Gemeente

Utrecht is de hoofdstad van de provincie Utrecht. Met 361.924 inwoners op 31 januari 2022 is Utrecht qua inwonertal de vierde gemeente van Nederland. Deze inwoners zijn verdeeld over vier woonplaatsen, te weten Utrecht met 308.965, Haarzuilens met 555, Vleuten met 27.810 en De Meern met 21.815 inwoners. De agglomeratie Utrecht telde per 1 januari 2019 712.700 inwoners.

Stempel: Maak van Utrecht uw eigen stad – Sociale vernieuwing.

De gemeentelijke organisatie is geclusterd in een aantal beleidsgebieden: wonen en leven, zorg en onderwijs, werk en inkomen en ondernemen. Het dagelijks bestuur van de stad heet het college van burgemeester en wethouders. GroenLinks, D66, PvdA, Student & Starter en ChristenUnie vormen samen het college van Utrecht in 2022. Het college bestaat uit burgemeester Sharon Dijksma en de wethouders Lot van Hooijdonk, Eelco Eerenberg, Dennis de Vries, Eva Oosters, Rachel Streefland, Linda Voortman en Susanne Schilderman. Gemeentesecretaris Gabrielle Haanen adviseert het college. De gemeenteraad bestaat uit 45 leden.

Het wapen van Utrecht in de Oldenkott albums (circa 1910).

Geschiedenis

Utrecht is een van de oudste steden van Nederland. Het is ontstaan als een Romeinse fortificatie aan de Limes. In de zevende eeuw werd op de plaats waar dit fort zich bevond een kerkje gebouwd en in de eeuwen erna verrezen hier grotere kerken. Van daaruit werden grote delen van het huidige Nederland gekerstend. In 1122 kreeg Utrecht als een van de eerste steden in het huidige Nederland stadsrechten. Dankzij zijn ligging aan de rivier de Rijn groeide Utrecht in de 13e en 14e eeuw uit tot een van de belangrijkste handelssteden van Europa. Met de opkomst van het graafschap Holland verplaatste deze handel zich daarheen en werd Utrecht minder belangrijk, hoewel Utrecht tot in het begin van de 16e eeuw de grootste stad van Nederland bleef. In het jaar 1808 was Utrecht kortstondig de hoofdstad van het Koninkrijk Holland. Ten tijde van de industriële revolutie was Utrecht het centrum van de nationale staal- en spoorwegindustrie.

Nederland (2007): Mooi Nederland – Utrecht (met de railinfra, de Domtoren)

Utrecht is de snelst groeiende stad van Nederland en de tweede economie in de noordvleugel van de Randstad, na Amsterdam. De regio Utrecht behoort tot de meest concurrerende economische regio’s in Europa. De stad is het wegen- en spoorwegknooppunt van Nederland. Met een doorvoer van meer dan 57 miljoen reizigers per jaar is Utrecht Centraal het grootste station van Nederland. Mede hierom hebben veel bedrijven en instanties er hun hoofdvestiging, waaronder bol.com, de NS, Prorail, de Jaarbeurs, de Rabobank, De Volksbank, DHL, Capgemini, ASR Nederland, Aalberts en vakbond FNV. Bovendien zetelen in de stad een aantal agentschappen en zbo’s, zoals de Inspectie SZW, de Inspectie van het onderwijs, de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd, het College ter beoordeling van Geneesmiddelen en de Nederlandse Zorgautoriteit. Verder hebben het College voor de Rechten van de Mens, de Centrale Raad van Beroep en het Parket CVOM er hun zetel.

