Geïnspireerd door een artikelreeks van K. Kouwenberg, eind zeventiger jaren in maandblad Philatelie verschenen, beschrijft Rob Smit de geschiedenis van het postzegel verzamelen opnieuw in tweewekelijkse afleveringen. Dit is deel 31, Herpin (foto) introduceert de term Philatelie Lees verder >> 

Tot voor kort was ik niet bekend met het hondenras Saluki, totdat ik via een opvangorganisatie een hond kreeg toegewezen om voor te zorgen voor de tijd dat er nog geen baasje was gevonden. Hij was moeilijk te plaatsen omdat hij steeds wegliep bij de gezinnen waar hij verbleef. Zo had hij al een aantal baasjes gehad in Nederland die uiteindelijk allemaal tot dezelfde conclusie kwamen: deze hond volgde zijn instinct te veel. Lees verder >> 

De postzegels

Het nieuwste postzegelvel 'Griend: vogels van het wad' van PostNL schenkt aandacht aan tien vogelsoorten die op het eiland Griend in de Waddenzee voorkomen. De geschilderde vogelportretten, olieverf op houten panelen, zijn gemaakt door kunstenaar Erik van Ommen uit Vries, dat in Drenthe ligt. De grote stern, scholekster, bergeend, rosse grutto, bonte strandloper, zilverplevier, bontbekplevier, visdief, kanoet en op Griend. Erik van Ommen: ''Elk schilderij heb ik speciaal voor dit vel gemaakt en bij elkaar geeft deze serie mijn impressie van de Wadden weer. Waarbij iedere vogel de plek op het vel krijgt die hij verdient: poserend voor een portret, broedend op het nest, wandelend langs de vloedlijn, aan de maaltijd of in de lucht.”

Het ontwerp

Het nieuwste postzegelvel Griend: vogels van het wad bevat tien postzegels met beeltenissen van tien vogelsoorten die op het eiland Griend voorkomen. De geschilderde vogelportretten, olieverf op houten panelen, zijn gemaakt door kunstenaar Erik van Ommen uit Vries in Drenthe. De tien vogels (grote stern, scholekster, bergeend, rosse grutto, bonte strandloper, zilverplevier, bontbekplevier, visdief, kanoet, eidereend) staan afgebeeld tegen de achtergrond van de natuur op Griend, die op het hele postzegelvel doorloopt. In de landschapschildering zijn verschillende biotopen te onderscheiden: grasland, kwelder, slik, zee en lucht, die terugkeren in de foto’s links en rechts op de velrand. Naast de postzegels staan de namen van de afgebeelde vogelsoorten, zowel in het Nederlands als in het Latijn. Bij het ontwerp van het postzegelvel werkte Erik van Ommen samen met fotograaf en ontwerper Peter de Jong. Deze gebruikte voor het ontwerp de lettertypes Euphemia UCAS (Ross Mills, 2006) voor de tekst en Palatino Linotype (Herman Zapf, 1999) voor de waardeaanduiding 1.

De ontwerper

Kunstenaar Erik van Ommen zei in het verleden wel vaker dat hij ooit een postzegel zou bedenken. Met Griend: vogels van het wad is die voorspelling uitgekomen. “Een paar jaar geleden heb ik bijvoorbeeld een boek uitgebracht over de trek van een zwaluwfamilie van Nederland naar zuidelijk Afrika. Toen dacht ik al dat het mooi zou zijn om daar een postzegel van te maken, vanwege de parallel met de reis van een poststuk. Deze opdracht over de vogels van Griend was natuurlijk nog veel eervoller. Uit een lijst van Natuurmonumenten mocht ik kiezen welke vogels ik zou gaan schilderen. Ik heb mij vooral door vorm en kleur laten leiden. Daardoor moesten andere vogels afvallen. De kluut? Te zwart-wit! De lepelaar? Te groot! De tureluur? Te saai!” Samen met grafisch ontwerper Peter de Jong, die vaak de fotografie en de lithografie voor het werk van Erik van Ommen verzorgt, werd het concept bedacht. “Dat ging heel snel”, aldus Erik. “Eerst ontstond het idee om één schilderij te maken en dat ‘door te zagen’ zodat er tien schilderijtjes zouden ontstaan, voor elke postzegel één. We kozen er toch voor om tien losse paneeltjes stijf tegen elkaar aan te zetten. Dat maakte het nog steeds mogelijk om de achtergrond van de natuur op Griend op het hele vel te laten doorlopen, wat we graag wilden, maar toch iedere vogel zijn eigen plek te geven. Ik wilde geen bestaand werk gebruiken, dat is mijn eer te na. Elk schilderij heb ik speciaal voor dit vel gemaakt en bij elkaar geeft deze serie mijn impressie van de Wadden weer. Waarbij iedere vogel de plek op het vel krijgt die hij verdient: poserend voor een portret, broedend op het nest, wandelend langs de vloedlijn, aan de maaltijd of in de lucht. Daardoor ontstaat veel variatie, een soort van speelsheid waarbij de vogel het beeld domineert. De achtergrond geeft weinig detail, daar gaat het vooral om de sfeer.” Alle vogels op het postzegelvel zijn wel eerder door Erik van Ommen geschetst, onder meer voor zijn boek Het Waddenatelier. “Voor sommige vogels heb ik bestaande schetsen gebruikt om nieuw werk te maken. Voor andere vogels ben ik weer de natuur ingegaan, met name op Texel en Schier, met telescoop en schetsboek. Eerst heb ik voor dit postzegelvel een lijntekening in zwart-wit gemaakt om de totale compositie te beoordelen. In het atelier ben ik vervolgens de schetsen in aquarel gaan uitwerken om een idee te krijgen van kleur, positie en vorm. Tot slot ben ga ik schilderen met olieverf op kleine houten paneeltjes.” Erik van Ommen en Peter de Jong mochten een bezoek brengen aan Griend, wat ieder jaar maar aan enkele uitverkorenen is voorbehouden. Daar werden toen ook de foto’s gemaakt die nu op de velrand staan. Peter de Jong: “De fotografie is heel terughoudend gebruikt, om niet te concurreren met de schilderijen van Erik op de postzegels. Het liefst had ik natuurlijk één foto gebruikt, net zoals de postzegels eigenlijk één schilderij zijn. Uit praktische overweging zijn het er drie geworden die door de postzegels in tweeën worden gedeeld – foto’s van het grasland in bloei, het waterland met het baken en het vogelwachtershuisje en het strand en de lucht met de houten ‘wachters’. Er is diepte in aangebracht door de bovenste en onderste foto te vervagen en door voor de middelste een foto van veraf te kiezen. Zo komen de postzegels nog sterker naar voren.” Bij het schilderen heeft de sfeer altijd centraal gestaan, zegt Erik van Ommen. “Intiem en dromerig. Dat vraagt om allerlei keuzes die effect hebben op elke postzegel. Bijvoorbeeld het licht dat steeds van linksboven komt. Ik heb ook altijd een bepaald jaargetijde voor ogen gehouden. Alle vogels zijn geportretteerd op een zonnige dag in mei, een maand waarin ze allemaal hun mooiste kleed dragen. Als vogelschilder moet je proberen om het eigen karakter van de vogels weer te geven. Je werkt in feite in twee lagen. De eerste zijn de uiterlijke kenmerken, de tweede is de beleving, de persoonlijkheid van iedere vogel. Ik ben eigenlijk wel trots op het resultaat, het is geworden waarop ik hoopte.” Van de totstandkoming van postzegelvel Griend: vogels van het wad is een korte video gemaakt die vanaf 25 april 2016 te zien is op erikvanommen.nl. Over Erik van Ommen Erik van Ommen (1956) studeerde in 1983 af aan de Academie voor Beeldende Kunsten Minerva in Groningen. Hij maakt figuratief werk in de traditie van de Noordelijke Realisten en exposeerde in musea en galerieën in binnen- en buitenland. Erik publiceerde boeken over onder meer de bijeneter, dwerggans, grauwe kiekendief, boerenzwaluw, kluut en ijsvogel. In 2013 verscheen tijdens zijn overzichtstentoonstelling in Slot Zeist, ter gelegenheid van dertig jaar kunstenaarschap, het boek Het Waddenatelier. Erik van Ommen is een van de weinige kunstenaars die buiten vogels en andere dieren schilderen en tekenen. De telescoop is daarbij zijn belangrijkste hulpmiddel. Hierdoor kan hij het gedrag van zijn onderwerp zo goed mogelijk bestuderen en schetsen. Veel aquarellen en tekeningen werkt hij ter plaatse uit. De olieverfschilderijen en etsen zijn gebaseerd op veldschetsen en ontstaan in zijn atelier. Erik van Ommen werkte buiten Europa onder meer in Canada, Egypte, Gambia, India, Israël, Japan, Kenia, Mauritanië, Namibië, Senegal, de Verenigde Staten en Zimbabwe. Over Peter de Jong Peter de Jong (1959) studeerde van 1979-1986 aan de AKI in Enschede in de richtingen grafisch ontwerpen en videokunst. Sinds 1994 werkt hij als ontwerper en fotograaf bij Art Revisited, een uitgever van kunstproducten in Tolbert, Groningen. Bij Art Revisited is hij verantwoordelijk voor de grafische vormgeving en de reproductiefotografie. Van 2007 tot 2010 was Peter de Jong bestuurslid van de Stichting Kunstpromotie Leeuwarden.

