische Spelen van 2024: twee rode Frygische mutsen.
Het is geen toeval dat de zachte, hoge muts al duizenden jaren een symbool van vrijheid is. De muts komt oorspronkelijk uit het historische koninkrijk Frygië en werd al in de oudheid geassocieerd met vrijheid. In Rome kregen bevrijde slaven een muts als teken dat ze vrij waren. Maar die had niet de klassieke top die je nu op een Frygische muts ziet. De symbolische achtergrond maakte de muts populair bij vrijheidsstrijders over de hele wereld.
Tijdens de Franse Revolutie (1789-99) droegen revolutionairen rode mutsen als symbool van hun strijd voor bevrijding en democratie. Het hoofddeksel werd ook bekend als de jakobijnenmuts, genoemd naar degenen die door de revolutie aan de macht kwamen. Na hun schrikbewind raakte de muts echter uit de mode. In Frankrijk is hij nu weer een populair vrijheidssymbool, met in bijna elk stadhuis een beeld of schilderij van Marianne – de vrouwelijke personificatie van Frankrijk – met een Frygische muts. Volgens het Frans Olympisch Comité grijpen de nieuwe mascottes terug op de vrijheidsidealen van de Franse Revolutie en ‘zullen ze een belangrijke rol spelen in het leiden van een revolutie via de sport’.
De Vrijheid leidt het volk
De Vrijheid leidt het volk (Frans: La Liberté guidant le peuple) is een schilderij van de Franse schilder Eugène Delacroix. Het verbeeldt de vrijheid als Marianne, het nationale symbool van Frankrijk, die de revolutionairen aanvoert bij de Julirevolutie van 1830. Het is geschilderd met olieverf. Het doek heeft een afmeting van 260 bij 325 centimeter.
Eugène Delacroix: La Liberté guidant le peuple (1830), Bron:Louvre, Parijs.
Dit is een van de bekendste en meest nagevolgde schilderijen in de geschiedenis van de Franse schilderkunst. Op het tafereel ziet men de bekende allegorie van de vrijheid: de vrouw (teruggrijpend naar oudere voorstellingsmethodes voor allegorieën) met ontbloot bovenlijf (naaktheid als teken van de kwetsbaarheid — en dus moed — in contrast met het verschrikkelijke dat zich afspeelt). De vrouw (Marianne) draagt een Frygische muts die verwijst naar vrijheid. Rechts van haar ziet men een jongetje, verwijzend naar jeugd, dat onverschrokken twee pistolen vasthoudt.
Van de man links van haar die twijfelend in de verte kijkt, zegt men weleens dat het een zelfportret van Delacroix zou kunnen zijn, al is dit niet zeker. Opvallend aan dit schilderij is de klassieke compositie met een centrale driehoek en het actuele onderwerp, waar veel romantici vaak juist teruggrepen naar het verleden. Dit schilderij toont aan dat de drie klassen (clerus, adel en burgerij) voor de revolutie waren, omdat naast de vrouw de drie standen aanwezig zijn. Alle standen verzetten zich dus tegen de gevestigde orde. De vlag die de vrouw vasthoudt is ook niet zomaar de Franse vlag. Het was de nieuwe vlag met drie kleuren die wijzen op liberté, égalité en fraternité. Het voorgaande symbool van Frankrijk was de Franse Lelie.
Marianne is de nationale personificatie van Frankrijk. Ze bekleedt een ereplaats in stadhuizen en rechtbanken. Ze symboliseert de ‘Triomf van de Republiek’, de Vrijheid en de Rede, en is als zodanig een verschijningsvorm van de vrijheidsgodin. Haar beeld staat op het Place de la Nation in Parijs. Marianne draagt vaak een Frygische muts, in de Romeinse Republiek het herkenningsteken van een bevrijde slaaf. Op Franse medailles wedijvert de gevleugelde Gallische helm als hoofddeksel met de Frygische muts, waar afbeeldingen van Marianne als het symbool van de Franse Republiek werden opgevoerd.
Haar profiel staat op het officiële wapen van het land en op de Franse euromunten en postzegels. Ze stond ook op de Franse munten en bankbiljetten. Als zinnebeeld van de Franse Republiek is ze ook afgebeeld op Franse ridderorden.
Meer info:
Olympische Spelen 2024: https://olympics.com/en/paris-2024
TeamNL: https://www.teamnl.org/
NOS en Parijs 2024: https://nos.nl/parijs2024
Eerdere Olympische Spelen blogs:
O.S. 2024: https://www.postzegelblog.nl/tag/route-paris-2024/
O.S. 2020: https://www.postzegelblog.nl/tag/olympische-spelen-2020/
Gerelateerde artikelen
Kijk in onze catalogus voor meer postzegels
• Thematisch • Frankrijk
Nieuwsgierig naar de nieuwste postzegel- en postzegelproducten?
Kijk dan bij Collect Club.
(4 stemmen, gemiddeld: 5,00 uit 5)
Laden...
Reacties (0)
Schrijf een reactie
(registratie is niet nodig)