Gospel: Muzikale reis van kracht en hoop in Utrecht

01 april 2023, 12:17 uur - Randy Koo

Tot en met 10 april 2023 kunt u de muzikale expo over ‘Gospel’ bezoeken. Er valt veel te zien (oude tv-beelden) en te horen (audiotour) over de historie van gospel. Je wordt ontvangen in de eerste ruimte met het bekende ‘Oh Happy Day’ van The Edwin Hawkins Singers als videofragment. Na afloop van de expo weet je alles over de afkomst van gospel en de invloed op hedendaagse popmuziek. Dus laatste kans om deze muzikale expo te bezoeken.

Post Views: 1.525

Stamboom van de popmuziek

Stamboom van de popmuziek. Bron: Hanssain / Wikipedia.

Gospel

Gospel is een muziekgenre in de christelijke muziek. Het Engelse woord gospel komt van het Oudengelse goð (‘goed’) en spell (‘nieuws, boodschap’) en betekent dus net als het Griekse evangelie ‘goed nieuws’ of ‘goede/blijde boodschap’.

Montserrat (1938): Cotton fields.

De gospelmuziek werd geboren in de katoenvelden van de zuidelijke staten van de Verenigde Staten van Amerika. Het is zwarte religieuze muziek die sterk beïnvloed werd door zowel de ritmische muziek die de slaven meebrachten uit Afrika alsook door de ‘bevindelijke’ manier van geloven van de blanken. Het leven na de dood, vaak aangeduid als het oversteken van de rivier de Jordaan, is een zeer vaak terugkerend thema.

Togo (1964): Afschaffing slavernij (A. Lincoln) met opdruk JF. Kennedy.

Er wordt onderscheid gemaakt tussen ‘zwarte’ en ‘blanke’ gospelmuziek. ‘Black gospel’ kan zowel traditioneel zijn, met grote koren met solisten uit zwarte kerken, of hedendaags, verwant aan de muziek die te horen is op ‘zwarte’ radiostations. Het maakt deel uit van de toenmalige slavencultuur van dit land, terwijl andere invloeden komen uit de blanke cultuur van met name Britse straatliederen en gezangen, en uit ervaringen in de strijd om gelijke burgerrechten.

Engeland (2007): FDC 200 years Abolition of the Slave Trade (1807 – 2007)

‘White gospel’ kan worden onderverdeeld in drie grote categorieën: ‘Southern gospel’, gelijkend op countrymuziek en typisch gebracht door een mannelijk kwartet; inspirerende of kerkmuziek, afgestemd op de kerkbezoekers en in het algemeen gezongen door koren tijdens een dienst; en ten slotte hedendaagse christelijke muziek, liedjes van de populaire cultuur met christelijke teksten voor consumenten op de markt gebracht via netwerken van christelijke platenmaatschappijen en onder meer aangeboden via christelijke boekwinkels.

USA (1998): Gospel Singers (complete vel bevat 20 zegels).

Belangrijke vertolkers van de oervorm van de (zwarte) gospel waren of zijn Mahalia Jackson, die algemeen als ‘de koningin van de gospelmuziek’ wordt beschouwd, The Staples Singers en The Five Blind Boys of Alabama. Ook Elvis Presley zong veel gospels. Voornamelijk met vrienden, maar ook tijdens optredens. Ook Sam Cooke, Jackie Wilson en John Legend zijn beïnvloed door gospelmuziek.

De Elvis Presley-postzegel van 29 cent die in 1993 werd uitgegeven, was goed voor 124 miljoen postzegels die zijn gekocht maar niet zijn gebruikt, wat $ 36 miljoen opleverde voor de US Postal Service.

Uit de gospelmuziek kwam in de jaren vijftig en zestig de soul voort, met invloeden uit de rhythm-and-blues. Het religieuze karakter is hierbij weggevallen.

USA (1993): Rock & Roll and Rhythm Blues (complete vel bevat 35 zegels).

De term gospelmuziek wordt soms ook gebruikt als algemene aanduiding voor christelijke muziek. Feitelijk is dit onjuist, aangezien gospel verwijst naar een bepaald muziekgenre en christelijke muziek in alle muziekgenres wordt gemaakt.

Palaver 1964

Voorkant- en achterkant van de LP-hoes Palaver’64.

De ‘queen of gospel’, Mahalia Jackson, kwam in april 1961 voor het eerst in Nederland voor een legendarische optreden in het Koninklijk Concertgebouw Amsterdam. In 1964 kwam zij terug naar ons land om een optreden te geven op Palaver’64 in d Irenehal in Utrecht.

Deze jeugdmanifestatie op Hemelvaartsdag werd gehouden ter gelegenheid van het 150-jarig bestaan van het Nederlands Bijbel Genootschap. Onder het motto ‘Een miljoen voor Kameroen’ werd opgehaald voor bijbels van Kameroen. De aanwezige 23.000 jongeren ontvingen Mahalia met een staande ovatie. Aan het einde van haar show toen ze ‘Oh When the Saints’ inzette, was er geen houden aan. Jongeren kwamen op het podium en agenten konden nauwelijks orde houden. In de expo is een bijzonder fragment te zien van dit optreden.