Technische informatie

Zegelformaat 36 x 25 mm Tanding 14 ½ : 14 ½ Papier normaal met fosforopdruk Gomming synthetisch Druktechniek offset Oplage 166.000 velletjes Drukkerij Cartor Security Printing, Frankrijk Drukkleuren postzegel geel, magento, cyaan en zwart  

De postzegel

Op de nieuwe postzegel van het Internationaal Gerechtshof voor internationale bestemmingen staat de naam van het Hof in de officiële voertalen: International Court of Justice en Cour Internationale de Justice. De nieuwe uitgifte op 25 april 2016 is nodig vanwege de invoering van de waardeaanduiding Internationaal door PostNL, wat samenvalt met de viering van het zeventigjarig bestaan van het Internationaal Gerechtshof. Met de speciale postzegels benadrukt PostNL de bijzondere positie die deze VN-organisatie inneemt bij de bemiddeling in conflicten tussen staten. Ontwerper Roger Willems heeft de postzegels bewust als “tijdloos waardepapier ontworpen, met een noodzakelijke estheticiteit die de correspondentie van het Internationaal Gerechtshof een extra uitstraling geeft. De beslissingen van het Hof spelen een rol in de wereldpolitiek. Dat heb ik proberen aan te geven in de kruisende cirkels die op heel abstracte wijze verbondenheid door communicatie symboliseren.”

De ontwerper

Op de nieuwe postzegel voor internationale bestemmingen, een ontwerp van Roger Willems uit Amsterdam, is de naam van het Internationaal Gerechtshof in de officiële voertalen afgebeeld: International Court of Justice en Cour Internationale de Justice. De postzegel heeft een achtergrond van elkaar kruisende cirkels, terwijl centraal een lijntekening van het Vredespaleis is afgebeeld. Het kernwoord van de organisatienaam – in beide talen Justice – staat in het hart van elke postzegel. In de postzegel overheerst het blauw, de huiskleur van de Verenigde Naties. Het Vredespaleis is in goud afgebeeld, een feestelijke kleur vanwege het zeventigjarig bestaan van het Internationaal Gerechtshof dit jaar. Ook de tekst besteedt hier aandacht aan, zowel op de postzegel zelf als op de velrand. Roger Willems koos voor de typografie de Balance (Evert Bloemsma) uit 1993, een letter die hij omschrijft als eigenwijs met een mooi karakter: helder, mooi leesbaar, eigentijds en met schwung. Een bijzondere letter die volgens hem bij bijzondere opdrachten past.

De ontwerper

fisch ontwerper Roger Willems uit Amsterdam maakte het basisontwerp voor de postzegels voor het Internationaal Gerechtshof uit 2004 en de aanvulling in 2011. Ook de nieuwste versie van deze speciale postzegel voor internationale bestemmingen is van zijn hand. Het basisontwerp voldoet nog steeds prima, vindt hij. “Daar wilde ik niet veel aan veranderen. Naast de nieuwe waardeaanduiding en de vermelding van de viering van het jubileum is nu gekozen voor het Vredespaleis als centraal beeld. Daardoor sluit de nieuwe postzegel mooi aan op die voor bestemmingen binnen Nederland. Het basisontwerp met de cirkels is in zoverre aangepast dat ik dunnere lijnen heb gebruikt, waardoor ook het patroon op de postzegels is verschoven. Omdat de postzegel door de vermelding van het jubileum wat drukker is geworden, heb ik er meer rust in gebracht door de typografie te verstevigen. Maar beide velletjes blijven duidelijk familie van elkaar.” Dat Roger Willems het geen probleem vindt om slechts kleine veranderingen door te voeren, past in zijn opvattingen over vormgeving. “In 2004 heb ik de postzegels bewust als tijdloos waardepapier ontworpen, met een noodzakelijke estheticiteit die de correspondentie van het Internationaal Gerechtshof een extra uitstraling geeft. De beslissingen van het Hof spelen een rol in de wereldpolitiek. Dat heb ik proberen aan te geven in de kruisende cirkels die op heel abstracte wijze verbondenheid door communicatie symboliseren. Door het overlappen van de cirkels ontstaat ook een zinderend effect, wat dynamiek in het beeld brengt. Vergelijk het maar met steentjes in het water.” In het ontwerp is de sobere stijl van Roger Willems te herkennen. “Ik voel mij thuis in de Nederlandse traditie waarin de ontwerper een zelfstandige rol heeft, kritisch denkt en een eigen invulling aan opdrachten geeft. Daarin streef ik naar eenvoud, naar tijdloosheid en naar herkenbaarheid. Je mag zien wat het is. In de postzegels voor het Internationaal Gerechtshof keert dat terug in de opbouw met de drie duidelijk te onderscheiden lagen: de cirkelstructuur, de afbeelding en de tekst.” Toch heeft Willems heel wat varianten gemaakt. “Dat was om te kijken wat voor effect verschillende oplossingen hadden, bijvoorbeeld door meer of minder aandacht te besteden aan het zeventigjarig bestaan. In overleg met het Internationaal Gerechtshof is besloten om die aanduiding bescheiden te houden. Daardoor wordt het karakter van de beide postzegelvarianten, Nederland en Internationaal, als serie gehandhaafd. Het kan natuurlijk ook zijn dat het Internationaal Gerechtshof echt wil gaan uitpakken als over vijf jaar het 75-jarig bestaan wordt gevierd. Wie weet.” Roger Willems studeerde grafisch ontwerpen aan de Akademie voor Kunst en Vormgeving St. Joost in Breda (afgerond in 1994) gevolgd door een masteropleiding bij het Sandberg Instituut aan de Rietveld Academie (afgerond in 1999). Na zijn afstuderen werkte hij ook anderhalf jaar als assistent van grafisch ontwerper en typograaf Karel Martens. Sinds 1993 is hij actief als zelfstandig ontwerper en sinds 1998 als uitgever. Zijn praktijkervaring heeft hij de afgelopen jaren overgebracht op studenten, onder meer aan de Rietveld Academie, AKV St. Joost Breda, de ArtEz Hogeschool voor de Kunsten in Arnhem en de Werkplaats Typografie, eveneens in Arnhem. Het merendeel van zijn opdrachten voert hij uit voor Roma Publications, een uitgeverij voor kunstboeken die hij samen met kunstenaar Mark Manders in 1998 oprichtte. Deze uitgeverij brengt jaarlijks 15 à 20 boeken uit, waarvan de meeste door Roger Willems zelf worden vormgegeven. Bekende recente publicaties zijn bijvoorbeeld Imperial Courts 1993-2015 van Dana Lixenberg, Drawings 001-806 van Ante Timmermans, Three Exchanges van Zachary Formwalt en Prophet van Geert Goiris. 

