In dit artikel komen vijf postzegelemissies aan de orde, die aandacht geven aan de aidsproblematiek. Beide eerste emissies staan bekend als ‘STOP AIDS NOW!’ (2010) en ‘Europride Amsterdam’ (2016). Één postzegel van de 10 verschillende Goede Doelen Decemberzegels 2004, 2005 & 2006 is gewijd aan ‘STOP AIDS NOW!’
Gerelateerde artikelen
1) Postzegelemissie ‘Stop Aids Now!’ 2010
Ter gelegenheid van het 25-jarig bestaan van het Aids Fonds en het 10-jarig bestaan van Stop Aids Now heeft grafisch ontwerper Piet Paris met zijn karakteristieke sierlijke vormen, lijnen en kleuren dit postzegelvel ontworpen. Het rode lint, de red ribbon, als internationale symbool van solidariteit voor mensen met aids en hiv, is op aantrekkelijk speelse wijze in de zes verschillende postzegels verwerkt.
Aidsproblematiek in ontwikkelingslanden
1) Stop AIDS now
Middels het logo ‘STOP AIDS NOW!’ bedrijft een Afrikaanse dame met hoog opgestoken haar PR-activiteit ‘Beëindig aids nu!’.
2) Ribbon en rennende vrouw
Een Afrikaanse vrouw met hoog opgestoken haar (gekleed in een rode ‘lint-jurk’) vlucht met grote stappen op elegant zwierige en lichtvoetige wijze met gezwinde pas voor het dreigende aids- en/of hiv-epidemie.
In het uitvergrote fragment van deze postzegel komt de gekleurde arm en de opgeheven en afwerende hand van de dame aanmerkelijk beter tot zijn recht.
3) Hand met medicijn
Met de naar boven gestrekte hand van een vrouw benadrukt op sierlijk elegante wijze op het bestaan van het reddende geneesmiddel tegen aids of hiv.
Op de voorontwerptekening ontbreekt de betrokkenheid bij de aidsproblematiek door het te ver van de arm verwijderde lint (met twee knikplooien) en de stabiliteit van het windsel om de arm zonder de gele vlakondersteuning aan de onderkant.
4) Voorlichting
Een in een geel omrande rode sari gewikkelde dame uit India geeft informatief onderwijs en voorlichting.
De detailvergroting van de dame gewikkeld in een sari (met enkele knikplooien) geeft een meer inzichtelijk beeld van het vasthouden van de aanwijsstok en de kleurovergang in de arm dan de postzegelafbeelding geeft.
5) Vrouw met kind
Moeder en kind in silhouet-uitvoering worden als eenheid door een S-vormig lint met elkaar verbonden. De ‘moeder-kind-relatie’ (verbeeld door de S-vorm van het lint) attendeert ons erop dat in Afrika nog steeds onnodig veel baby’s met hiv geboren worden.
De kleurenrijkdom van de hoofdtooi op de postzegel is in het geheel niet aanwezig in het zwarte, somber en triest gekleurde totaalbeeld van het voorontwerp.
6) Vrouw met ogen naar beneden
Met de terneergeslagen ogen van een Afrikaanse dame (met rood lint rondom het haar en een geweldig grote gele oorhanger) wordt het negatieve label (stigma) en de schaamte aangetoond, dat vaak nog met aids en hiv gepaard gaan.
Het gezichtsprofiel van de dame met naar beneden kijkende ogen komt bijzonder duidelijk en treffend over door de zwarte achtergrond. De oorbel daarentegen blijft door de gelijk gekleurde achtergrond voor een groot deel onzichtbaar op dit voorontwerp.
Modeontwerper Piet Paris en postzegelvormgeving!
- Voor het postzegelontwerp ‘STOP AIDS NOW!’ is de werkwijze van modeontwerper Piet Paris (pseudoniem voor Pieter ‘t Hoen) traditioneel handmatig: “Ik schets met potlood op papier. Als ik tevreden ben met het resultaat, dan knip of snij ik de vormen uit gekleurd papier langs krachtige, spanningsvol vloeiende lijnen. “Waar nodig ga ik nog inkleuren via de spatwerk- en tamponeertechniek.
Via de collage-techniek worden de simpele vormen op verticaal / staand A3-papier geplakt. - “Grote ontwerpen leg ik in de kelder van het atelier. Via twee trappen naar boven kijk ik omlaag. Aldus controleer ik of de ontwerpen op het kleine postzegelformaat ook overeind blijven.”
