Over het ontwerp In de voorbereidingen op de viering van de vijfhonderdste sterfdag in 2016 van de beroemdste Bosschenaar is weinig aan het toeval overgelaten. Al in 2009 schreef de organiserende Stichting Jheronimus Bosch 500 een competitie uit onder ontwerpbureaus. Studio Kluif won de prestigieuze pitch. Het bureau heeft sindsdien een breed scala aan ontwerpen gemaakt voor de herdenking, variërend van logo en huisstijl tot posters, bewegwijzering, websites, apps en jaarverslagen. Gezien hun grote betrokkenheid bij de viering van 500 jaar Jheronimus Bosch lag het voor de hand dat Studio Kluif door PostNL werd benaderd voor het ontwerp van het postzegelvel dat op 4 januari 2016 uitkomt. “Vanzelfsprekend zeiden we direct ja”, aldus Jeroen Hoedjes, medeoprichter van het bureau. “Het is natuurlijk een hele eer om een postzegel te mogen ontwerpen.” Studio Kluif kreeg van PostNL alle vrijheid om zelf de beeldinvulling en de detaillering te bepalen. “We waren wel gebonden aan de schilderijen en tekeningen van Jheronimus Bosch die speciaal naar Nederland zijn gebracht voor de grote overzichtstentoonstelling van zijn werk in Het Noordbrabants Museum. Vanaf het begin wilden we dat al die wonderlijke figuren die Bosch schilderde de basis zouden vormen voor het ontwerp. Met het idee om ze als ‘helden’ af te beelden.“ Jeroen Hoedjes – “dit postzegelvel is echt mijn kindje” – maakte verschillende ontwerpen die hij aan PostNL voorlegde. Hij begon door verschillende figuurtjes uit verschillende schilderijen los te halen uit hun omgeving en deze geïsoleerd op de postzegels af te beelden, met kleurvlakken op de achtergrond. “Ook heb ik een variant gemaakt, waarbij de vreemde personages geheel beeldvullend op de postzegels kwamen te staan. En ik heb gekeken naar wat we met de letters van Jheronimus konden doen – toevallig precies tien letters voor tien postzegels. Dat gaf wel een heel mooi resultaat, maar het verband verdween zodra je een postzegel losmaakte uit het vel. Bij de vierde variant zocht ik naar een uitsnede uit een schilderij die volmaakt zou passen binnen het sjabloon van een postzegelvel zodat er tien losse tafereeltjes ontstaan. Je laat dan zowel de individuele details zien als het gehele beeld. Deze variant had mijn voorkeur. Gelukkig ook die van PostNL. Het is eigenlijk de simpelste aanpak, op basis van een simpel idee. Soms werkt dat het beste.” In de uitwerking koos Jeroen het middenpaneel van de triptiek van De Hooiwagen. Waarom dit schilderij? “De Hooiwagen was als enige perfect geschikt voor de toepassing van dit concept. Ik kon door veel schuiven precies tien betekenisvolle tafereeltjes eruit halen met uiteenlopende personages per postzegels. Alsof het tien aparte schilderijtjes zijn. Bij de andere werken van Bosch lukte dat niet of niet goed genoeg. De Hooiwagen heeft als voordeel dat er op het middenpaneel onder hooiwagen twee rijen personen staan, met daartussen een relatief lege ruimte. Daar kon ik dan mooi de typografie in kwijt. Ik heb niets hoeven manipuleren. Alleen de kleur is wat opgefrist – zo terughoudend mogelijk – omdat het schilderij een wat sombere zweem heeft.” De scherpe weergave van de details van het schilderij werd mogelijk door de hogeresolutiefotografie die speciaal voor het Bosch Research and Conservation Project was gemaakt. “Dit is een bijzonder project waarbij alle schilderijen die naar Den Bosch komen volgens dezelfde methodiek wetenschappelijk worden onderzocht. Dat levert een schat aan informatie op, een mooie tegenprestatie voor de musea die hun kostbare werken hebben uitgeleend. Voor mij was het voordeel dat ik het beeld kon uitvergroten tot op het niveau van craqueléscheurtjes en penseelstreken.” De typografie is per postzegel ondergebracht in halve cirkels uitgespaard wit, die per twee postzegel samen een perfecte cirkel vormen. Voor de tekst zocht Jeroen de Avenir uit, een simpele en strakke letter die ook in klein corps goed leesbaar is. “Deze letter had ook mijn voorkeur om een andere, op zich onbelangrijke reden. Namelijk dat dit lettertype zo’n mooie volkomen ronde letter o heeft. Misschien dat ik daarom ook de cirkels voor de typografie heb genomen, het was in ieder geval geen bewuste gedachte. Pas later zag ik dat ze ook verwijzen naar de twee wielen van de hooiwagen. Toeval? Het is in ieder geval een ontwerp geworden waarmee ik 100 procent tevreden ben, ook door de prachtige verhaaltjes van de hand van Bosch-kenner Jos Koldeweij. Die vormen de volmaakte afronding.” Over de ontwerper Het postzegelvel 500 jaar Jheronimus Bosch laat een uitsnede zien van het middenpaneel van het drieluik De Hooiwagen. De uitsnede is zodanig over de tien postzegels weergegeven dat elke postzegel een tafereel afbeeldt dat weer onderdeel vormt van het grotere verhaal dat Jheronimus Bosch heeft geschilderd. Op de tab bij iedere postzegel staat een tekst als korte toelichting op wat we zien. Onder aan elke postzegel op de bovenste rij en boven aan elke postzegel op de onderste rij is een witte halve cirkel uitgespaard met daarin de aanleiding voor de uitgifte: 500 jaar Jheronimus Bosch, plus het jaartal 2016 en de sorteerhaak. Op de linkervelrand staat een tekst over het belang van de schilder, met het logo van de viering van zijn vijfhonderdste sterfdag. Op de rechtervelrand zijn onder meer het logo van PostNL en de barcode opgenomen. De teksten over Jheronimus Bosch en De Hooiwagen zijn geschreven door Jos Koldeweij, hoogleraar Kunstgeschiedenis van de middeleeuwen aan de Radboud Universiteit Nijmegen en een groot kenner van het werk van Bosch. Technische specificaties Zegelformaat     25 x 36 mm Tanding     14 ½ : 14 ½ Papier     normaal met fosforopdruk Gomming     synthetisch Druktechniek     offset Oplage     180.000 velletjes Drukkerij     Cartor Security Printing, Frankrijk Drukkleuren postzegel     geel, magenta, cyaan en zwart 