De postzegel

Het nieuwe postzegelvel Postcrossing.com telt tien postzegels met de waardeaanduiding Internationaal 1 en het internationale Priority-logo. Op iedere postzegel staat een kleurrijke impressie van een bekende toeristische bestemming in Nederland, van de Deltawerken tot de Hoge Veluwe en van de bollenvelden tot de Nachtwacht. Met deze postzegels besteedt PostNL aandacht aan Postcrossing.com, de website voor verzenders en ontvangers van postkaarten wereldwijd. Postcrossers laten niet alleen iets van zichzelf zien, maar sturen ook vaak een kaartje met plaatjes van hun land of de plaats waar ze wonen. De nieuwe postzegels sluiten daarop aan. Ze zijn gemaakt door grafisch ontwerper Reinier Hamel uit den Haag door bestaand fotomateriaal met kleurvlakken te bewerken. “Zo heb ik mijn eigen werkelijkheid geschapen, mijn collage van ons land. Sterk geabstraheerd, want ik wil dat er voor iedereen iets te raden over moet blijven.”

Het ontwerp

Het postzegelvel Postcrossing.com telt tien postzegels met de waardeaanduiding Internationaal 1 en het internationale Priority-logo. Op iedere postzegel staat een kleurrijke impressie van een bekende toeristische bestemming in Nederland: de Deltawerken, de Waddeneilanden, de Hoge Veluwe, het Binnenhof, de kaasmarkt van Alkmaar, de bollenvelden, Giethoorn, Marken, Zaanse Schans en de Nachtwacht. De schetsen zijn gemaakt op basis van fotomateriaal dat op de computer is bewerkt tot kleurrijke vlakken die over de perforaties heenlopen. De vlakken veranderen van kleur van onderen naar boven van roze naar geel en groen, terwijl in de details rood, licht- en donkerblauw overheersen. De afgebeelde objecten en personages zijn waar nodig met witte contourlijnen van de kleurvlakken gescheiden. Van boven naar onderen loopt een golvende lijn over het vel als symbool voor de weg die postcrossing-kaarten over de wereld afleggen, waarbij zowel de kaarten als de lijn per postzegel van kleur wisselen. Voor de typografie is gebruikgemaakt van drie handschriftfonts: de Populaire (2011), de Undersong (2013) en de Daft Brush (2014), alle drie ontworpen door Ricardo Marcin en Erica Jung en uitgebracht door PintassilgoPrints.

De ontwerper

Grafisch ontwerper Reinier Hamel hoefde niet lang na te denken toen hem werd gevraagd of hij het nieuwe postzegelvel Postcrossing.com wilde ontwerpen. “Het onderwerp spreekt mij erg aan. Postcrossing brengt verbindingen tot stand tussen mensen. Wereldwijd, spontaan. Postcrossers laten iets van zichzelf zien, met gebruik van een klassiek medium. Een vorm van ‘slow contact’ als je het met e-mailen vergelijkt. Het vraagt meer inspanning, je moet er moeite voor doen. Maar daar krijg je wel wat bijzonders voor terug.” Met het postzegelvel Postcrossing.com wil PostNL het gelijknamige initiatief ondersteunen en tegelijkertijd Nederland in de etalage zetten. Postcrossers laten niet alleen iets van zichzelf zien, maar sturen ook vaak een kaartje met plaatjes van hun land of de plaats waar ze wonen. Er werd een concept bedacht met de bekendste toeristische attracties, want vrijwel alle kaarten van postcrossers gaan over de grens en op deze manier krijgen mooie en bijzondere plekken van Nederland extra aandacht. Reinier: “Van PostNL kreeg ik een lijst met highlights om uit te kiezen. Ik wilde ver weg blijven van klassieke VVV-plaatjes en mijn persoonlijke twist eraan geven. Daarom heb ik gebruikgemaakt van bestaand fotomateriaal met daar bovenop een grafische laag om zo mijn eigen beelden te maken. De verschillende afbeeldingen worden zo tegelijkertijd naar elkaar toegetrokken, letterlijk over de perforaties van de postzegels heen.” De postzegels zijn door Reinier als totaalbeeld ontworpen – het vel is veel meer dan de optelsom van tien losse postzegels. “Op het scherm heb ik na veel passen, meten en schaven één afbeelding gemaakt waarin de tien losse plaatjes samenkomen. Natuurlijk is ervoor gezorgd dat elke postzegel een krachtig beeld kreeg door het perforatiesjabloon van de postzegels eronder te leggen en deze voortdurend weg te klikken en terug te halen. Maar het uitgangspunt is en was één totaalbeeld.” Bij de keuze van de tien onderwerpen en het fotomateriaal is de ontwerper vrij intuïtief te werk gegaan. “Ze moesten goed in het totaalbeeld passen. Ik heb mezelf vervolgens veel vrijheid gegund om met het beeld te rommelen. Op een bepaald moment besloten we bijvoorbeeld de herten van de Oostvaardersplassen te laten vallen voor die van de Hoge Veluwe. Dat vroeg om een nieuwe foto, want het is echt een andere omgeving. Maar wel handhaafde ik de witte contouren van de hertengeweien uit het oorspronkelijke beeld. Zo heb ik mijn eigen werkelijkheid geschapen, mijn collage van ons land. Sterk geabstraheerd, want ik wil dat er voor iedereen iets te raden over moet blijven. Ik hou wel van zoekplaatjes – nieuwsgierigheid is een van de mooiste eigenschappen van de mens.” De postzegels vallen op door de stevige kleuren, zonder verloop. “Ik gebruik graag harde vormen, voor beelden met verschillende attentiemomenten”, zegt Reinier. “De kleuren heb ik ook gebruikt voor het vervreemden van de werkelijkheid. Water hoeft niet altijd blauw te zijn en gras niet altijd groen. Ik heb wat met open eindes, met het schetsmatige. Daarom lopen de kleurvlakken op de velrand door en houden ze daar dan opeens op.” Midden in het vel is een subtiele lijn aangebracht die van boven naar onderen zwiert en de weg verbeeldt die een kaart moet afleggen. “Het is ook een verwijzing naar PostNL, de bemiddelaar tussen verzender en ontvanger. Die lijn had ik al vanaf het begin in mijn hoofd. Hij was een tijdje verdwenen omdat het beeld anders te druk werd. Maar door al dat abstraheren kwam er weer ruimte voor.” Over Reinier Hamel Reinier Hamel studeerde grafisch ontwerpen aan de Koninklijke Academie in Den Haag (1989). In 1990 richtte hij samen met een compagnon A Dog’s Life op, een bureau dat vooral voor de overheid actief was. In 2000 sloeg Reinier een compleet andere weg in met Sin, een nieuwsgierig, recalcitrant, multifunctioneel creatief bureau dat met zes medewerkers aansprekende en onderscheidende visuele communicatie verzorgde. Sinds 2014 is hij weer als zelfstandig ontwerper actief, nog steeds onder de naam Sin, met duidelijke concepten voor print en websites tot animaties, interieurs en complete campagnes. Zijn werk verschuift steeds meer naar het bedenken en uitvoeren van totaalconcepten, onder meer voor Carnivale (circus- en kermisfestival), Festival Classique (jaarlijks festival rond klassieke muziek), De Werkfabriek (trefpunt voor sociaal ondernemerschap) en Lola Bikes & Coffee. Van het laatste is hij ook mede-eigenaar.