Nederlandse Spoorwegen

De Nederlandse Spoorwegen (NS), is de grootste vervoerder van passagiers op het spoor in Nederland en bestaat al sinds 1938. Vroeger was het een semioverheidsbedrijf. Tegenwoordig is het een naamloos vennootschap (NV), waarvan de regering de enige aandeelhouder is. NS vervoerde in 2019 dagelijks zo’n 1.000.000 (een miljoen) passagiers. Nederland heeft het drukst bereden spoorwegennetwerk van Europa. Daarom heeft NS een dienstregeling, een plan hoe de treinen rijden. Die dienstregeling moet vaak aangepast worden, bijvoorbeeld wanneer er een nieuw station komt of een trein harder mag rijden. NS is verantwoordelijk voor ongeveer 5500 treinen en ook voor de 410 stations, die beheerd worden door ProRail én NS.

Stempel: oud logo van de Nederlandsche Spoorwegen.

GVU

GVU was tussen 1977 en 2013 de afkorting van Gemeentelijke Vervoer Bedrijf . Sinds 2007 was GVU een dochtermaatschappij van Connexxion. Sinds 8 december 2013 verdween de bedrijfsnaam GVU en werd het bus- en tramvervoer in Utrecht gereden door merknaam U-OV.

U-OV is een merknaam van Bestuur Regio Utrecht waaronder vervoerbedrijf Qbuzz sinds 8 december 2013 het openbaar vervoer per bus en sneltram uitvoert in de concessie Regio Utrecht. De merknaam is de opvolger van de oude naam Voor U. Qbuzz nam het vervoer over van vervoerders Connexxion en GVU.

Universiteit Utrecht

Nederland (1936): 300 jaar Universiteit Utrecht.

De Universiteit Utrecht was lang de grootste universiteit van Nederland en is nu de op een na grootste van het land na de Universiteit van Amsterdam. Utrecht huisvest behalve de Universiteit Utrecht en de Hogeschool Utrecht nog een andere universiteit, de Universiteit voor Humanistiek. Mede daardoor zijn er zo’n circa 65.000 studenten woonachtig in de stad. Dat is ongeveer een zesde van het totaal aantal inwoners. Utrecht staat daarom ook wel bekend als een echte studentenstad.

Nederland (2011): 375 jaar Universiteit Utrecht.

De Universiteit is recent in het nieuws gekomen door het onderzoek van de gestrande orka. Uit het nieuwsbericht van de universiteit van 21 oktober 2022: De orka die afgelopen zaterdag bij Cadzand strandde en uiteindelijk overleed, had een ernstige tandvleesontsteking. Ook had het vrouwtje ontstekingen in meerdere inwendige organen en had ze al langere tijd niet gegeten. Dat blijkt uit de eerste onderzoeken van de Universiteit Utrecht en Wageningen Marine Research. Volgens bioloog Lonneke IJsseldijk van de Universiteit Utrecht was de orka vermagerd: ‘Alle tanden van de orka zaten los en waren aan het rotten. Het dier moet zeker met eten echt pijn hebben geleden.’ Naast de tandvleesontsteking, bleken er ook ontstekingen in meerdere inwendige organen, waaronder op een hartklep, in het hersenvlies en in het geslachtsorgaan. Het is dus met zekerheid te zeggen dat het om een ernstig ziek en verzwakt dier ging.

 

 

 

 

Al bij stranding zag de ruim vijf meter lange orka er ondervoed uit. Dat de orka ook echt ondervoed was, blijkt uit het maag- en darmonderzoek door bioloog Mardik Leopold van de Wageningen Marine Research. ‘In de maag waren geen voedselresten aanwezig. We vonden alleen een klein plastic vel, maar dat had geen invloed op de doodsoorzaak. De ruim dertig meter lange darm was ook leeg. Deze orka had dagenlang niets meer gegeten.’ Daarnaast blijkt uit het onderzoek dat de orka spierschade had, vertelt IJsseldijk. ‘Een zeezoogdier is volledig aangepast aan een leven onder water. De zwaartekracht die bij stranding op een dier drukt is heel zwaar. Dat heeft allerlei gevolgen voor de bloedsomloop, ademhaling en dus de algehele overlevingskansen. Het levend stranden is de orka daarom uiteindelijk fataal geworden.’