VERZAMELAARSBEURS IN DE SCHALM, ZATERDAG 9 april Postzegelvereniging Postfris ’68 organiseert op zaterdag 9 april een verzamelaarsbeurs. Er is weer een groot aanbod postzegels uit vele landen en van vele thema’s, om uw verzameling uit te breiden. Voor advies en taxatie kunt u ook terecht. De toegang is gratis en natuurlijk staat in De Schalm de koffie klaar om de gezelligheid compleet te maken. De verzamelaarsmarkt wordt gehouden in De Schalm, Oranjelaan 10, De Meern. De zaal gaat open om 9.00 uur en we stoppen om 12.00 uur. Voor informatie kunt u bellen of mailen, telefoon 0630690519, email: secretariaat.postfris68@hetnet.nl, site: www.pf68.nl 

Kort geleden werd postzegelhandelaar Rob Smit geïnterviewd door Middellandman Nico Haasbroek. De oud-hoofdredacteur van het NOS-Journaal wil met een serie interviews de bewoners van de Rotterdamse wijk Middelland dichter bij elkaar brengen. Eén van de winkels in deze wijk is PostBeeld-Medo, waar Rob Smit eigenaar van is. Lees verder >> 

Op het eiland Cyprus staan meer dan een half miljoen olijfbomen. Daarvan zijn vele bomen eeuwenoud. Al in de Bronstijd stonden hier olijven, maar de meeste die nu nog voorkomen zijn uit de tijd dat het huis Lusignan de scepter zwaaide over dit eiland. Lees verder >> 

In de Tweede Wereldoorlog vond Dirk Ernsting in de Beemster (Zuiderweg 62) in zijn boomgaard een parachute, met daaraan een koker waarin zich een levende postduif bevond. Het was de bedoeling dat zulke duiven, voorzien van een bericht, weer losgelaten werden, zodat ze terug naar huis (Engeland) konden vliegen. Uiteraard eisten de Duitsers dat de duiven ingeleverd werden. Lees verder >> 