Technische informatie

Zegelformaat     36 x 25 mm Tanding     14 ½ : 14 ½ Papier     normaal met fosforopdruk Gomming     synthetisch Druktechniek     offset Oplage     156.000 velletjes Drukkerij     Cartor Security Printing, Frankrijk Drukkleuren postzegel     geel, magenta, cyaan en zwart     

In Atelier Brink 2 worden de originele schilderijen van het postzegelvel Griend – Vogels van het wad geëxposeerd. Tevens zijn het eerste ontwerp, een aantal schetsboeken en achtergrondinformatie over het maken van dit bijzondere vel te bewonderen. De kunstenaar is persoonlijk aanwezig om uitleg te geven. De expositie vindt plaats in het kader van de thematentoonstelling Vlucht – over vogels in de nieuwe natuur. Te zien zijn schilderijen, etsen en houtsnedes van Erik van Ommen. In de natuurtuin zijn beelden van vogels te zien van Jef Depasse. Geopend van 2 juli t/m 31 juli op zaterdag en zondag 

 Geïnspireerd door een artikelreeks van K. Kouwenberg, eind zeventiger jaren in maandblad Philatelie verschenen, beschrijft Rob Smit de geschiedenis van het postzegel verzamelen opnieuw in tweewekelijkse afleveringen. Dit is deel 29, De essaismanie Lees verder >> 

De postzegels De tien postzegels hebben de waardeaanduiding Nederland 1 en zijn bestemd voor post tot 20 gram met bestemmingen in Nederland. Het postzegelvel staat in het teken van Europride Amsterdam 2016. Dit Europese evenement wordt sinds 1992 steeds in een andere grote Europese stad georganiseerd. In 2016 is Amsterdam aan de beurt, waar Europride samenvalt met de viering van de twintigste Amsterdam Gay Pride van 23 juli tot en met 7 augustus. Europride en Gay Pride zijn beide feestelijk-culturele manifestaties door lesbiennes, homo's, biseksuelen en transgenders. Amsterdam verwacht dit jaar opnieuw honderdduizenden bezoekers aan Europride/Gay Pride. Daarmee zal het een van de grootste publieksevenementen van het jaar worden. Dit vel is niet gestempeld. Het ontwerp De twee illustraties op de tien postzegels Europride Amsterdam 2016 zijn gemaakt door mode-illustrator Piet Paris uit Amsterdam, in diens karakteristieke stijl. Het bovenlichaam van de gestileerde man en vrouw is afgebeeld in een witte cirkel tegen een roze achtergrond. De benen lopen buiten de cirkel naar de onderkant van de postzegel door. De man heft zijn armen op alsof hij met gebalde vuisten staat. Zijn bovenlichaam is ontbloot. Hij draagt een strikje samengesteld uit twee roze driehoeken en een zwembroek met de regenboogvlag, een bekend symbool van de homobeweging. Bij de vrouw keren veel van deze beeldelementen terug, maar dan op andere plekken. De armen van de vrouw zijn geplant op haar heupen, de roze driehoeken dienen als oorbellen, haar decolleté is omhoog gestuwd en ook haar kokerrok heeft de vorm van een roze driehoek. In de cirkels lopen in totaal zes sterren – bij de man onderaan, bij de vrouw bovenaan – op dezelfde wijze rond als de sterren in de Europese vlag. Bovenaan de postzegel staat Nederland 1, onderaan Europride Amsterdam 2016. De sorteerhaak is afwisselend links en rechts aangebracht. Op de velrand links wordt de titel van het postzegelvel herhaald. Voor de typografie is gebruikgemaakt van een door Piet Paris samen met ontwerper Ingrid Bockting bewerkte versie van de Letter Gothic (Roger Robertson, 1956-1962). De ontwerper Het postzegelvel Europride 2016 Amsterdam werd ontworpen door de bekende mode-illustrator Piet Paris uit Amsterdam. Hij omschrijft de opdracht als “zeer eervol, zeker voor iemand van mijn generatie. Een postzegel spreekt nog steeds tot de verbeelding.” Het ontwerp moest over Europride gaan en trots uitstralen, trots op een Europees feestje in Amsterdam. “Dat was alles. Die vrijheid in een briefing vind ik prettig.” De werkwijze van Piet Paris is uiterst traditioneel. Eerst maakt hij schetsen met potlood op papier. Is hij tevreden met het resultaat, dan knipt hij gekleurde stroken papier die hij als collage op A3-formaat samenstelt. Deze wordt vervolgens gedigitaliseerd. “Dat laatste overigens niet door mij, ik doe nooit wat op een computer. Ik ben begonnen met de vrouw te schetsen. Haar trots heb ik gezocht door de handen op de heupen te zetten. Zo maakt zij zichzelf breed, is zij stoer. De man heft weer zijn armen omhoog, ook dat straalt zelfverzekerdheid uit. De trots kreeg ik er dus wel in, maar met de richting heb ik nogal geworsteld. Een lichaam bestaat uit allerlei onderdelen en elk onderdeel heeft een eigen richting. Die scharnieren weer met elkaar. Als je die laat botsen, ontstaat dynamiek.” Voor zijn doen heeft Piet Paris lang over deze opdracht gedaan: “Te beginnen met de uitdaging hoe je een abstract gevoel als trots het best kunt verbeelden. Tijdens het schetsen zat voor in mijn hoofd steeds die trots. En achter in mijn hoofd dat de uitstraling natuurlijk gay moest zijn.” Met het resultaat was Piet Paris in het begin dus niet tevreden. “Er ontbrak iets. Het lukte me niet die trots met een vloeiende lijn te combineren. Mijn studiogenoot was het met mij eens. Maar dan weet ik eigenlijk al. Als ik het aan hem laat zien, is het nog niet goed. Dan zoek ik bevestiging dat ik door moet gaan. Juist door die worsteling heb ik een nieuwe techniek gevonden die ik nooit eerder had toegepast. Dat vind ik heerlijk. Ik teken nooit op de automatische piloot. Dat kan ik niet en dat wil niet. Ik moet spanning hebben, wil steeds iets nieuws vinden. Al is het een detail. Dat geeft energie, dat is een gelukzalig moment.” De nieuwe techniek ontstond doordat Piet Paris ontevreden was over wat hij de ‘slinger’ van de twee figuren noemt. “Ik kreeg die lijn niet goed te pakken. Toen ben ik gaan experimenteren. Eerst door de vrouw de nek te verlengen. Normaal zit die natuurlijk aan de romp vast. Maar op zoek naar de perfecte slinger heb ik de nek langer gemaakt en daarna losgesneden. Toen ben ik gaan schuiven en scharnieren tot er een witruimte ontstond tussen nek en romp. Dat had ik nog nooit eerder gedaan, maar opeens zag ik het gewenste effect. Daarna heb ik de armen losgesneden van de schouders en ook daar werkte het. Zo ontstond een houding die tegelijk trots en vloeiend was, zowel bij de man als de vrouw. Gewoon door te schuiven met stukken papier. Dat klinkt technisch en niet sexy, maar het was wel essentieel. De rest van het ontwerp was eigenlijk gemakkelijk. De kleur roze lag voor de hand, de driehoeken kreeg ik ook cadeau.” De invalshoek van Europride verbeeldde Piet Paris met de sterren van de Europese vlag. “In een eerdere versie probeerde ik iets met de Amsterdamse kruisen, maar dat werd te gekunsteld. Ook heb ik meer kleuren getest – maar dat was weer te kinderachtig. De kracht zit in de eenvoud, dus heb ik mij in beperkt tot roze, zwart en wit. In mijn illustraties werk ik graag met spiegelingen, hier ook. Zo vond ik het aardig om de ontblote torso van de man bij de vrouw om te keren tot een décolleté à la Marie Antoinette. Sommige details ontbreken. De handen bijvoorbeeld zouden te klein worden. Ze zijn er natuurlijk wel, maar ze vallen buiten de cirkel.” Het resultaat is onmiskenbaar het werk van Piet Paris. “In de loop van de tijd heb ik mijn eigen stijl gevonden, een vorm waarin ik altijd werk aan het vereenvoudigen van de werkelijkheid. Het is bij mij nooit in één keer leesbaar, je moet altijd een paar keer met je ogen knipperen om te zien wat het echt voorstelt. Een virtuoos tekenaar ben ik niet, dat ambieer ik ook niet. Dan kun je net zo goed een foto nemen. Ik ben altijd op zoek geweest naar een spannende en eigen vormentaal en die heb ik nu wel gevonden. En als je die op een postzegel mag zetten, ben je geslaagd. Toch?” Over de ontwerper Mode-illustrator Piet Paris (Den Haag, 1962) studeerde in 1988 af aan de Hogeschool voor de Kunsten Arnhem. Zijn illustraties met krachtige lijnen, simpele vormen en heldere, primaire kleuren worden gepubliceerd in nationale en internationale kranten en tijdschriften, voornamelijk op het gebied van mode. Hij was een van de medeoprichters van de masteropleiding Fashion Institute Arnhem van de Hogeschool voor de Kunsten Arnhem. Van 2005 tot en met 2009 was Piet Paris hoofdcurator van de Arnhem Mode Biënnale. In 2008 won hij de Grand Seigneur Modeprijs. Sinds 2014 is hij als creative director betrokken bij de Nederlandstalige uitgave van Harper’s Bazaar. In Studio Piet Paris werkt hij samen met Marc Kwakman aan het maken van illustraties en design-producten, zowel in opdracht als onder eigen naam. De studio wordt voor uiteenlopende opdrachten ingeschakeld, waaronder het inrichten van hotels en het ontwerpen van decors en serviezen. Ook adviseert Studio Piet Paris opdrachtgevers in de creatieve sector over besluitvorming en procesuitvoering. Piet Paris ontwierp eerder voor PostNL de postzegels Stop aids now! (2010). Technische informatie Zegelformaat     25 x 36 mm Tanding     14 ½ : 14 ½ Papier     normaal met fosforopdruk Gomming     synthetisch Druktechniek     offset Oplage     91.000 velletjes Drukkerij     Cartor Security Printing, Frankrijk Drukkleuren postzegel     Geel, robine, rood, cyaan en zwart 