Daarnaast telt de Domstad drie hogescholen; alle hogeronderwijsinstellingen tezamen bieden plaats aan circa 65.000 studenten. Verder zijn er in Utrecht een twintigtal middelbare scholen gevestigd en meer dan 80 basisscholen.

Monumenten

Utrecht is de tweede monumentenstad van Nederland. Tweeduizend jaar bouwgeschiedenis gaat niet ongemerkt aan een stad voorbij. In Utrecht is die geschiedenis overal aanwezig. Het samenspel van gebouwen en structuren vormt het materiële kapitaal van Utrecht. Zo weerspiegelen de kerken, kloosters, huizen, grachten, werven en straatpatronen bijna duizend jaar geschiedenis. Nog meer geschiedenis is verborgen onder de grond, in het archeologisch bodemarchief.

Nederland (2014): Utrecht – Sint Augustinuskerk, Vredenburg en het Jaarbeursgebouw.

De gemeente Utrecht ongeveer 1400 rijksmonumenten en 1600 gemeentelijke monumenten. Daarnaast staan er diverse panden op lijst om te worden aangewezen als monument. Verder kent de gemeente circa 500 beeldbepalende panden.

Nederland (2014): Utrecht -het Duitse Huis, de Molen Rijn en Zon, en de Watertoren Heuveloord.

Kerkenstad

Nederland (1986): Interieur Domkerk, het Duitse huis, 350 jaar Universiteit Utrecht.

Utrecht is de hoofdzetel van de Katholieke Kerk in Nederland en van het Aartsbisdom Utrecht. De Domtoren is met 112,5 meter de hoogste kerktoren van Nederland en het symbool van de stad.

Stempel: Utrecht (Domkerk) Hart van Holland.

Stichting Kerken Kijken Utrecht viert dit feest graag mee! Kerk en stad zijn al eeuwen­ lang aan elkaar verbonden. Met de ontwikkeling van de stad nam ook het aantal kerken alsmaar toe. Sommige kerken staan hier al langer dan 900 jaar, anderen zijn in latere eeuwen gebouwd. ‘900 jaar kerk en stad’ duikt in momenten in het verleden wanneer de geschiedenis van kerk en stad in elkaar overliepen. In elk van de twaalf binnenstads­ kerken van Stichting Kerken Kijken Utrecht neemt een persoon uit het verleden je kort mee in de gemeenschappelijke geschiedenis van kerk en stad. Wat heeft bier­ brouwer Hendrick de Roy te maken met de Doopsgezinde Kerk aan de Oudegracht? En welk verhaal vertelt een kogel in de Pieterskerk over kasteel Vredenburg in Utrecht? Een mooie aanleiding om de kerken vervolgens zelf te bekijken. Onze vrijwilligers vertellen graag meer! Let op: De kerken van Stichting Kerken Kijken Utrecht hebben afzonderlijke openingstijden en zijn te bezoeken tot en met 11 november 2022.

Stempel: Utrecht wenst u een vrolijk Willibrord jaar 1995.

Dick Bruna

Utrecht heeft tevens een rijke kunsttraditie, waarvan de bekendste aan Utrecht gelieerde kunstenaars Gerrit Rietveld, Piet Mondriaan, Theo van Doesburg, Jan van Scorel en de illustrator Dick Bruna zijn. Dick Bruna (1927 – 2017) was een Nederlandse grafisch vormgever, tekenaar en schrijver van kinderboeken. Hij werd wereldberoemd met zijn kinderboekjes over nijntje.

Stempel: Utrecht stad naar mijn hart (nijntje en Domkerk).

