« Eurovisie Songfestival 2023 Liverpool: United By Music

450e postzegelblog: 150 jaar Heineken (1873) »

Home » Bloggers » Randy Koo » 50e Nationale Molendag (1973) en 100 jaar De Hollandsche Molen (1923)

50e Nationale Molendag (1973) en 100 jaar De Hollandsche Molen (1923)

10 mei 2023, 22:59 uur - Randy Koo

Op 13 en 14 mei 2023 is het weer VriendenLoterij Nationale Molendag, het grootste molenfeest van Nederland. Honderden wind- en watermolens in heel Nederland openen hun deuren om bezoek te ontvangen. De eerste Nationale Molendag was in 1973, ter gelegenheid van de vijftigste verjaardag van De Hollandsche Molen. Dit jaar bestaat de vereniging 100 jaar. Reden voor een extra groot feest dus en ook voor de filatelisten. Soms (of is het beter te stellen ‘vaker’) hebben de persoonlijke zegels een beter ontwerp dan de reguliere PostNL zegels. Oordeelt u maar zelf.

Post Views: 990

Nationale Molendag

Affiche 10 jaar Nationale Molendag (1973 – 1982). Bron: Delpher.nl

De Nationale Molendag is een Nederlands evenement dat op 6 oktober 1973 voor het eerst door de Vereniging De Hollandsche Molen met medewerking van de VVV is georganiseerd om de mensen beter kennis te laten maken met de molens in hun omgeving. De eerste molendag, georganiseerd ter gelegenheid van het 50-jarig bestaan van De Hollandsche Molen, was dus in oktober, maar daarna vrijwel steeds op de tweede zaterdag in mei.

Nederland (2023): Typisch Nederlands – Molens met verwijzing belangrijke toeristische attractie de ‘Kinderdijk’ molens.

Vanaf 1976 is de nationale molendag gecombineerd met de door de ANWB georganiseerde Landelijke Fietsdag, die tot dan toe een of twee weken later werd gehouden. Door de twee dagen te combineren konden de mensen op de fiets de deelnemende molens bezoeken. Om deze reden waren in alle uitgezette fietsroutes molens opgenomen. Uitzondering hierop was het jaar 2001. Toen werd de Landelijke Fietsdag vanwege de MKZ-crisis in mei verplaatst naar september en viel deze eenmalig niet samen met de Nationale Molendag. Inmiddels bestaat de Landelijke Fietsdag niet meer: de gehele maand mei is tot fietsmaand uitgeroepen.

(Windmolen omgeving Kinderdijk: ontwerp (links) en definitieve uitgave 1932 (rechts)).

In 2008 werden ook een aantal oude gemalen op deze dag opengesteld zodat meestal wordt gesproken van de Nationale Molen- en Gemalendag. Rond de molens en gemalen worden diverse evenementen georganiseerd. Vanaf 2009 vinden niet alleen op zaterdag, maar gedurende het gehele weekeinde evenementen plaats.

Samen met het Gilde van Molenaars en vele vrijwilligers worden zo’n 800 (van de 1200) molens opengesteld voor het publiek. Er is op vele plaatsen muziek, verhalenvertellers voor kinderen, rondleidingen en veel eten en drinken.

De Hollandsche Molen

Door de introductie van elektriciteit op het platteland in de jaren twintig was de onbetrouwbare bemaling met windmolensoverbodig geworden en konden werktuigen op elk gewenst moment hun werk doen. Op 15 mei 1923 werd in Amsterdam de vereniging ‘De Hollandsche Molen‘ opgericht om de toenmalige grootschalige sloop van wind- en watermolens te stoppen. De vereniging richtte zich in eerste instantie op het behoud van de molens omwille van hun economische functie. Na de Tweede Wereldoorlog verschoof het accent naar de historische en landschappelijke waarde van de windmolens en het maalvaardig maken en houden van molens. Tevens legde de vereniging een omvangrijk archief over alle bestaande en verdwenen molens aan. Bestuursleden, waaronder Anton ten Bruggencate en B. van der Veen Czn., hebben veel informatie vastgelegd die anders verdwenen zou zijn.

22.III.63, Wordt lid van ‘De Hollandsche Molen’ Amsterdam. 40 jaar Molenbehoud.