De postzegels Tom Poes en Olivier B. Bommel. De tien postzegels met twee verschillende illustraties zijn voorzien van de waardeaanduiding Nederland 1, bedoeld voor post met een bestemming binnen Nederland.Ontwerper Frank Janse nam de tegenstelling in karakters, in taalgebruik en in verschijningsvorm als uitgangspunt bij het maken van de postzegels. “Je ziet dat contrast terug in de houding van beide figuren, de typografie, de kleuren rood voor impulsiviteit en blauw voor nuchterheid en de keuze om de een naar links en de ander naar rechts te laten kijken. “Je ziet dat contrast terug in de houding van beide figuren, de typografie, de kleuren rood voor impulsiviteit en blauw voor nuchterheid en de keuze om de een naar links en de ander naar rechts te laten kijken. Maar het is ook subtieler zoals Bommel die met zijn hand door het cijfer 1 heen breekt en met zijn voet boven op de eerste letter van het citaat staat. Zoiets zou Tom Poes nooit doen. Die houdt wel van avonturen, maar blijft binnen de lijntjes.” Het ontwerp Op de tien postzegels van het velletje Tom Poes 75 jaar staan twee originele illustraties van Tom Poes en Olivier B. Bommel tegen een witte achtergrond. Beide stripfiguren zijn te voet afgebeeld: Tom Poes loopt naar rechts, Bommel naar links. De afbeeldingen krijgen diepte door de grofgerasterde schets van de weg waarop ze zich bevinden, terwijl de schets over de perforaties doorloopt. Ditzelfde raster, maar dan uitvergroot, is gebruikt voor de schets van de omgeving op de bovenste en onderste velrand. Ook deze rasters zijn gebaseerd op originele tekeningen uit een verhaal van Marten Toonder Onderaan iedere postzegel staat een kenmerkende uitspraak van de twee hoofdpersonen, links en rechts op de velrand aangevuld door twee andere bekende citaten van Bommel. De typografie op de postzegel van Tom Poes is grijsblauw gedrukt, die van Bommel rood. Het verschil tussen beide postzegels wordt versterkt door de verschillende posities die de waardeaanduiding 1, de aanleiding van de uitgifte en het citaat innemen. Voor de typografie maakte ontwerper Frank Janse gebruik van twee lettertypes: de schreefloze DIN 1451 (Ludwig Goller, 1936) en de egyptienne Clarendon (oorspronkelijk van Robert Besley, 1845). De ontwerper Als kind wilde Frank Janse eigenlijk striptekenaar worden – maar het werd een opleiding HEAO Communicatie, gevolgd door een studie Grafisch Ontwerpen aan de Willem de Kooning Academie in Rotterdam. “Maar ik teken nog steeds”, zegt Frank Janse. “Ik ben altijd heel visueel ingesteld geweest, had alleen belangstelling voor strips toen ik jong was. Mijn moeder wilde graag dat ik meer ging lezen en liet mij kennismaken met de ‘Hollandse strip’, gekenmerkt door drie plaatjes zonder ballonnen, maar met veel ruimte voor tekst eronder. Zoals Erik de Noorman, Kapitein Rob en – inderdaad – de avonturen van Tom Poes en Olivier B. Bommel. Het was dus geen vreemde materie toen ik deze opdracht van PostNL kreeg.” Frank Janse ging zich opnieuw verdiepen in Tom Poes en Olivier B. Bommel door strips en boeken te lezen en documentaires en interviews met Marten Toonder te bekijken. “Ik interesseerde me vooral voor wat hij wilde vertellen, welk verhaal zit er achter het verhaal. Je merkt dan dat hij altijd op zoek is naar het mysterie, naar het onzichtbare, naar de fantasie, naar de andere wereld. Ook valt op dat zijn karakters diep zijn uitgewerkt. Dat geldt vooral natuurlijk voor zijn twee hoofdfiguren. Bommel is een heer van stand, althans dat zegt hij, impulsief, een gevoelsmens, maar ook kortzichtig, dikdoenerig en een antiheld die zich overal onnadenkend in stort. Tom Poes is het tegenovergestelde, behulpzaam, bedachtzaam, zoekt de oplossing en maakt de wereld niet te groot. Dat contrast vind ik interessant. Ook het taalgebruik van Toonder is opmerkelijk. Hij heeft de Nederlandse taal verrijkt met tal van woorden waarvan we nu nog nauwelijks weten dat ze uit zijn pen zijn gekomen. Woorden als zielknijper, denkraam en minkukel. En uitdrukkingen als een heer van stand, geld speelt geen rol en als je begrijpt wat ik bedoel. Het verschil in karakter van beide hoofdpersonen komt ook tot uitdrukking in hoe ze spreken. Terwijl de meeste gevleugelde uitdrukkingen van Bommel zijn, zegt Tom Poes eigenlijk alleen hm.” Met die tegenstelling in karakter, in taal en in verschijningsvorm is Frank Janse aan de gang gegaan. “Contrast werd voor mij het sleutelwoord om het ontwerp van de postzegel op te baseren. Je ziet dat terug in de houding van beide figuren, de typografie, de kleuren rood voor impulsiviteit en blauw voor nuchterheid en de keuze om de een naar links en de ander naar rechts te laten kijken. Maar het is ook subtieler zoals Bommel die met zijn hand door het cijfer 1 heen breekt en met zijn voet boven op de eerste letter van het citaat staat. Zoiets zou Tom Poes nooit doen. Die houdt wel van avonturen, maar blijft binnen de lijntjes.” De illustraties werden beschikbaar gesteld door Toonder Compagnie, de organisatie die Toonders werk levend houdt en bij gebruik en publicatie ervan de kwaliteit bewaakt. Frank Janse: “Ik heb een lijstje met wensen ingediend en zij zijn met een aantal alternatieven gekomen waaruit ik mijn keuze heb gemaakt. In de oorspronkelijke illustratie liepen de twee naast elkaar. Maar om het contrast te vergroten, heb ik ze losgesneden en elk een andere kant op laten lopen.” Ook voor de citaten moest Frank Janse een keuze maken. “Voor Tom Poes was dat relatief makkelijk, want die heeft er niet zoveel. Eigenlijk alleen hm, zoals gezegd, maar daar vul je geen postzegel mee. Vandaar dat die is aangevuld met echt een dag voor avonturen, de eerste zin die Tom Poes uitspreekt in het allereerste verhaal 75 jaar geleden. Voor Bommel was er natuurlijk veel meer keuze. Op de postzegel zelf lag als je begrijpt wat ik bedoel voor de hand. Die opmerking is aan Tom Poes gericht naar wie hij op het velletje ook kijkt. Maar dit citaat zegt verder veel over de persoonlijkheid van Bommel zelf. Voor de andere uitdrukkingen heb ik twee korte en bekende citaten van hem gekozen.” Het gebruik van de krantenrasters verwijst naar de dagbladen waarin de avonturen van Tom Poes voor het eerst verschenen, te beginnen met De Telegraaf 75 jaar geleden. “Maar ik kon er meer mee doen. Als ondergrond op de postzegel geeft het diepte aan het postzegelbeeld doordat er een soort kijkdooseffect ontstaat. Zo is – alles bij elkaar – een ontwerp ontstaan dat bij mij past. Het is open, er is ruimte voor interpretatie en er zit diepgang in, maar wel subtiel.” Over de ontwerper Frank Janse (1967) studeerde in 2001 af als grafisch ontwerper aan de Willem de Kooning Academie in Rotterdam. Tot 2009 werkte hij voor verschillende reclame- en ontwerpbureaus, waaronder Room for ID's, waarna hij voor zichzelf begon als Frank Grafisch Ontwerp in Gouda als specialist in huisstijlen, branding, infographics en communicatiecampagnes. Hij werkt onder meer voor uiteenlopende onderwijsinstellingen en op het gebied van zowel business-to-business als business-to-consumer. Dat doet hij voor klanten als PostNL, vastgoedspecialist Fortierra, de Vereniging Nederlandse Gemeenten, het Haags Centrum voor Onderwijsadvies, de Erasmus Universiteit en Rekel Producties. In opdracht van PostNL ontwierp Frank Janse eerder verschillende Persoonlijke Postzegels en luxe bewaarsystemen. Technische informatie Zegelformaat     25 x 36 mm Tanding     14 ½ : 14 ½ Papier     normaal met fosforopdruk Gomming     synthetisch Druktechniek     offset Oplage     91.000 velletjes Drukkerij     Cartor Security Printers, Frankrijk Drukkleuren postzegel     geel, magenta, cyaan en zwart 

