Een Lekkere Dood

Wat eten we bij afscheid en rouw? Die vraag staat centraal in de nieuwe expo bij Museum Tot Zover. Een Lekkere Dood laat je zien, horen, ruiken en proeven hoe voedsel op allerlei momenten rondom de dood een rol speelt.

Koffie, cake, bitterballen of halva? We eten en drinken wat af als we rouwen. Nederland heeft een rijke traditie op het gebied van rouwkost en ook nu is er volop ontwikkeling als het gaat om koffietafels en rouwmaaltijden. Museum Tot Zover organiseert een expositie over eetcultuur en het grote afscheid. Er is prachtige kunst en veel informatie over oude tradities en hedendaagse gebruiken. Er is ook eerherstel voor de cake.

Canada (2019): Desserts uit Canada.

(Vijf desserts: Tarte au sucre (suikertaart), met zijn Europese oorsprong, die werd overgenomen door kolonisten in Nieuw-Frankrijk en een onmisbaar aanbod is van de patisserieën uit Quebec. De botertaart, waar voor het eerst naar wordt verwezen in een kookboek uit Barrie, Ont. uit het begin van de 20e eeuw, vormt nu het hart van rondleidingen en bakwedstrijden door de hele provincie. Saskatoon-bessentaart, gevuld met de regionale bessen die een hoofdbestanddeel waren van de inheemse bevolking en vroege kolonisten. Hun naam in de Cree-taal, misâskwatômina, inspireerde ook de naam van deze prairiestad. De romige, met custard gevulde gekoelde reep, met onweerstaanbare chocoladelagen, die halverwege de 20e eeuw voor het eerst verscheen als een “Nanaimo-reep” in de kookboeken van Nanaimo, BC. Blueberry Grunt, een combinatie van dumplings en de overvloedige bosbessen van de oostkust van Canada. De heerlijke ‘grunt’ in de naam weerspiegelt het geluid dat bessen maken terwijl ze rond het deeg sudderen.)

Waarom kiezen we voor de traditionele koffie en cake? Waarom niet kiezen voor een gebak dat de overledene tijdens zijn of haar leven heel lekker vindt? Bij ons heet de “Nanaimo-reep” toch gewoon een tompouce.

En de suikertaart (1) is toch onze boterkoek?

Hier ziet u de taartjes beter tegen een zwarte achtergrond.

Het belang van eten en drinken tijdens rouw kan niet worden overschat. Het geeft verkwikking bij verdriet en helpt omgaan met de dood. Voedsel geeft energie en troost. Het schept zelfs een klein moment van genot, over de grenzen van de pijn heen. Er kleven ook herinneringen aan. Bepaalde gerechten, smaken of geuren kunnen je nog jaren later laten terugdenken aan gestorven dierbaren: “Dat vond zij zo lekker.”

Toen mijn vader overleed trakteerden we onze gasten op spekkoek. Dat vond hij een lekker gebakje. Zie vergelijkbare Portugese versie.

Eten bij het afscheid is van alle tijden. Denk aan de krakelingen, het loofbier en de koffietafels. Samen eten zorgt voor verbinding, bijvoorbeeld tijdens een uitvaart. Wat je dan eet verschilt van persoon tot persoon en verandert mee met de tijd. Fooddesigner Marije Vogelzang (1978) ontwierp 20 jaar geleden een rouwmaaltijd van volledig wit voedsel geserveerd in speciaal ontworpen wit serviesgoed. Daarmee liet ze zien dat de Nederlandse uitvaartcultuur veranderde. De bitterbal wordt tegenwoordig steeds meer gesignaleerd in de koffiekamers, maar broodjes en cake blijft onverminderd populair.

Nederland (2020): Bitterballen.