- Vervolgens wordt alles gedigitaliseerd: “Dit gebeurt niet door mij zelf, ik doe nooit wat met de computer!”
De initialen van Piet Paris staan behoorlijk afwijkend rechts afgebeeld op het postzegelvel. Piet Paris: “Als ik een tekening op de lichtbak verbeter, draai ik de schets om, waardoor mijn initialen spiegelbeeldig zichtbaar worden. Deze uitvoering vind ik aantrekkelijk. Inmiddels gebruik ik dit logo al bijna 30 jaar.”
Dit postzegelvel komt qua stijl (opgewekt-kleurig, speels-lichtvoetig, luchtig-sierlijk) geheel overeen met de mode-illustraties van P.P. (“Mode is een genotmiddel voor het netvlies!”), die opvallen door:
- Het postzegelvel is spiegelend opgezet en uitgevoerd. De linten op de 2e & 4e postzegel zijn in stand tegengesteld aan die van de 3e postzegel. Dezelfde levendig beweeglijke tegenstelling is ook door spiegeling van de hoofddeksels van de 7e & 9e postzegel ten opzichte van de 8e postzegel uitgevoerd.
- De haartooi van 1e, 2e, 5e & 6e postzegel komen met elkaar in uitvoering overeen, de lintuitvoering daarentegen van de 2e, 3e, 4e & 5e postzegel veranderen in stand, uitvoering en functie: “Het verticaal staande lint op de 3e postzegel bijvoorbeeld ‘functioneert’ als wandelstok.
- “Door sterke vereenvoudiging van de werkelijkheid laat ik onnodige aspecten weg. Door weinig kun je toch veel laten zien!”
- “Een juiste compositie ontstaat pas door de ruimte om het figuur heen (rest-ruimte).”
- De stijl van P.P. is grafisch: “Ik werk met vlakken en met mes in papier gesneden (of geknipte) vormen (mallen-techniek).”
- “Mijn werk is nooit super realistisch, wel helder kleurrijk. Toch werk ik ook graag in zwart-wit.”
2) Europride Amsterdam 2016 (nvph 3428 en 3429)
Op de 20e verjaardag van de Amsterdamse Gay Pride is de hoofdstad gastheer van de Europride 2016. Het postzegelvel tracht een verbeelding te geven van deze internationale manifestatie, waarin de trotse lichaamsstand en -houding nadrukkelijk aandacht krijgt.
Twee Europride-postzegels
- De bovenlichamen van de gestileerd uitgevoerde man en de vrouw zijn ín een witte cirkel en vóór een roze achtergrond afgebeeld. Met andere woorden het bovenlichaam van de man / vrouw bevindt zich áchter de cirkel, terwijl hun onderlichamen vóór de cirkel zijn geplaatst.
‘Slangen-mensen’: de frontaal op de postzegels afgebeelde man en vrouw worden van de zijkant weergegeven op deze schematische tekening. Het bovenste lichaamsgedeelte bevindt zich nog in de kast, terwijl het onderste gedeelte van het lichaam al buiten de kast staat. Op bijzonder ingenieus-creatieve wijze heeft Piet Paris het ‘uit-de-kas-komen’ letterlijk en figuurlijk afgebeeld / verbeeld.
- Man-postzegel: de man met ontblote torso heft zijn armen omhoog (waarmee hij zelfverzekerheid uitstraalt) alsof hij er met gebalde vuisten staat. Zijn bovenlichaam is ontbloot en draagt een strikje, samengesteld uit twee roze driehoeken. Zijn zwembroek is voorzien van de kleurrijke regenboogvlag van de homobeweging.
- Vrouw-postzegel: een aantal beeldelementen van de man keert terug, maar in een geheel andere functie. Haar armen zijn op de heupen geplaatst, waarmee zij zichzelf breed en stoer maakt. De roze driehoeken dienen als oorbellen, haar decolleté à la Marie Antoinette is omhoog gestuwd (deze vormen zijn omgekeerd aan die van de man [ook spiegeling]). De kokerrok heeft de vorm van een roze driehoek.
- De zes sterren (onder en boven in de cirkels) verwijzen naar de sterren van de Europese vlag én het 20e pan-Europese evenement ‘Europride / Gay Pride 2016’ in Amsterdam (23 juli – 7 augustus) als feestelijk-culturele manifestatie voor lesbiennes, homo’s, biseksuelen en transgenders.