Geïnspireerd door een artikelreeks van K. Kouwenberg, eind zeventiger jaren in maandblad Philatelie verschenen,  beschrijft Rob Smit de geschiedenis van het postzegel verzamelen opnieuw in tweewekelijkse afleveringen. Dit is deel 17, Duitsland in 1862 Lees verder >> 

In de tijd dat Jan Kluft (al eeuwenlang voorzitter van de Posthoorn, Zaanstreek) nog regelmatig in archieven speurde, stuitte hij op een bijzonder document. Hij liet wat kopieën maken en kwam die kort geleden weer tegen toen hij aan het opruimen sloeg. Het is zo’n beetje de geboorteakte van de tweede emissie van Nederland. "Kun je daar wat mee", vroeg hij en vertrok naar de wintersport. Lees verder >> 

Dat Postzegelblog boordevol filatelistische wetenswaardigheden, zit weet je als trouwe lezer natuurlijk al lang. Dit is de Koninklijke Bibliotheek (KB) ook opgevallen. Sterker nog, vanaf vandaag wordt door KB een begin gemaakt aan het archiveren van de artikelen van Postzegelblog voor toekomstig onderzoek. Lees verder >> 

België heeft in zijn magazine Philanews voor een deel het uitgifteprogramma voor 2016 gepubliceerd, en het belooft een gevarieerd postzegeljaar te worden met als hoogtepunten: 14 maart, het koninklijk gezin; 14 maart, Winnend België, gespecialiseerd onderwijs in België met buitenlandse uitstraling; 14 maart, Emile Verhaeren (1916-2016), de eerste dichter des vaderlands; 14 maart, Jeugdfilatelie, Cédric wordt 30; 14 maart, Gent, Markten en Floraliën. Lees verder >> 

De Noorse post heeft 3 oktober zes zegels uitgebracht, waaronder vier vogelzegels, die zo puur zijn als de Noorse natuur zelf. Op twee B-Inlandzegels (NOK 9,50) een koningseider (Somateria spectabilis) en een eider (Somateria mollissima) en op twee A Inlandzegels (NOK 10,50) een witte kwikstaart (Motacilla alba) en een tapuit (Oenanthe oenanthe). De zegels (zelfklevend, twee na elkaar) zijn uitgegeven in rollen van 100 stuks. Lees verder >> 

Vandaag verschijnt de 75e editie van de NVPH Speciale catalogus van Nederland en overzeese rijksdelen. Wat is er nieuw of valt op aan deze editie?  Een overzicht. Lees verder >> 

