Karl Landsteiner is bekend geworden vanwege de ontwikkeling van het moderne systeem van bloedgroepen door de identificatie van de aanwezigheid van agglutinines in het bloed. Dit deed hij door de manier te onderzoeken waarop bloed reageerde als het werd gemengd. Soms ontstond er een samenklontering van rode bloedcellen en bij andere combinaties gebeurde dit niet. Hierbij kon hij onderscheid maken in drie bloedgroepen: A, B en C. Later werd C hernoemd in 0 (nul) en werd door een assistent nog een vierde bloedgroep ontdekt: AB. Welke bloedgroep heeft u?
Gerelateerde artikelen
Karl Landsteiner
Karl Landsteiner (1868 – 1943) was een Joods-Oostenrijkse, later Amerikaans, arts en patholoog. In 1900 constateerde hij dat bloed is in te delen in bloedgroepen. Het onderscheid tussen de vier bloedgroepen A, B, AB en O was een baanbrekende doorbraak die talloze levens redde.
In 1911 werd hij hoogleraar pathologie aan de Universiteit van Wenen. Na de Eerste Wereldoorlog vertrok hij – wegens de steeds slechter wordende levensomstandigheden in Wenen – naar Nederland, waar hij als patholoog van 1919 tot 1922 werkzaam was in het St. Joannes de Deo Ziekenhuis in Den Haag. In 1922 verbond hij zich aan het Rockefeller Instituut voor medisch onderzoek in New York, waar hij tot het eind van zijn leven bleef (zelfs na zijn pensioen in 1939.) Hij werd genaturaliseerd tot burger van de Verenigde Staten.
Karl Landsteiner overleed aan een hartaanval terwijl hij in het lab aan het werk was. In 1946, drie jaar na zijn overlijden, werd Landsteiner postuum onderscheiden met de Lasker Award. Het Nederlandse Rode Kruis eerde hem met de Karl Landsteiner-penning voor bloeddonoren.
Deze legpenning was de eerste Nederlandse onderscheiding voor bloeddonaties. De Karl Landsteiner-penning werd ingesteld door het hoofdbestuur van het Nederlandse Rode Kruis in een besluit van 29 mei 1931 en tot 1971 verleend. Er waren drie graden en twee uitvoeringen van de penningen. Op 2 maart 1971 werd de bronzen legpenning voor de bloeddonoren vervangen door de Karl Landsteiner-plaquettes die tot 1995 hebben bestaan. De zilveren en verguld bronzen penningen werden in 1959 iets kleiner gemaakt.
Bloedgroepen
Karl Landsteiner (1868-1943) was een Oostenrijkse arts en immunoloog die in 1900 ontdekte dat er verschillende bloedgroepen bestonden: A, B en C, die hij de bloedgroep noemde die nu bekendstaat als O. Kort daarna werd ook bloedgroep AB ontdekt. In andere bloedgroepen worden antilichamen gevormd tegen de gelijknamige antigenen in de bloedgroepen, wat resulteert in incompatibiliteit. Bloedgroep 0 (nul) bevat geen antigenen, dus mensen met deze bloedgroep worden beschouwd als universele donoren.
Een bloedgroep is een classificatie van bloed bepaald door het al dan niet aanwezig zijn van bepaalde moleculen (‘antigenen’) op de buitenkant van het celmembraan van de rode bloedcellen. Deze antigenen zijn macromoleculen, dat wil zeggen, verbindingen met een grote molecuulmassa. Bloedgroepantigenen kunnen eiwitten, koolhydraten, glycoproteïnen of glycolipiden zijn. Sommige van deze antigenen worden gecodeerd uit één allel (of sterk verbonden genen). Deze worden samen een bloedgroepensysteem genoemd. Bloedgroepen zijn erfelijk en worden van beide ouders overgedragen. Er zijn meer dan veertig menselijke bloedgroepsystemen die door de International Society of Blood Transfusion worden erkend.
Schema AB0-bloedtype. Bron: InvictalHOG / Wikipedia.
Landsteiner ontving in 1930 de Nobelprijs voor Fysiologie of Geneeskunde. Hij droeg ook bij aan onderzoek naar polio, syfilis en tyfus, en beschreef het belang van de rhesusfactor bij bloedtransfusies. Tot op de dag van vandaag zijn bloeddonaties onmisbaar omdat er geen vervanging is voor bloed. De postzegel toont de ontvangers in de bovenste rij en de donoren aan de linkerkant.
World Blood Donor Day
Karl Landsteiner geboortedag, 14 juni, is nu Wereld Bloeddonordag. Bloeddonaties zijn cruciaal, want bloed kan niet door iets anders worden vervangen. Wereld Bloeddonordag is een jaarlijkse internationale dag om de levensreddende bloeddonaties van vrijwillige, onbetaalde donoren te bedanken en het belang van veilig bloed en bloedproducten te benadrukken. De dag is een initiatief van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) en dient ook om bewustzijn te creëren voor de noodzaak van bloeddonaties en om de rol van donoren in de gezondheidszorg te erkennen.
Doel van de dag
- Het bedanken van vrijwillige, onbetaalde bloed- en plasmadororen voor hun donaties.
- Het vergroten van het bewustzijn over de noodzaak van veilige bloedvoorziening.
- Het bevorderen van bloeddonaties als een daad van solidariteit en altruïsme.
- Overheden en gezondheidsautoriteiten oproepen om adequate middelen ter beschikking te stellen voor bloedinzameling.
Wat gebeurt er op deze dag?
Tijdens Wereld Bloeddonordag zetten organisaties zoals Sanquin en ziekenhuizen bloed- en plasmadonoren in het zonnetje. Dit kan gebeuren met speciale acties, cadeautjes of evenementen om de donoren te bedanken voor hun levensreddende giften.
Meer info:
Wereld Bloeddonordag, 14 juni:
https://www.sanquin.nl/wereld-bloeddonordag
Eerdere blog Wereld Bloeddonordag 2021:
https://www.postzegelblog.nl/2021/06/29/wereld-bloeddonordag-14-juni-2021/
Gerelateerde artikelen
Reacties (0)
Schrijf een reactie
(registratie is niet nodig)