De postzegels In 1765 en 1766 verbleef het wonderkind Wolfgang Amadeus Mozart in de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden. Gedurende zijn verblijf trad hij onder andere op bij de inhuldiging van stadhouder Willem V in Den Haag. Daarvoor schreef de nog jonge componist ook een speciaal muziekstuk. PostNL herdenkt het bezoek van Mozart aan ons land 250 jaar geleden met een postzegelvel met tien postzegels met de waardeaanduiding 1 voor bestemmingen in Nederland. Op de postzegels staan portretten van de jonge Mozart, de partituur van het muziekstuk dat hij voor de stadhouder componeerde en het Müller-orgel uit de Grote of St. Bavokerk in Haarlem waarop hij speelde. Het postzegelvel Mozart in Nederland is ontworpen door grafisch ontwerper en typograaf Robbert Zweegman uit Malden. Het ontwerp Het postzegelvel Mozart in Nederland telt tien postzegels. Op vijf postzegels staat rechts een portret van Mozart op zevenjarige leeftijd en links een fragment van de partituur van Galimathias Musicum, het muziekstuk (KV 32) dat hij tijdens zijn verblijf in Nederland componeerde en uitvoerde. Op de andere vijf postzegels staat links een portret van Mozart op veertienjarige leeftijd en rechts een foto van het Müller-orgel in de Grote of St. Bavokerk in Haarlem, een orgel waarop Mozart heeft gespeeld. Op beide postzegels worden de beelden aan elkaar vastgehecht door de waardeaanduiding 1. De onderscheiden postzegels zijn wisselend links en rechts geplaatst, zodat de ene keer de portretten naast elkaar staan en de andere keer het orgel en de partituur. Op de witte stroken onder en boven de postzegelbeelden is de reden van de uitgifte vermeld, met het jaartal, de sorteerhaak en een kort bijschrift. Op de verticale velranden wordt de reden van de uitgifte herhaald, met een uitleg over het bezoek van Mozart aan Nederland. Voor de teksten op de postzegel is de Baskerville als letter gebruikt, voor de waardeaanduiding 1 de Futura. De ontwerper Het ontwerp van het postzegelvel Mozart in Nederland is van de hand van grafisch ontwerper en typograaf Robbert Zweegman uit Malden. “Uiteraard wilde ik deze postzegels heel graag maken”, zegt hij. “Ik verzamel zelf postzegelmapjes. Niet zozeer als filatelist, maar omdat het een staalkaart is, een dwarsdoorsnede van waartoe ontwerpend Nederland op microformaat in staat is. Postzegels zijn heel bijzondere objecten, met een van de kleinste oppervlakken waarvoor je een ontwerp kunt bedenken. Ook hebben Nederlandse postzegels altijd een sterk inhoudelijke component, waardoor je veel research moet doen. Twee uitdagingen waarin ik mij heel goed thuis voel. Vandaar dat ik heel enthousiast ja heb gezegd op de vraag van PostNL of ik deze postzegels wilde ontwerpen.” Het onderwerp Mozart ligt Zweegman na aan het hart. “Ik ben met Bach en Mozart opgegroeid. Enerzijds via – heel traditioneel – pianoles als kind. Anderzijds was mijn vader een groot liefhebber van klassieke muziek, vooral van Mozart. Cassettes met Mozarts pianoconcerten en -sonates gingen elk jaar met ons in de auto mee op vakantie. Zo leerde ik ze allemaal kennen.” Zweegman verdiepte zich uitgebreid in de jonge Mozart die Nederland aandeed in het kader van de driejarige rondreis door Europa. “Op die manier kwam ik er vorig jaar ook achter dat er in het Haags Historisch Museum een kortdurende tentoonstelling zou komen van het Nederlands Muziek Instituut. Bij dit instituut berust de originele partituur van Galimathias Musicum, een van de werken die Mozart in Den Haag componeerde. Toen ik belde, waren ze net bezig met het prepareren van de stukken. Ik ben toen direct met de camera naar Den Haag vertrokken, voordat het partituur in de vitrine zou worden gelegd. Het is een opvallende muzieknotatie van de jonge Mozart, waartussen allerlei opmerkingen, strepen en verbeteringen van vader Leopold staan. Je zou het een soort gesamtkunstwerk kunnen noemen. Vlak voor het laatste blad van de partituur zag ik de woorden ‘ist gut’ staan – de stempel van goedkeuring van een kritische, maar liefhebbende vader. Toen wist ik dat ik mijn eerste beeldelement had.” In de tijd dat Mozart door Europa rondreisde, was hij vooral bekend als wonderkind, als uitvoerend musicus. In onze huidige tijd kennen wij hem natuurlijk als componist. Zweegman: “Beide aspecten wilde ik op de postzegels laten terugkeren, maar wel op historisch verantwoorde wijze. Er wordt veel onzin over Mozart verteld. De film Amadeus heeft bijvoorbeeld een bijzonder beeld van hem geschapen dat nogal tendentieus bepaalde aspecten van zijn karakter en leven benadrukt. Die kant wilde ik niet op. Vandaar dat ik gekozen heb voor historisch verantwoord beeldmateriaal: de partituur als bewijs van Mozarts kunde als componist en het orgel van de Grote of St. Bavokerk in Haarlem, waarop hij tijdens zijn verblijf in Nederland een concert heeft gegeven. Diezelfde aanpak heb ik voor de portretten gehanteerd. Tijdens mijn research heb ik talloze beeltenissen van Mozart gevonden, maar vaak is de vraag of het inderdaad hem betreft. Er zijn geen betrouwbare portretten van Mozart bekend op de leeftijd van negen of tien toen hij in Nederland was. Daarom heb ik gekozen voor twee schilderijen toen hij zeven en veertien jaar oud was. Als je het gemiddelde daarvan neemt, kom je met een beetje schuiven uit op de leeftijd tijdens zijn verblijf in ons land.” Met deze vier beeldelementen is Zweegman vervolgens gaan experimenteren, met verschillende formaten en verschillende indelingen. “Uiteindelijk bleek de combinatie van twee even grote rechthoeken per postzegel het beste te werken, met een strook wit erboven en eronder. Zo kon ik een horizontale gelaagdheid erin aanbrengen waarin ook de notenbalk aansluit op het klavier en de registers van het orgel.” Voor de typografie koos Zweegman een van de beroemdste letters die ooit is gemaakt: de Baskerville, een belangrijke ontwikkeling in de scherpte en leesbaarheid van drukwerk. “Deze letter van John Baskerville dateert uit 1757, dus enkele jaren voor de komst van Mozart naar Nederland. De cursieve variant heeft iets Weens. Echt zwierig, mooi gesneden en met prachtige beginkapitalen. Als tegenwicht heb ik gekozen voor een moderne letter – de Futura – voor de waardeaanduiding. In opvallend 100 procent cyaan als grafisch element om in de vorm van een slotje de beeldelementen aan elkaar vast te maken.” Over de ontwerper Robbert Zweegman is gevestigd in Malden bij Nijmegen als zelfstandig grafisch ontwerper en typograaf voor uiteenlopende opdrachtgevers die op zoek zijn naar hoogwaardige en intelligente antwoorden op hun ontwerpvragen. Zweegman rondde met succes verschillende opleidingen af: aan de Pedagogische Academie de Klokkenberg (1980), de agogisch-theologische opleiding aan de Katholieke Theologische Hogeschool Utrecht, MO B-theologie aan de Katholieke Theologische Hogeschool Amsterdam (beide 1986) en grafisch ontwerpen aan de Academie Beeldende Kunsten Arnhem (1991). Tussen 2003 en 2015 was hij verbonden aan de afdeling grafisch ontwerpen van ArtEZ in Arnhem als docent beeldgrammatica en typografie. Zweegman werkt onder meer voor opdrachtgevers als Cepezed Architecten (Delft), Fotogalerie De Gang (Haarlem), Museum Beelden aan Zee (Scheveningen), Museum Valkhof (Nijmegen), Opleidingsinstituut GGZ VS (Utrecht), Sanquin Bloedvoorziening (Amsterdam), TextielMuseum (Tilburg), Theater Instituut Nederland (Amsterdam), Uitgeverij 010 (Rotterdam) en Wageningen Universiteit. Technische informatie Zegelformaat     36 x 25 mm Papier     normaal met fosforopdruk Gomming     synthetisch Druktechniek     offset Oplage     90.000 velletjes Drukkerij     Cartor Security Printing, Frankrijk Drukkleuren postzegel     geel, magenta, cyaan en zwart   