In 1972 werd het Gilde van Vrijwillige Molenaars (sinds 2023: Gilde van Molenaars) opgericht door een aantal jonge molenaars die vrijwillig met het ambacht aan de slag wilden. Het Gilde verzorgt de opleiding tot vrijwillig molenaar en De Hollandsche Molen neemt de landelijke examens af. Met het getuigschrift van de vereniging De Hollandsche Molen mag op alle molens in Nederland worden gedraaid.

Sinds mei 1954 geeft de vereniging een blad uit voor haar leden, aanvankelijk Molennieuws genoemd, nu Molens. De vereniging heeft een eigen website met onder andere een database van alle meer dan 1200 molens in Nederland.

Nederland (1983): 60 jaar De Hollandsche Molen (1923 – 1983).

(In de 19e eeuw waren er in Nederland nog zo’n 10.000 molens in bedrijf. Daarvan zijn er nu 1200 over, waaronder poldermolens die overtollig water kunnen afvoeren en industriemolens die bijvoorbeeld graan tot meel kunnen malen, hout in planken zagen of olie uit zaden persen. Op de postzegels De Hollandsche Molen 100 jaar zijn exemplaren van de volgende typen molens afgebeeld: achtkante binnenkruiers, achtkante stellingmolens, paltrokmolens, watergedreven molens (onderslag en midden /bovenslag), standerdmolens, wipmolens, ronde stenen grondzeilers, ronde stenen beltmolens en ronde stenen stellingmolens.

De namen van de 10 molens op het postzegelvel zijn:

De Sluismolen uit 1575 (Alkmaar-Koedijk, Noord-Holland)
De Wetsinger uit 1872 (Wetsinge, Groningen)
De Held Jozua uit 1719 (Zaandam, Noord-Holland)
De Noordmolen uit 1347 (Ambt Delden, Overijssel)
De Lelie uit 1836 (Puttershoek, Zuid-Holland)
Tot Voordeel en Genoegen uit 1798 (Alphen aan de Maas, Gelderland)
De Middelmolen uit 1655 (Molenaarsgraaf, Zuid-Holland)
Coppensmolen uit 1883 (Zeeland, Noord-Brabant)
De Hoop uit 1808 (Wolphaartsdijk, Zeeland)
Bovenste Plasmolen uit 1725 (Plasmolen, Limburg)

Nederland (2023): 100 jaar de Hollandsche Molen (1923 – 2023). Uitgiftedatum: 15 mei 2023.

Op de postzegels De Hollandsche Molen 100 jaar staan uitsneden van foto’s van 10 bijzondere molenonderdelen. Het betreft 5 onderdelen van het binnenwerk (binnenkruirad, kantstenen, spoorwiel met rondsel, sleepluiwerk en koppel molenstenen) en 5 onderdelen aan de buitenkant (zelfzwichting, buitenkruirad, trap en staart, scheprad en waterrad). Op de tab naast elke postzegel is de molen in zijn geheel afgebeeld, met een kleurverloop links van blauw naar groen en rechts van blauwgroen naar grijsgroen. Een soortgelijk kleurverloop is op de bovenste en onderste velrand zichtbaar. Op de postzegels is over elke detailfoto een geometrisch kader geplaatst dat verwijst naar de vorm van de desbetreffende molen (achthoekig, rechthoekig of rond). Elke postzegelfoto kreeg een kleurlaag met een relatie met de functie van de molen, bijvoorbeeld geel voor een korenmolen en blauw voor een watermolen. Het fotogedeelte buiten het kader is vervaagd zodat het molenonderdeel binnen het kader extra opvalt. Op elke postzegel staat de naam en de functie van de molen, het bouwjaar en de naam van het molenonderdeel. Op de tabs is vermeld welk type molen het betreft en in welke provincie die staat. Bron: Persbericht PostNL).

Nederland (2013): Prestigeboekje nr 47 – Nederlandse Molens (Joost Veerkamp).

De vereniging heeft praktische richtlijnen ter bevordering van de molenbiotoop ontwikkeld. Deze komt door verstedelijking steeds meer onder druk te staan. Molens die geen wind vangen staan vaak stil en raken daardoor snel in verval. Ook vermindert de beleving van een molen als toeristische attractie wanneer deze tussen hoge bomen of bebouwing staat.