In de jaren vijftig kwam er voor het eerst een boek van nijntje uit, naar het verhaal dat Dick Bruna zijn destijds één jaar oude zoontje vertelde over een konijntje dat ze eerder die dag in de duinen van Egmond aan Zee hadden gezien. Andere bronnen geven aan dat nijntje is gebaseerd op het pluchen konijn van Bruna’s zoon. Nijntje werd op een basale manier getekend, met enkele lijnen en grotendeels in de primaire kleuren met dikke kaderlijnen. Een nijntjeboek bevatte vierentwintig pagina’s, met op elke rechterpagina een tekening en op elke linkerpagina vier regels vers. De boeken werden in een klein formaat gedrukt, omdat Bruna het belangrijk vond dat bij zijn beoogde publiek het gevoel werd gewekt dat de werkjes voor hén gemaakt waren, en niet voor hun ouders. Op 30 juli 2014 werd bekend dat Bruna geen nieuwe nijntjeboekjes meer zou maken.

Nederland (2015): 60 jaar nijntje

Cultuur

Een groot, vernieuwend cultuuraanbod van hoog niveau maakt van Utrecht een aantrekkelijke stad. U vindt hier (internationaal) bekende musea, festivals, gezelschappen en podia. Er zijn honderden kunstwerken in de openbare ruimte en in openbare gebouwen. Onze stad biedt ook veel amateurkunst. Utrecht is trots op de makers van deze kunst en hun talent. Voorbeeld is het succesvolle event ‘Van U-trecht naar Jij-trecht – Utrecht Jeugdstad 93 – 94’, waarbij de jeugd centraal stond

De gemeente ondersteunt en stimuleert het culturele leven in de stad met verschillende subsidies. Voor creatieve makers en culturele initiatiefnemers. En voor stichtingen, verenigingen en professionele cultuurinstellingen. Zo ondersteunen we een breed cultuuraanbod in de stad. Daar geniet iedereen van!

Wie in Utrecht lessen wil volgen op het gebied van muziek, dans, theater of een andere vorm van amateurkunst, kan kiezen uit een groot aantal aanbieders. Vele Utrechters van allerlei leeftijden en verschillende culturele achtergronden doen dit.

Literatuur en bibliotheek

Utrecht is in 2017 door Unesco benoemd tot ‘City of Literature’ en daarmee de eerste Nederlandse stad met deze prestigieuze titel. De Gemeente Utrecht verwacht dat aansluiting bij het netwerk een internationale boost zal geven aan het literaire leven in de stad. Leden van het netwerk worden geacht een culturele bijdrage te leveren aan het behalen van de Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen van de Verenigde Naties. De titel is permanent; Utrecht mag zich voor altijd ‘Unesco City of Literature’ noemen.

Ierland (2013): Dublin – Unesco City of Literature.

Cities of Literature maken onderdeel uit van het ‘Creative Cities Network’: een wereldwijd netwerk van steden die de creatieve sector als een bepalende factor zien in het ontwikkelen van stedelijk beleid. Hoewel Unesco van oudsher opereert op het niveau van lidstaten, erkende zij aan het begin van de 21ste eeuw dat er juist op stedelijk niveau ontzettend veel interessante ontwikkelingen gaande waren. Het waren bij uitstek de steden die beleid ontwikkelden om met behulp van hun culturele sector zaken als educatie, geletterdheid, gelijkheid en burgerschap te stimuleren. Unesco richtte het Creative Cities Network op voor steden die daarin uitblinken. Er zijn creative cities in de categorieën literatuur, film, muziek, design, gastronomie, ambacht en nieuwe media.