Britse Queen wordt 90, Gemenebest op zijn best.  Er is weer een omnibusuitgifte op komst, en wel ter gelegenheid van de 90e verjaardag van Queen Elizabeth. En steeds als er in het Britse koningshuis iets te vieren valt volgt het gros van de Gemenebestlanden Royal Mail met een postzegelserie. Lees verder >> 

ROTTERDAM - Voorbijgangers kijken soms nog wat verbaasd naar binnen. Eigenlijk niet zo gek. Al meer dan 50 jaar is hier postzegelhandel Medo gevestigd, maar de tijd leek er stil te staan. Het bruine interieur was van buiten af zelfs nauwelijks zichtbaar. Drie jaar geleden werd de zaak overgenomen door PostBeeld en in de afgelopen maanden verbouwd. Het resultaat is een moderne winkel waar ontzettend veel te zien valt. Lees verder >> 

Tsjechië eert Thomás Bata, Zwitserland Henri Nestlé. Zowel de Tsjechische Republiek als Zwitserland eert postaal een van zijn beroemdste en grootste industriëlen ter wereld, Tsjechië Thomás Bata, Zwitserland Henri Nestlé. Tomás Bata (1876-1932, vliegongeluk) begon in 1894 in Zlin samen met zijn broer Antonin en zijn zuster Anna aan het maken van (goedkope) schoenen. Het bedrijf groeide uit tot s’werelds grootste schoenmakerij en schoenverkoper en heeft volgens de jongste cijfers over de hele wereld circa 6000 winkels, vijftig fabrieken en er werken meer dan 80.000 mensen. In 1920 werd in Nederland de eerste Batawinkel geopend, in 1961 waren dat er 150, in 1996 werd de laatste winkel gesloten. Bij Best was er zelfs een Batadorp. Lees verder >> 

Op het geografische kaartgedeelte van de 500 jaar Fryslân-postzegel (nvph 1767, blogartikel 3 mei 2015) uit de zakatlas van Zacharias Heyns is het eiland Griend onder de tweede 'E' van Nederland getekend met de aanduiding 'Grynde'. De Bosatlas-postzegel (nvph 2937, blogartikel 17 juni 2012) daarentegen ruimt in het geheel geen plaats in voor het vogeleiland. Lees verder >> 

Geïnspireerd door een artikelreeks van K. Kouwenberg, eind zeventiger jaren in maandblad Philatelie verschenen, beschrijft Rob Smit de geschiedenis van het postzegel verzamelen opnieuw in tweewekelijkse afleveringen. Dit is deel 25 List, bedrog en overvloed. Lees verder >> 

De Oostenrijkse Alpenvereniging (Der Österreichische Alpenverein, ÖAV)  werd in 1862 in Wenen opgericht en was de op een na oudste vereniging voor bergbeklimmers ter wereld. Op 9 mei 1869 werd de ‘Deutscher und Österreichischer Alpenverein’ (DÖAV) in München in het leven geroepen uit onvrede over de werkzaamheden van de ÖAV die men te commercieel vond door hutten en wegen te bouwen ten behoeve van de toeristenindustrie. Lees verder >> 

