Juliana-inhuldigingspostzegel: aantrekkelijk / onaantrekkelijk aspect!

Als 10-jarig jochie herinner ik me nog enigszins de radio-uitzendingen over de inhuldiging van de nieuwe koningin Juliana op 6 september 1948 in Amsterdam.
Op 7 september 1948 organiseerde de plaatselijke feestcommissie van Jirnsum (Fryslân) voor schoolkinderen o.a. een ballonnenwedstrijd met de mededeling: “Drie ballonnen, die het verst komen, krijgen een prijs op voorwaarde dat de onbekende vinder zich wel meldt bij de commissie.”

Ik herinner me nog de ballonnen-dag. We stonden met z’n allen als groep in een kluitje op het sportterrein naast de school en kregen de ballon met daaraan een kaartje met daarop geschreven mijn voor- en achternaam en het adres van de feestcommissie. Na het fluitsignaal lieten we de ballonnen los, die door de zuid-westelijke wind naar het noord-oosten verdwenen. Nog levendig herinner ik me het moment dat ik mijn ballon tussen die van de anderen na poosje totaal uit het zicht verdween.
Enkele weken na de ballonnen-dag (ik kwam om 12 uur thuis uit school en was het oplaten van de ballon geheel vergeten) kreeg ik blij verrast van mijn moeder een aan mij gerichte brief met daarin een briefje met een korte tekst, waaruit bleek dat de ballon was gevonden door een meisje in een voor mij geheel onbekende plaats Buitenpost (10 km oostelijk van Leeuwarden).

                                                                                                      Bron: Nationaal Archief Den Haag, collectie Postwaarden

Koningin Juliana is niet als staatshoofd frontaal en fotografisch opgevoerd, maar direct als menselijke persoon. Op het voorontwerp is de diadeem als koninklijk teken van waardigheid nog aanwezig. Juliana gaf geen goedkeuring, maar wel aan de koninklijke kraag van de hermelijnen mantel en oorbellen.
Beide levendig en verfijnd afgebeelde leeuwen aan weerskanten van de vertakte oranjeboom (oranje appeltjes onder en boven de ruitvorm verwijzen naar het Huis van Oranje) verschillen nog danig in stand en activiteit. De symmetrische omlijsting van de definitieve Inhuldigingspostzegel bezit nog iets van de waardige uitstraling van weleer.

Voor mij was de envelop met daarop de afgestempelde blauwe Juliana-inhuldigingspostzegel buitengewoon imponerend. Niemand op school had deze ‘moeilijke’ postzegel in bezit in tegenstelling tot de olijfbruine. De begrippen ‘duur’, ‘waardevol’ of ‘geld’ bestonden betreffende postzegels in onze leefwereld nog geheel niet. Toen bestonden er nog maar twee kwalificatie namelijk ‘makkelijke’ en ‘moeilijke’ postzegels. Ik werd toen echt als een bevoorrechte postzegel-sparende persoon beschouwd door de rest: “Zo maar ongevraagd een moeilijk postzegel gekregen. Je bent echt een geluksvogel!”

De typografie van de Thorbecke-postzegel (nvph 1009) ‘Er is meer als voorheen in de wereld te doen’ *) en ‘Nederland 30 ct’ bestaat uit vier rijen met 14 rode stippen (lettertekens + spaties) per rij, waarmee op de postzegel overzicht en regelmaat (van de grondwet) ook zichtbaar wordt. Het schrift van de postzegel komt overeen met de wijze van schrijven, zoals ik dat vroeger op school heb moeten uitvoeren.
Zonder optillen van de kroontjespen kunnen alle geschreven letters van een woord doorlopend aan elkaar verbonden worden. Aanvankelijk vraagt de hand-spier-coördinatie bij het schrijven heel veel aandacht en concentratie van het jonge kind.

Met de beeldspraak-metafoor (‘spreken’ met afbeeldingen) worden eigenschappen van het postzegelonderwerp nader aangeduid als:

1. Thorbecke’s weloverwogen citaat (verwijzing naar de ‘steeds rijker wordende rijken & steeds armer wordende armen) komt overeen met de planmatige en doordachte tekst van de grondwet.
2. Het doorlopende, aan elkaar verbinden van de geschreven tekst attendeert ook op het doorlopende, de continuïteit van de grondwet.
3.  De cursief geschreven letters (van typograaf Gerrit Noordzij) corresponderen met de schoon-schrijf-letters, die vanaf Thorbecke’s tijd tot circa 1955 gebruikelijk waren en op de voormalige lagere scholen werden aangeleerd en geschreven.

*)
Afkomstig uit Thorbecke’s rede ‘Over het hedendaagsche Staatsburgerschap’ van mei 1844.

Enkele dagen na de bekendwording van de vindplaats van mijn ballon attendeerde mijn moeder me erop dat ik wel een bedankbriefje naar de vindster moest sturen. Op school had ik nog nooit eigen belevenissen of gedachten op het papier geschreven, laat staan een bedankbriefje. Mijn schoolse schrijfervaring met doorlopend of verbonden schrift beperkte zich toen met kroontjespen en inkt tot technisch ‘schoon-schrijven-met-bij-opgaande-beweging-met-een-dunne-lijn- en-bij-neergaande-beweging-met-een-dikke-lijn’ in een klaslokaal met de groepen 1, 2 en 3 (als bezigheidstherapie).

Ik zie me in gedachten nog aan tafel zitten met potlood en papier: “Op welke manier moet ik beginnen? Wat moet ik schrijven? Hoe moet ik bedanken?” Met hulp van mijn moeder met een aantal steekwoorden, enkele zinsconstructies en aanwijzingen is het me tenslotte toch gelukt een kort briefje met kroontjespen-en-inkt te schrijven.

Hetzelfde portret (met spiegelbeeldig en repeterend JR-logo [Juliana Regina] op de achtergrond) staat op de permanente frankeerzegels zonder hermelijnen mantel, maar met een halsketting. Op de Dag van de Postzegel 2012 (nvph 3000) is het koninklijke sieraad wél aanwezig van de je persoonlijk aankijkende koningin.

P.S.
Wie van de lezers beschikt ook over een voor hem / haar opvallende postzegel(s)? Ik ben geïnteresseerd in en benieuwd naar jouw belevenis.

Kijk in onze catalogus voor meer postzegels
• Nederland • Nederland

Nieuwsgierig naar de nieuwste postzegel- en postzegelproducten?

(Breng als eerste je stem uit.)

Laden...