De postzegels PostNL brengt op 14 september 2015 een postzegelvelletje uit met daarop portretten van dieren door de beroemde Nederlandse fotograaf Charlotte Dumas. De uitgifte houdt verband met de grote tentoonstelling van haar werk die dit jaar in het De Pont museum in Tilburg opent. Alle dieren zijn gefotografeerd in de kenmerkende stijl van Charlotte Dumas: verstilde beelden waarin het dier centraal staat, meestal in rust of vlak voor of na een actie. De fotograaf is tevreden met het resultaat. “Voor het eerst staan verschillende portretten uit verschillende series nu zo dichtbij elkaar afgebeeld. En ik merk dat er een versterking van mijn werk optreedt als de beelden zich met elkaar gaan verhouden. Ook ben ik blij met het resultaat omdat mijn werk nu voor veel mensen veel toegankelijker is geworden.” Op de tien postzegels staat Nederland 1, bedoeld voor post tot 20 gram met een bestemming binnen Nederland. Het ontwerp Op het postzegelvel Charlotte Dumas: portretten staan tien portretten van dieren die in de periode 2004-2013 door de Nederlandse fotograaf Charlotte Dumas zijn gemaakt op locatie in Italië, Marokko en de Verenigde Staten. Alle dieren zijn gefotografeerd in de kenmerkende stijl van Charlotte Dumas: verstilde beelden waarin het dier centraal staat, meestal in rust of vlak voor of na een actie. De portretten zijn aflopend op de postzegels geplaatst, waardoor de foto’s direct op elkaar aansluiten. Op de velranden naast de postzegels staan de details van de foto vermeld: het jaar, de titel en, waar van toepassing, de serie waaruit de foto afkomstig is. Ook is er naast elke foto een korte tekst afgedrukt met een beschrijving van de foto. Voor de typografie op de postzegels zelf en voor de titel is gebruikgemaakt van de Super Grotesk (Svend Smital, 1999). Voor de teksten op de velrand is de Monotype Gill Alt One (Eric Gill, 1928-1932) gebruikt. Het postzegelvel Charlotte Dumas: portretten kwam tot stand in nauwe samenwerking tussen fotograaf Charlotte Dumas en grafisch ontwerper Tessa van der Waals. Charlotte: “Tessa heeft aan vrijwel al mijn publicaties meegewerkt en we zijn als duo goed op elkaar ingespeeld. Zij weet altijd precies welke kant ik op wil. De teksten zijn samen met Simone van Saarloos gemaakt. Daar was ik eerst zelf mee aan de slag gegaan. Maar ik kwam er niet uit, ging te veel uitleggen. Simone heeft in enkele woorden de essentie mooi samengevat.” Dieren is Charlotte Dumas min of meer bij toeval gaan fotograferen. “Dat gebeurde tijdens mijn opleiding in het kader van een opdracht over geweld en agressie. Ik heb toen ook politiehonden als onderwerp gebruikt. Je kunt mij wel een dierenliefhebber noemen. Dat uit zich bij mij echter niet door ze te willen aanraken, maar door ze te observeren en te fotograferen. Ik ben bij dieren gebleven omdat je bij het fotograferen van mensen toch al snel te maken krijgt met het verhaal van iemand anders, terwijl we juist op dieren onze eigen emoties kunnen projecteren. Fotografie is voor mij meer een medium dan een doel op zich, net zoals een schilder verf gebruikt.” In technisch opzicht maakt Charlotte Dumas het zichzelf niet gemakkelijk, onder meer door uit de hand te fotograferen op 4x5 film en door geen telelens of kunstlicht te gebruiken. “Daardoor is het slagingspercentage van mijn foto’s laag”, zegt Charlotte. “Maar als het wel lukt, is het zo veel beter, kom je zo veel dichter bij het individuele van het dier. Daarbij probeer ik steeds mijn grenzen te verleggen. Zo ben ik dit jaar bezig om in Zweden samen met een cameraman werkpaarden in de bosbouw te filmen. En bij de paardenrassen die ik in Japan fotografeer, ben ik veel meer dan vroeger op zoek naar kenmerkende details dan naar een compleet portret.” Door haar zorgvuldige voorbereiding en haar werkwijze is de productie van Charlotte Dumas beperkt. Van alle foto’s die ze maakt, komen jaarlijks niet meer dan enkele tientallen naar buiten, in publicaties of op tentoonstellingen. Dezelfde kritische benadering hanteerde ze voor de selectie van de foto’s op het postzegelvelletje. “De samen met Tessa gekozen foto’s zijn de boegbeelden uit mijn series. Sterke, iconische foto’s die ook op postzegelformaat overeind blijven. We hebben vanwege de technische eisen wel iets moeten aanpassen, maar verder zie je de dieren nog steeds zoals ik ze in werkelijkheid heb gefotografeerd. De volgorde op het velletje is bewust gekozen. Het opent met een held: de hond Guinness die na de aanslagen van 9/11 naar overlevenden in het WTC zocht. En het eindigt ook met een overlever: de stoere zwerfkat uit Marokko met de zichtbare littekens van het leven op straat. Zo werk ik