3) Goede Doelen Decemberzegels 2004, 2005 & 2006
Om het gevoel van ‘om elkaar even’ voor het versturen van kerst- en nieuwjaarskaarten extra invulling te geven heeft TPGPost samen met Tros en Nationale Postcode Loterij het initiatief genomen om speciale Goede Doelen Decemberzegels (zelfklevend & gestanst) uit te geven. Met de aankoop worden de tien Goede Doelen per postzegel met 10 eurocent gesteund. Het postbedrijf brengt ieder jaar de tien Goede Doelen organisaties wel de kosten in rekening gelijk de aanvragers van kinderzegels. Iedere fondswerver staat 10 procent van de opbrengst af tot een maximumbedrag van 17.000 euro.
2004 ‘STOP AIDS NOW!’
- Het Goede Doel STOP AIDS NOW! heeft zelf een foto aangeleverd die op een positieve manier laat zien waar zij voor staat overeenkomend met het thema ‘om elkaar geven’. Op de representatieve afbeelding staan drie kale kinderkopjes uit Afrika, waarvan eentje dominerend op de voorgrond treedt en beide anderen helaas fragmentarisch en gesluierd zijn afgebeeld.
- De kleuren zijn door bewerking op elkaar afgestemd (kleurvereenvoudiging). Hierdoor ontstaat een ietwat geheimzinnige en raadselachtige sfeer.
- Warme typische kersttinten met de zilver- en goudkleur in combinatie met de feestelijk fonkelende sterretjes zorgt voor een extra opgewekte, warme en feestelijke [kerst]uitstraling van de postzegels.
2005 ‘STOP AIDS NOW!’
Daderot, CC BY-SA 4.0 <https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0>, via Wikimedia Commons
Maria en kind, Adriaen Isenbrandt
- Maria en Kind geschilderd door Adriaen Isenbrandt in de periode 1525/34 in Brugge op een houten paneeltje ter grootte van ongeveer anderhalve briefkaart. Aan deze Vroeg-Renaissance schilder worden meerdere versies van ‘Madonna met Kind’ toegeschreven.
- Zo’n kleine paneeltje is voor een brede laag van de bevolking bestemd geweest. Er werd voor gebeden in huiselijke kring. De afbeelding diende als middel om te mediteren en om juiste emoties op te roepen.
De naaktheid van het kind met nadrukkelijk tonen van zijn geslacht is in de 15e en 16e eeuw heel gebruikelijk geweest. Hiermee kwam de kwetsbare natuur van de mens tot uiting. Maria kijkt bedroefd. Zij voorvoelt al de onontkoombare offerdood, die naar de redding van de mensheid zal leiden. - Maria drukt haar pas geboren zoon teder tegen zich aan. Hiermee wordt zowel het moederschap als de menselijkheid van Christus benadrukt.
2006 ‘STOP AIDS NOW!’
Volgens de top-tekst van het postzegelvel vertegenwoordigt de zevende postzegel het Goede Doel ‘STOP AIDS NOW!’
- Van de 10 Goede Doelen Decemberzegels 2006 staat de zesde postzegel van het postzegelvel voor het Goede Doel ‘STOP AIDS NOW!’ (Postzegel Nieuws nr. 19, 7 november 2006).
- Wouter van Eijck (team Joseph Plateau-ontwerpers: “De foto van de jongen / meisje [??] verkleed in witte kledij met engelenvleugels staat voor puurheid en onschuld net als engelen. Zijn uitstraling is enigszins naar binnen gekeerd, alsof hij nadenkt als wakker over het lot van de mens op aarde.”
Bron logo Stop Aids Now!: User:Marvinmaximilian, CC BY-SA 3.0 <https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0>, via Wikimedia Commons
Reacties (1)
Kan iemand me uitleggen wat Europride met de aidsproblematiek te maken heeft? Het zit in ieder geval niet in de postzegelontwerpen, dat blijkt ook uit het artikel.
Vanaf begin jaren tachtig is aids in Nederland niet gepresenteerd als een ‘homoziekte’, zoals in zo veel andere landen, maar als een algemeen volksgezondheidsprobleem waar iedereen mee te maken kon krijgen. Denk maar aan de sire-campagne met de bloemetjes en de bijtjes.
Schrijf een reactie
(registratie is niet nodig)