Queer Geschiedenismaand maart 2025

Met trots presenteren IHLIA en andere deelnemende culturele instellingen voor de vijfde keer de jaarlijkse Queer Geschiedenismaand in Nederland. Zij zullen ook dit jaar weer samenwerken op een platform waarin de viering en overdracht van lhbtiq+-geschiedenissen, -verhalen en -prestaties centraal staan.

Nieuw dit jubileumjaar is de presentatie van een database met daarin 40 objecten met queerthematiek uit 40 verschillende museale en archiefcollecties in Nederland. Daarnaast bieden we, net als ieder ander jaar, een overzicht aan van programma’s en activiteiten die onze partners hebben georganiseerd. Laat je dus weer verrassen door een mooi aanbod van rondleidingen, tours, lezingen en andere interessante bijeenkomsten.

Queer

Queer is een overkoepelend begrip voor onder andere homoseksuele, biseksuele, panseksuele, transgender, intersekse en non-binaire  mensen. De term wordt meestal gebruikt om uit te leggen dat iemand zich niet thuisvoelt binnen de hetero- en cisgendernormen en zogeheten ‘hokjes’ in twijfel trekt.

In de zestiende eeuw werd het woord queer in de Engelse taal gebruikt als een synoniem voor ‘vreemd’, ‘excentriek’ of ‘merkwaardig’. Het woord kan verwijzen naar iets dat verdacht is of naar een persoon die ongewenst gedrag vertoont In Britse literatuur verwees ‘queer’ naar ‘zich onwel voelen’.

De eerste keer dat het woord ‘queer’ verwees naar homoseksualiteit was in 1894. Lord John Sholto Douglas (1844 – 1900), de 9e Markies van Queensberry, gebruikte dit woord terwijl hij een boze brief schreef over zijn oudste zoon Francis, die net was overleden. Francis werkte voor lord Rosebery, met wie hij een romantische affaire had. Douglas schreef in zijn brief dat “snob queers like Rosebery” verantwoordelijk waren voor de dood van zijn zoon. Lord John Sholto Douglas was een Schots edelman die bekend werd omdat hij de queensberryregels sponsorde en zijn naam eraan leende. De regels vormen de basis van het moderne boksen en zijn bedacht door John Graham Chambers.

Hij is ook bekend omdat hij Oscar Wilde uitdaagde nadat die een relatie kreeg met zijn zoon Alfred Douglas, wat leidde tot een rechtszaak. Als gevolg hiervan bracht Wilde twee jaar door in een gevangenis, waardoor diens gezondheid ernstig verslechterde. Wilde zou uiteindelijk in hetzelfde jaar sterven als Douglas, op de leeftijd van 46 jaar.

Gebruik

Gedurende de jaren 80 in de vorige eeuw, toen de aidsepidemie plaatsvond, werd de term ‘queer’ toegeëigend door de lhbti-gemeenschap. Dit keer had de term een activistische betekenis en kon gebruikt worden voor alle mensen die het niet eens waren met seksuele- en cisgendernormativiteit. Queer verzet zich niet alleen tegen heteronormativiteit, maar tegen alle manieren om personen in een hokjes te plaatsen.

Een van de eerste keren dat de term in deze context werd gebruikt, is te vinden in de flyer ‘Queers read this’. Deze werd in juni 1990 tijdens de New York Pride verspreid. Leden van de organisatie ‘Queer Nation’ schreven dit pamflet, waarin ze het gebruik van de term bespraken en toelichtten:

“Moeten we dit woord echt gebruiken? Het is vragen om problemen. Elk homoseksueel persoon heeft een eigen blik erop. Voor sommigen betekent het gek, excentriek en mysterieus […] Voor anderen roept ‘queer’ vreselijke herinneringen op van lijden […] Zeker, ‘gay’ is geweldig. Het is bekend geworden. Maar wanneer veel lesbiennes en homoseksuele mannen in de ochtend wakker worden, voelen we ons kwaad en vol met walging. We voelen ons niet ‘gay’. Daarom kiezen we ervoor om onszelf ‘queer’ te noemen. ‘Queer’ is voor ons een manier om ons eraan te herinneren hoe we worden waargenomen door de rest van de wereld.”

In Angelsaksische landen is queer vaak een synoniem voor homoseksueel en als zodanig wordt de term bijvoorbeeld gebruikt in de titels van de televisieseries Queer as Folk en Queer Eye. Ook wordt queer wel gebruikt als verzamelterm in plaats van lgbt, bijvoorbeeld in de namen van de filmprijzen Queer Palm en Queer Lion.

Uitgave ‘Praat met de hand’ (13 september 2021)

Volgens de ontwerper van het velletje, Bart de Baets, die reageerde op de blog van Bate (12 september 2021):

PostNL gaat naar mijn mening te angstig om met het onderwerp van de zegel, en is het daadwerkelijke thema in het persbericht nauwelijks terug te vinden. Mijn postzegel gaat niet over de gebarentaal die gesproken wordt door de doven- en slechthorenden gemeenschap, maar over de arm, hand- en polsbewegingen van homoseksuele mannen. Een vlug met pen overtrokken reeks handen in combiatie met een keurig gestreken overhemd probeert daar een achttal keer vorm aan te geven. Zoals Bate het mooi beschrijft, komt de hand en het gestreepte overhemd los uit het strenge grid dat als achtergrond van de zegel dient. Iedere keer wanneer dit lukt ontstaat er een sierlijk lijnenspel waarmee de grof getekende handen zich geen raad weten. Ik herken hier mijn eigen grote mannelijke handen die er voor zorgen dat ik wat vrouwelijk een sigaret rook, of dat wanneer ik nootje uit een schaaltje pak, ik dat één voor één doe, i.p.v. een hele schep en die vervolgens hap, slik, weg, verorber. Ik vind mijn postzegel te gek. Ik vind ‘m sexy en houd van het ongemak tussen de verschillende uitgesproken onderdelen. De combinatie van harde en zachte kleuren resulteert in een sterk contrast met het eenvoudige maar rigide raster. Jullie observaties, kennis en kritiek sporen me aan om van me te laten horen maar vooral buiten de lijntjes te blijven kleuren. Ik koester de slordigheid waarmee ik de zegel bewust heb ontworpen en hoop de prestigieuze ontwerp opdracht hiermee wat aan het wankelen weet te brengen.

Pride vlag

De ‘Pride Progress vlag’ – ontworpen door de Amerikaanse ontwerper Daniel Quasar – streeft naar meer inclusie binnen de lhbti+-beweging. De nieuwe kleuren roze, turquoise en wit staan voor de inclusie van transpersonen, waaronder non-binaire personen en wie zich als gendernon-conform identificeert; de nieuwe kleuren zwart en bruin staan voor de inclusie van zwarte mensen en mensen van kleur.

Meer info:

Queer Geschiedenismaand: https://www.queergeschiedenismaand.nl/

Collectie: https://www.queergeschiedenismaand.nl/objecten/

Programma: https://www.queergeschiedenismaand.nl/programma/

Trailer film Queer (2024):

https://www.youtube.com/watch?v=eknj5_0tF2s

Kijk in onze catalogus voor meer postzegels
• Thematisch • Denemarken • Griekenland • Groot Brittannië • Verenigde Naties

Nieuwsgierig naar de nieuwste postzegel- en postzegelproducten?

(11 stemmen, gemiddeld: 4,45 uit 5)

Laden...