ook altijd met mijn fotoseries – ik heb een verhaal in mijn hoofd nodig om de volgorde te bepalen, een verhaal met een begin en een einde.” Toen ontwerper Tessa van der Waals bij het postzegelvelletje werd betrokken, had Charlotte al een voorselectie van de beelden gemaakt. “Vervolgens zijn we samen gaan bepalen welke foto’s waar op het velletje zouden komen”, aldus Tessa. “Daarbij is het ritme belangrijk. We hebben voortdurend gekeken hoe de beelden, die naadloos op elkaar aansluiten, zich met elkaar verhouden. Hoe donker en licht elkaar afwisselen, waar de blik van de dieren op is gericht, of ze links of rechts georiënteerd zijn. Bovendien moest er voldoende contrast zijn tussen de postzegels onderling.” Op de postzegels zelf is een minimum aan typografie gebruikt. Tessa: “We hebben ons beperkt tot het hoogst noodzakelijke. Maar de typografie op de postzegel – Nederland, de waarde, het jaartal, de sorteerhaak – heeft wel een duidelijke rol. Op elke postzegel is de compositie van de foto leidend geweest voor waar ze precies terecht moesten komen. Zo bereik je dat de typografie de kracht en het ritme van het velletje versterkt.” Op de postzegels en voor de titel is het lettertype Super Grotesk gekozen. “Het is een vette letter met een mooie breedtewaarde en een krachtig cijfer 1. Ook de C van Charlotte in de titel is erg karakteristiek. Aan die titel hecht ik overigens erg en ik ben blij dat die suggestie is overgenomen. Uit wat er staat – Charlotte Dumas: portretten – blijkt dat je geen natuurfoto’s ziet van dieren uit een dierentuin of in het wild, maar werk van een kunstenaar.” Die kunstenaar is om verschillende redenen tevreden met het resultaat. “Voor het eerst staan verschillende portretten uit verschillende series nu zo dichtbij elkaar afgebeeld. En ik merk dat er een versterking van mijn werk optreedt als de beelden zich met elkaar gaan verhouden. Ook ben ik blij met het resultaat omdat mijn werk nu voor veel mensen veel toegankelijker is geworden. En er zit een persoonlijk tintje aan, noem het maar een romantisch aspect. Tijdens mijn opleiding heb ik jarenlang in het postsorteercentrum gewerkt. Het is een mooi gegeven dat zo veel jaar later mijn foto’s op postzegels zijn terechtgekomen.” Over Charlotte Dumas Charlotte Dumas (Vlaardingen, 1977) studeerde fotografie aan de Gerrit Rietveld Academie Amsterdam. Daarna volgde zij het tweejarige residency-programma aan de Rijksakademie van Beeldende Kunsten in Amsterdam om haar stijl verder te ontwikkelen en te verdiepen. Charlotte Dumas is vooral bekend vanwege haar verstilde en intieme fotoportretten van dieren. Zij begon met het fotograferen van politiehonden en politiepaarden en in de loop der jaren heeft zij haar onderwerpkeuze uitgebreid met straathonden, zwerfkatten, wilde paarden, tijgers en wolven. Dit jaar is zij onder meer bezig met het filmen van werkpaarden in de bosbouw in Zweden en het fotograferen van wilde paarden in Japan. Haar werk is aangekocht door kunstinstellingen in binnen- en buitenland en werd geëxposeerd in onder meer The Photographer’s Gallery (London), De Pont museum (Tilburg), Gallery 916 (Tokio), Galerie Paul Andriesse (Amsterdam) en FOAM (Amsterdam). Inmiddels heeft Charlotte Dumas dertien publicaties op haar naam staan, waaronder The Widest Prairies (2013), Companion (2012), Retrieved (2011), Paradis (2009), Heart Shaped Hole (2008), Reverie (2006) en Day is Done (2005). Over Tessa van der Waals Tessa van der Waals (Groningen, 1960) studeerde grafisch ontwerpen aan de Gerrit Rietveld Academie Amsterdam. Daarna werkte zij aan een project op de Rijksakademie van Beeldende Kunsten in Amsterdam. Ook werd zij na haar afstuderen zes jaar lang verantwoordelijk voor de vormgeving van het Cultureel Supplement (inclusief de Boekenbijlage) van NRC Handelsblad. Tessa van der Waals werkt als zelfstandig grafisch ontwerper voor musea en literaire uitgeverijen, waarbij zij streeft naar een kruisbestuiving tussen de wereld van het woord en de wereld van het beeld. Zij werkt of werkte voor onder meer De Pont museum (Tilburg), Museum Boijmans van Beuningen (Rotterdam), Galerie Andriesse-Eyck (Amsterdam), Centraal Museum (Utrecht), Van Gogh Museum (Amsterdam), het Rembrandthuis (Amsterdam), Rijksmuseum (Amsterdam), Uitgeverij Prometheus/Bert Bakker, Uitgeverij Atlascontact/Augustus en Uitgeverij De Bezige Bij. Technische informatie Zegelformaat     36 x 25 mm Tanding     14 ½ : 14 ½ Papier     normaal met fosforopdruk Gomming     synthetisch Druktechniek     offset Oplage     171.000 velletjes Drukkerij     Cartor Security Printing, Frankrijk Drukkleuren postzegel     geel, magenta, cyaan en zwart 

