Een bijzondere vormgevingsuitvoering is op twee postzegels van de Decemberzegels 2022 aangebracht door grafisch ontwerpster Miriam Bos uit Apeldoorn, waarvan ik aanvankelijk veronderstelde dat het de eerste aanwezigheid van het droste-effect op postzegels is geweest. Een speurtocht in de catalogus heeft nog enkele postzegels met het droste-effect opgeleverd.
In de nieuwe emissie Decemberzegels 2022 met tien verschillende afbeeldingen zijn in mijn beleving twee bijzonder opvallend uitgevoerde postzegels aanwezig, die qua ontwerp en uitvoering nog nooit eerder op Nederlandse postzegels zijn terecht gekomen. Op de ‘envelop-postzegel’ staat een gefrankeerde brief met dito mini-postzegel als de postzegel zelf. Op de ‘mobieltje-postzegel’ is de mini-kerstboom-vogel vergroot in de camera terechtgekomen.
Droste-effect
Designer: Jan MissetUploader: Alf van Beem, Public domain, via Wikimedia Commons
Voor een betere begripsvorming van de ‘maxi-naar-mini-uitvoering’ en ‘mini-naar-maxi-uitvoering’ van beide Decemberzegels is enige achtergrondinformatie noodzakelijk.
In 1904 heeft grafisch ontwerper Jan Musset voor de cacaoblikken van cacaoproducent Droste een afbeelding ontworpen, waarop een verpleegster staat met een dienblad in haar hand met daarop hetzelfde blik cacao met dezelfde afbeelding, maar in verkleinde uitvoering. Dit proces van ‘zelf-verwijzing’ (recursie = herhaling in verkleinde / vergrote uitvoering) kan in werkelijkheid meerdere malen herhaald worden. Het cacaoblik krijgt door het droste-effect meer aandacht. Herhaling is immers de moeder der wijsheid.
De eigennaam Droste is tot soortnaam van het effect als ‘droste-effect’ verheven.
Droste-effect op twee Decemberzegels
Terloops heb ik enkele weken geleden in het Decemberzegel 2022-artikel met illustraties vermeld dat op twee Decemberzegels het droste-effect is aangebracht. Met de hierboven opgevoerde achtergrond-info bestaat de mogelijkheid dat u met meer begrip en inzicht de postzegel bekijkt.
Op de andere Decemberpostzegel is de zelf-verwijzing van ‘mini-naar-maxi-uitvoering’ van het droste-effect ook met meer inzichtelijke kennis te volgen.
Droste-effect op andere postzegel
Naast de ‘mobieltje-postzegel’ en de ‘envelop-postzegel’ is het droste-effect op nog een andere postzegel uit ons land aangebracht namelijk de Dag van de Postzegel 2014 (nvph 3234), echter op een minder in het oog vallende wijze.
Een van de decoratief-geometrisch krullende arabesken, afkomstig van de Jan van Krimpen-postzegels (nvph 460/68), is vanuit de verticale in liggend horizontale stand op de Dag van de Post-zegel 2014 terechtgekomen.
Een transitie van mini naar maxi én van verticaal naar horizontaal!
De verkleiningsfactor is driemaal op deze Europazegel 1979 (nvph 1179) toegepast.
Bij de start van de maximafilie verschenen er onjuiste maximumkaarten, die qua afbeelding geheel overeenkwamen met de postzegel. Het principe van het droste-effect is met de combinatie postzegel & kaart nog toegepast. Spoedig erna is zegelbeeld-ondersteuning met bestaande prentbriefkaart ingevoerd in plaats van zegelbeeld-copiëring als aantrekkelijk item van de maximafilie.
Kijk in onze catalogus voor meer postzegels
• Nederland
Nieuwsgierig naar de nieuwste postzegel- en postzegelproducten?
Kijk dan bij Collect Club.
(3 stemmen, gemiddeld: 4,00 uit 5)
Laden...
Reacties (2) Schrijf een reactie
Ik vraag me af of op de zegel van de Dag van de Postzegel 2014 sprake is van een Droste effect. Bij dit effect bevat een afbeelding een verkleinde versie van zichzelf. Dat zie ik hier niet terug.
Ook de afbeelding van de decemberzegel met de vogel voldoet mijns inziens niet aan het Droste effect. Je ziet een mobiele telefoon die een foto maakt.
Ik sluit me aan bij Willem.
Ik vind in elk geval dat er geen sprake is van het droste-effect bij NVPH-nummer 3234.
In het ontwerp van NVPH-nummer 3234 is wel een bepaald element (patroon/arabesk) opgenomen dat rechtstreeks afkomstig is van de postzegelontwerpen van Van Krimpen, maar daarmee wordt er toch nog géén droste-effect bereikt. Ook in de decemberzegel met de mobiele telefoon zie ik strikt genomen geen droste-effect.
Schrijf een reactie
(registratie is niet nodig)