Nederland Leest: Oud worden, jong blijven

24 november 2022, 18:24 uur - Randy Koo

Nederland Leest heeft als thema ‘Oud worden, jong blijven’ in 2022. Het gratis boek dat in de maand november opgehaald kan worden in de bibliotheek is ‘Mevrouw mijn moeder’ van schrijfster Yvonne Keuls. Een actueel thema want we worden steeds ouder in de toekomst. De vergrijzende samenleving waarbij er zorgen zijn over de zorg met de te verwachten personeelstekorten. Kortom: hoe word je op een fijne manier ouder? Hoe blijf je fit en vitaal? Ouderen worden vaak afgebeeld op onze zegels. Kent u de Ouderenpostzegels uit de 90-er jaren?

Post Views: 2.005

Nederland Leest

Nederland Leest is een evenement ter bevordering van het lezen van boeken. Het vindt sinds 2006 jaarlijks plaats in de maand november. Het wordt georganiseerd door de Stichting Collectieve Propaganda van het Nederlandse Boek (CPNB). De eerste Nederland Leest was in 2006. Het evenement is gebaseerd op een Amerikaans initiatief met de naam, ‘One Book, One City’. Het is de bedoeling dat er een discussie op gang komt over een bepaald boek. Dat boek wordt weggegeven in openbare bibliotheken, waar het gratis kan worden afgehaald.

De campagne Nederland leest is een jaarlijks terugkerende themamaand die lezers met elkaar in verbinding brengt. In 2022 gaat het over ouder worden in deze tijd: we worden met z’n allen gemiddeld steeds ouder, maar we blijven ook steeds fitter. Oud worden willen we allemaal, maar tegen het proces van ouder worden kunnen we best opzien; het ouder worden van onszelf en het ouder worden van de mensen in onze omgeving. Hoe word je op een fijne manier ouder? Hoe blijf je fit en vitaal? En hoe zorg je ervoor dat je in elke levensfase contact houdt met je medemens?

Positief en vitaal ouder worden

Ouder worden maar toch jong blijven… dat wil iedereen! Maar kan het ook? Ja! Erik Scherder laat zien wat ervoor nodig is. U moet aan de slag, en u kunt er niet vroeg genoeg mee beginnen!

‘Ouderdom komt met gebreken’ is maar één van de vooroordelen die er bestaan over ouder worden. Dit soort stereotyperingen kunnen cognitief functioneren van mensen op leeftijd negatief beïnvloeden. Dat is wetenschappelijk bewezen. En die stereotypen zijn onterecht: sommige cognitieve functies gaan mogelijk al achteruit vanaf het dertigste levensjaar. Maar wie zijn of haar leven ‘verrijkt’ door zichzelf uit te dagen kan, ook bij een aandoening als dementie, veel onnodig leed voorkomen. Wat houdt u tegen? Kom in actie! Eric Scherder heeft een recent een boek over dit thema uitgegeven.

Het 50+ brein

Het wordt steeds duidelijker dat er bij het ouder worden allerlei veranderingen optreden in de hersenen. Er is niet alleen sprake van verlies maar ook van ontwikkeling van hersenen en vaardigheden. Het is van groot belang dat we oog krijgen voor deze specifieke fase in een mensenleven, zodat we de winst ervan ten volle kunnen benutten en eventuele nadelen kunnen compenseren.

In Het 50+ brein combineert Margriet Sitskoorn nieuwe wetenschappelijke inzichten over de ouder wordende hersenen met eerder in haar boek Lang leven de hersenen beschreven kennis. Zij koppelt deze inzichten aan de hedendaagse maatschappij van langer doorwerken, digitalisering, steeds meer zelf moeten doen en zo lang mogelijk genieten.

Zomerpostzegels / Ouderenpostzegels

Zomerpostzegels is in Nederland een jaarlijkse uitgifte van een serie bijzondere postzegels met een toeslag die bestemd is voor ‘sociaal en cultureel werk’. De eerste serie zomerzegels werd in 1935 uitgegeven. Daarna werd elk jaar een serie zomerzegels uitgegeven, met uitzondering van de periode 1942 – 1946.

Nederland (1935): Zomerpostzegels (Guyot, Diepenbrock, Donders, Sweelicnk)

Sinds 1993 gaat de toeslag naar organisaties voor ouderenwerk. Hierdoor hebben de zegels tevens de bijnaam Ouderenzegels verworven.

Nederland (1993): Ouderenpostzegels (oudere, ouderen, oudere met hond).

Nederland (1993): Ouderenpostzegels (postzegelboekje)

De laatste keer dat TNT Post Zomerpostzegels / Ouderenpostzegels heeft uitgegeven was in 2010.