Britse Royal Mail viert 500-jarig bestaan met de uitgifte van zes zegels, een miniatuurvelletje, een prestigeboekje (met veel geschiedenis) en een set Post&Go-zegels werd 17 februari in Groot-Brittannië 500 jaar Royal Mail gevierd. Lees verder >> 

In 1956 werden de eerste Europazegels uitgeven, een gemeenschappelijk motief: Europa in de steigers. Zestig jaar Europazegels wordt nu gevierd en weer met zegels met een gemeenschappelijk motief en een gemeenschappelijk thema: Denk groen. Lees verder >> 

Over het ontwerp In de voorbereidingen op de viering van de vijfhonderdste sterfdag in 2016 van de beroemdste Bosschenaar is weinig aan het toeval overgelaten. Al in 2009 schreef de organiserende Stichting Jheronimus Bosch 500 een competitie uit onder ontwerpbureaus. Studio Kluif won de prestigieuze pitch. Het bureau heeft sindsdien een breed scala aan ontwerpen gemaakt voor de herdenking, variërend van logo en huisstijl tot posters, bewegwijzering, websites, apps en jaarverslagen. Gezien hun grote betrokkenheid bij de viering van 500 jaar Jheronimus Bosch lag het voor de hand dat Studio Kluif door PostNL werd benaderd voor het ontwerp van het postzegelvel dat op 4 januari 2016 uitkomt. “Vanzelfsprekend zeiden we direct ja”, aldus Jeroen Hoedjes, medeoprichter van het bureau. “Het is natuurlijk een hele eer om een postzegel te mogen ontwerpen.” Studio Kluif kreeg van PostNL alle vrijheid om zelf de beeldinvulling en de detaillering te bepalen. “We waren wel gebonden aan de schilderijen en tekeningen van Jheronimus Bosch die speciaal naar Nederland zijn gebracht voor de grote overzichtstentoonstelling van zijn werk in Het Noordbrabants Museum. Vanaf het begin wilden we dat al die wonderlijke figuren die Bosch schilderde de basis zouden vormen voor het ontwerp. Met het idee om ze als ‘helden’ af te beelden.“ Jeroen Hoedjes – “dit postzegelvel is echt mijn kindje” – maakte verschillende ontwerpen die hij aan PostNL voorlegde. Hij begon door verschillende figuurtjes uit verschillende schilderijen los te halen uit hun omgeving en deze geïsoleerd op de postzegels af te beelden, met kleurvlakken op de achtergrond. “Ook heb ik een variant gemaakt, waarbij de vreemde personages geheel beeldvullend op de postzegels kwamen te staan. En ik heb gekeken naar wat we met de letters van Jheronimus konden doen – toevallig precies tien letters voor tien postzegels. Dat gaf wel een heel mooi resultaat, maar het verband verdween zodra je een postzegel losmaakte uit het vel. Bij de vierde variant zocht ik naar een uitsnede uit een schilderij die volmaakt zou passen binnen het sjabloon van een postzegelvel zodat er tien losse tafereeltjes ontstaan. Je laat dan zowel de individuele details zien als het gehele beeld. Deze variant had mijn voorkeur. Gelukkig ook die van PostNL. Het is eigenlijk de simpelste aanpak, op basis van een simpel idee. Soms werkt dat het beste.” In de uitwerking koos Jeroen het middenpaneel van de triptiek van De Hooiwagen. Waarom dit schilderij? “De Hooiwagen was als enige perfect geschikt voor de toepassing van dit concept. Ik kon door veel schuiven precies tien betekenisvolle tafereeltjes eruit halen met uiteenlopende personages per postzegels. Alsof het tien aparte schilderijtjes zijn. Bij de andere werken van Bosch lukte dat niet of niet goed genoeg. De Hooiwagen heeft als voordeel dat er op het middenpaneel onder hooiwagen twee rijen personen staan, met daartussen een relatief lege ruimte. Daar kon ik dan mooi de typografie in kwijt. Ik heb niets hoeven manipuleren. Alleen de kleur is wat opgefrist – zo terughoudend mogelijk – omdat het schilderij een wat sombere zweem heeft.” De scherpe weergave van de details van het schilderij werd mogelijk door de hogeresolutiefotografie die speciaal voor het Bosch Research and Conservation Project was gemaakt. “Dit is een bijzonder project waarbij alle schilderijen die naar Den Bosch komen volgens dezelfde methodiek wetenschappelijk worden onderzocht. Dat levert een schat aan informatie op, een mooie tegenprestatie voor de musea die hun kostbare werken hebben uitgeleend. Voor mij was het voordeel dat ik het beeld kon uitvergroten tot op het niveau van craqueléscheurtjes en penseelstreken.” De typografie is per postzegel ondergebracht in halve cirkels uitgespaard wit, die per twee postzegel samen een perfecte cirkel vormen. Voor de tekst zocht Jeroen de Avenir uit, een simpele en strakke letter die ook in klein corps goed leesbaar is. “Deze letter had ook mijn voorkeur om een andere, op zich onbelangrijke reden. Namelijk dat dit lettertype zo’n mooie volkomen ronde letter o heeft. Misschien dat ik daarom ook de cirkels voor de typografie heb genomen, het was in ieder geval geen bewuste gedachte. Pas later zag ik dat ze ook verwijzen naar de twee wielen van de hooiwagen. Toeval? Het is in ieder geval een ontwerp geworden waarmee ik 100 procent tevreden ben, ook door de prachtige verhaaltjes van de hand van Bosch-kenner Jos Koldeweij. Die vormen de volmaakte afronding.” Over de ontwerper Het postzegelvel 500 jaar Jheronimus Bosch laat een uitsnede zien van het middenpaneel van het drieluik De Hooiwagen. De uitsnede is zodanig over de tien postzegels weergegeven dat elke postzegel een tafereel afbeeldt dat weer onderdeel vormt van het grotere verhaal dat Jheronimus Bosch heeft geschilderd. Op de tab bij iedere postzegel staat een tekst als korte toelichting op wat we zien. Onder aan elke postzegel op de bovenste rij en boven aan elke postzegel op de onderste rij is een witte halve cirkel uitgespaard met daarin de aanleiding voor de uitgifte: 500 jaar Jheronimus Bosch, plus het jaartal 2016 en de sorteerhaak. Op de linkervelrand staat een tekst over het belang van de schilder, met het logo van de viering van zijn vijfhonderdste sterfdag. Op de rechtervelrand zijn onder meer het logo van PostNL en de barcode opgenomen. De teksten over Jheronimus Bosch en De Hooiwagen zijn geschreven door Jos Koldeweij, hoogleraar Kunstgeschiedenis van de middeleeuwen aan de Radboud Universiteit Nijmegen en een groot kenner van het werk van Bosch. Technische specificaties Zegelformaat     25 x 36 mm Tanding     14 ½ : 14 ½ Papier     normaal met fosforopdruk Gomming     synthetisch Druktechniek     offset Oplage     180.000 velletjes Drukkerij     Cartor Security Printing, Frankrijk Drukkleuren postzegel     geel, magenta, cyaan en zwart 

VERZAMELAARSBEURS IN DE SCHALM, ZATERDAG 9 april Postzegelvereniging Postfris ’68 organiseert op zaterdag 9 april een verzamelaarsbeurs. Er is weer een groot aanbod postzegels uit vele landen en van vele thema’s, om uw verzameling uit te breiden. Voor advies en taxatie kunt u ook terecht. De toegang is gratis en natuurlijk staat in De Schalm de koffie klaar om de gezelligheid compleet te maken. De verzamelaarsmarkt wordt gehouden in De Schalm, Oranjelaan 10, De Meern. De zaal gaat open om 9.00 uur en we stoppen om 12.00 uur. Voor informatie kunt u bellen of mailen, telefoon 0630690519, email: secretariaat.postfris68@hetnet.nl, site: www.pf68.nl