Een Lekkere Dood laat zien, horen, ruiken én proeven hoe voedsel op allerlei momenten rondom de dood een rol speelt. Wist je dat er nog best vaak eten mee gaat in de kist? Er is documentaire fotografie in de expositie en de eetthematiek is verweven door de vaste museumpresentatie. Het museum toont bovendien een uitgebreide collectie oude en nieuwe rouwserviezen, én je kunt ruiken aan geuren die horen bij rouwen en begraven.

100 jaar Monuta

Monuta is een Nederlandse uitvaartonderneming en uitvaartverzekeraar. Monuta werd opgericht in 1923. Het hoofdkantoor is gevestigd in Apeldoorn. Monuta staat voor: Mors Ianua Vitae; Latijn voor: De dood is de poort van het leven. Het woord houdt verband met de protestants-christelijke beginselen die leidraad waren bij de oprichting van Monuta. In de protestants-christelijke visie begint het (eeuwig) leven eigenlijk na de dood. De dood wordt dan ook gezien als de poort waardoor men moet om het eeuwig leven te bereiken. De naam Monuta is in het najaar van 1954 door de toenmalige directeur Hendrik Posthumus gekozen als vervanging van de naam Apeldoornsch Begrafenisfonds.

Meer dan 1.150 ontwerpen, bijna 20.000 stemmen. Monuta’s actie voor een nieuwe rouwzegel was een succes in 2007. De drie kanshebbers met de ontwerpen waren Frank, Lilian en Menno. Uiteindelijk is gekozen voor het middelste ontwerp.

 

 

 

 

 

 

Hoewel er in de afgelopen eeuw veel veranderd is op afscheidsgebied, lijkt openheid over afscheid nog niet vanzelfsprekend. Ter gelegenheid van haar 100e verjaardag heeft Monuta daarom de klassieke plak cake nieuw leven ingeblazen. Eten is een van de meest laagdrempelige thema’s rondom het afscheid. Het onderzoek toont aan dat de welbekende cake nog steeds in de top drie staat. Nederlanders serveren het liefst belegde broodjes (28%), gevolgd door bittergarnituur (24%) en dus cake (12%). De mogelijkheden voor de catering zijn tegenwoordig talrijk, toch associëren Nederlanders een uitvaart vaak met koffie en cake.

Japan (2015): Sushi en tempura.

Of heeft u liever sushi in plaats van cake zoals in Japan?

Japan (2017): Japanse rijstmaaltijden o.a. onigiri (rijstballen) en futomaki (dikke sushirollen).

Monuta: Plakje Troost® is onze eigen nieuwe cake. Speciaal voor ons gemaakt door gespecialiseerde cakebakkers van een familiebedrijf. Er zit een klein vleugje citroenmelisse in. Van oudsher is dat een kruid dat rust geeft in emotionele situaties. Natuurlijk doet een plakje cake niet ineens het gevoel van verlies verdwijnen. Maar het geeft wel energie en een moment om even adem te halen. Misschien zelfs een klein beetje genot. Een klein beetje troost.

 

 

 

 

 

 

Gebruikte bronnen: Museum Tot Zover en Monuta.

Meer info:

De expo “Een lekkere dood”, tot en met 9 juni 2024. Museum Tot Zover is het enige Nederlandse museum dat gevestigd is op een begraafplaats. De voormalige directeurswoning van De Nieuwe Ooster is verbouwd tot een moderne tentoonstellingsruimte met museumcafé. Je vindt ons direct voorbij de monumentale hoofdpoort van De Nieuwe Ooster. Zie de link:

https://www.totzover.nl/ontdek-de-dood/exposities_en_events/een-lekkere-dood/

100 jaar Monuta: https://www.monuta.nl/over-monuta/100-jaar/

Plakje Troost® van Monuta:

https://www.monuta.nl/open-over-afscheid/plakje-troost/

Kijk in onze catalogus voor meer postzegels
• Thematisch • Canada • Japan • Nederland • Portugal

Nieuwsgierig naar de nieuwste postzegel- en postzegelproducten?

(7 stemmen, gemiddeld: 5,00 uit 5)

Laden...