De Deense kerstzegels (en voor de winter) zijn voor 17 oktober aangekondigd, drie stuks met zoete baksels: op twee 7 kr.-zegels poppetjes en op een zegel van 10 kr. een hart. De zegels zitten ook in een miniatuurvelletje, de poppetjes in een velletje van tien en de hart-zegel in een boekje met vijf zegels. Lees verder >> 

De eerste postzegel van Finland waarmee ik als 10-jarige, net beginnende postzegelverzamelaar werd geconfronteerd, bevond zich op een eerstedagenvelop die ik van mijn vader kreeg. En bij de aardrijkskundeles die ik op de lagere school kreeg was Scandinavië een van de gebieden die we moesten leren via een ‘blinde’ kaart. Bij het aanwijzen van een land noemde ik toen spontaan de naam ‘Suomi’ waarbij iedereen me verbaasd aankeek. Maar de ‘meester’ vond het prachtig! Ik moest hem vertellen hoe ik die naam wist, natuurlijk via die postzegel. Lees verder >> 

Geïnspireerd door een artikelreeks van K. Kouwenberg, eind zeventiger jaren in maandblad Philatelie verschenen,  beschrijft Rob Smit de geschiedenis van het postzegel verzamelen opnieuw in tweewekelijkse afleveringen. Dit is deel 11, Dr. John Edward Gray. Lees verder >> 

De Nederlandse neutraliteit tijdens de Eerste Wereldoorlog zorgde ervoor dat ons land veel ellende bespaard bleef, al kwamen we niet helemaal ongeschonden uit de strijd. Er ging wel eens een geweer af, waarbij een onhandige soldaat zichzelf of een collega doodde, er werd langs de grenzen met scherp op smokkelaars geschoten en daarbij vielen veel slachtoffers. Ook zijn er in Zeeland per ongeluk bommen op huizen gegooid, waarbij mensen om het leven kwamen. Lees verder >> 

Oostenrijk kent zeker achttien reeksen, zoals auto’s, kerken, sacrale kunst, spoorwegen, en Oostenrijkers in Hollywood, maar de langst lopende reeks is wel Moderne Kunst, naar een idee van de beroemde kunstenaar Friedenreichs Hundertwasser (1928-2000). Lees verder >> 

Een wel heel vreemde postzegeluitgifte vond plaats op 15 januari 1960 door de postdienst van Suriname. Een serie bestaande uit vier postzegels met toeslag met afbeeldingen betrekking hebbende op ‘inheemse volkskunst’. In de postzegelcatalogus staat vermeld: verkocht tot en met 14 maart 1960 met toeslag ter gelegenheid van de opening van het nieuwe postkantoor te Paramaribo. Lees verder >> 

Sinds de jaren ’80 is er sprake van grote bijensterfte waarbij soms twintig tot dertig procent van de bijen verdwijnt. Oorzaak is de varroamijt, de parasiet die hele volken uitmoordt. Volgens imker, bioloog en onderzoeker Bartjan Fernhout kunnen sterkere bijen, zo stond er onlangs in de kranten, echter de parasieten opsporen en opruimen. Experimenten door imkers met testvolken zijn tot nu toe succesvol. Lees verder >> 

Sinds zijn dood in 1977 (16 augustus) zijn er van Elvis Presley (1935-1977) vele, vele herdenkingszegels verschenen, kort na zijn dood, na vijf jaar, na tien jaar, na 25 jaar, en ga zo maar door. Op 12 augustus komt United States Postal Service nu met een Forever-zegel waarmee Presley zal worden opgenomen in de reeks Music Icons. Lees verder >>