Nederland (2010): Ouderenpostzegels – Helden van toen en nu. Valt samen met 75 jaar Zomerpostzegels.

TNT Post heeft besloten vanaf 2011 géén Zomerpostzegels meer uit te geven. In 2011 en 2012 zijn nog persoonlijke Ouderenpostzegels verschenen. Voor 2011 bijvoorbeeld het leesplankje van Cornelis Jetses (vel nummer 1).

In latere jaren zijn meer persoonlijke Ouderenpostzegels verschenen, o.a. in 2014 en 2016. Ten behoeve van het Nationaal Ouderenfonds werden in 2016 door Janneke Brinkman-Salentijn vier velletjes met ditmaal tien verschillende zegels met natuurtekeningen gemaakt. Voor ieder seizoen werd een velletje met vijf bloemen en vijf vlinders uitgegeven.

Het derde vel de Ouderenfonds serie in 2016 betreffen de tekeningen van vijf vlinders en vijf bloemen. Te weten: Citroenvlinder, Kleine Vos, Landkaartje, Gehakkelde Aurelia en Dagpauwoog, en Roos, Skimmia, Liguster, Den en Hulst.

Ouderen booming

Ouderen zijn booming. Rond 1900 woonden er 300.000 65-plussers in Nederland, inmiddels circa 3,5 miljoen. Nog even en er zijn meer 65-plussers dan 20-minners. Maar er zijn problemen op verschillende gebieden. Door de crisis op de woningmarkt worden ouderen er door sommigen op aangesproken dat ze in te grote huizen wonen en daarmee starters kansen ontnemen. Maar op dit moment zijn te weinig ouderenwoningen beschikbaar.

Nederland (1997): Ouderenpostzegels – Ouderen en beeldvorming

Verder is de koopkracht van gepensioneerden het afgelopen decennium flink verminderd. Geen indexatie van AOW en pensioenen. En dan de eenzaamheid van ouderen. Want wist u dat bijna de helft van de ouderen zich eenzaam voelt? Meer dan 590.000 mensen voelt zich zelfs ernstig eenzaam!

Nederland (1995): Ouderenpostzegels – Ouderen en mobiliteit

Kijkt u de Ouderenpostzegels van 1993 tot en met 2010 nog eens in uw verzameling. Dan ziet u dat de thema’s van de 90-er jaren nu nog steeds actueel zijn. Of zit u liever ‘achter de geraniums’?

Achter de geraniums zitten

Achter de geraniums zitten betekent ‘een inactief leven leiden, werkloos thuiszitten’ (vanwege ziekte of ouderdom), vaak met de bijgedachte ‘en zich nutteloos voelen’.

Het is niet duidelijk hoe deze uitdrukking ontstaan is. Diverse naslagwerken noemen de uitdrukking wel, bijvoorbeeld het Woordenboek van populaire uitdrukkingen, clichés, kreten en slogans van Marc De Coster: ‘Geraniums worden geassocieerd met alles wat burgerlijk is. De uitdrukking wordt daarom meestal in ontkennende zin gebruikt. Iemand zegt bijvoorbeeld dat hij niet van plan is achter de geraniums te blijven zitten.’ Maar een precieze oorsprong van de uitdrukking wordt niet gegeven. Het Groot Uitdrukkingenwoordenboek van Van Dale (2006) houdt het ook op het vermoeden dat het burgerlijke imago van de geranium een rol heeft gespeeld.

In de woordenboeken staan naast achter de geraniums zitten de vergelijkbare uitdrukkingen achter de kachel blijven (‘thuisblijven en niets ondernemen’) en achter de (toon)bank raken, liggen (‘vergeten worden, niet meer meetellen’). Of deze uitdrukkingen van invloed zijn geweest op achter de geraniums zitten is echter geheel onduidelijk.

De vroegste vindplaats van een min of meer figuurlijk gebruik van achter de geraniums is een citaat uit de Leeuwarder Courant uit 1937: “Maar er zijn tallooze geloovige christenen in ons vaderland, die de Koninklijke familie het onschuldige genoegen van die watertochtjes op Zondag van harte gunnen (…). Men moet ons maar eens duidelijk maken waarom men een beter christen is als men Zondagmiddag achter zijn geraniums in de huiskamer blijft zitten dan wanneer men zich overgeeft aan het genot van een vaartocht (met eigen jacht!).”

De geranium, bekend sinds de 16e eeuw , is een van de meest verspreide planten ter wereld. Levendig gekleurd, met ronde en licht geurende bladeren, gekweekt in potten of bloembakken, siert ramen en vensterbanken van huizen en vrolijkt tuinen en parken op.