Utrecht kent een lange historie van de bibliotheek. Het begon allemaal in 1892 met de man met de bakkenbaarden, Hendrik Adriaan van Beuningen. Hij stichtte als vermogende particulier de eerste openbare Bibliotheek in Nederland: de Openbare Leeszaal gevestigd in Utrecht aan de Loeff Berchmakerstraat. In 1909 werd begonnen met uitlenen. Eén boek per keer welteverstaan. En om dat te kunnen doen moest je lid zijn. Tot 1962 mocht je zelf geen boek uit de kast halen. Vandaar de naam ‘gesloten uitlening’. Daarna werd een aantal keren verhuisd. In 1982 werd de Bibliotheek een gemeente-instelling. In 2013 werd dit gedeeltelijk teruggedraaid. Inmiddels gevestigd aan de Oudegracht werd de bibliotheek na 30 jaar gemeentelijke dienst opnieuw een stichting. De automatisering ging ook niet aan de Bibliotheek voorbij. In 1991 werden uitleen- en lenersadministratie geautomatiseerd, evenals de catalogi. In 2020 is de verhuizing van de Centrale Bibliotheek naar het prachtige pand aan de Neude ook een feit. De meesten kennen het pand als het hoofdpostkantoor van Utrecht, gebouwd in 1920 en uiteindelijk in 2011 als laatste Nederlandse postkantoor werd gesloten.

Ansichtkaart Utrecht – Postkantoor aan het Neude (1930).

Sportstad (Hockey)

Vijfentwintig jaar na ‘Amstelveen’ was Nederland in 1998 opnieuw gastheer van het wereldkampioenschap hockey voor mannen. Het vierjaarlijkse toernooi, onder auspiciën van de wereldhockeybond FIH, werd gehouden in het voetbalstadion van FC Utrecht: het tijdelijk van een kunstgrasmat voorziene stadion Nieuw Galgenwaard.

Het evenement had plaats van donderdag 21 mei tot en met maandag 1 juni 1998, en werd gelijktijdig gehouden met het wereldkampioenschap voor vrouwen. Daarmee was ‘Utrecht 1998’ het eerste WK-dubbeltoernooi uit de geschiedenis. Het was tevens het eerste mondiale titeltoernooi sinds de opheffing, twee jaar eerder, van de buitenspel-regel. Bij de heren won Nederland door Spanje te verslaan met 3-2. Bij de vrouwen verloor Nederland van Australië met 3-2.

Nederland (1998): FDC 100 jaar Koninklijke Nederlandse Hockey Bond.

Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden

Het waterschap Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden is een waterschap in de Nederlandse provincies Utrecht en Zuid-Holland, op het gebied van 21 gemeenten. In het gebied wonen 750.000 mensen. Het hoofdkantoor staat in Houten.

Het waterschap is in 1994 ontstaan uit de voormalige waterschappen Kromme Rijn, Leidse Rijn en Lopikerwaard. Op dat moment kwamen ook de stedelijke gebieden van de gemeenten Utrecht, De Bilt en Maarssen in waterschapsverband. Tot die tijd verzorgden deze gemeenten zelf hun waterhuishoudkundige taken. Omdat het gebied van het voormalig waterschap Maartensdijk afwaterde op de stad Utrecht is dit gebied aan het beheersgebied van De Stichtse Rijnlanden toegevoegd. Eerder viel dit gebied onder het voormalig Hoogheemraadschap Amstel en Vecht.

In 1995 is het voormalige Groot Waterschap van Woerden toegevoegd. Er is enige tijd discussie geweest of het waterschap bij De Stichtse Rijnlanden of Hoogheemraadschap van Rijnland moest worden ondergebracht. Voor beide opties waren duidelijke argumenten.

In 1997 heeft Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden als een van de eerste waterschappen in Nederland het waterkwaliteitsbeheer in zijn portefeuille gekregen. Voorheen was dit ondergebracht in het takenpakket van de provincie.

Met dank aan de frankeermachineafstempelingen van Peter Janssen van: https://www.frankeerstempel.nl/

Meer info:

Utrecht 900 jaar: https://www.ontdek-utrecht.nl/900jaar/

Gemeente Utrecht: https://www.utrecht.nl/

Kerken kijken: https://www.kerkenkijken.nl/

Sint Maartensviering 4-11 november 2022: https://sintmaartenutrecht.nl/

Sint Maartensviering in 2021:

https://www.postzegelblog.nl/2021/11/08/sint-maarten-viering-utrecht-3-11-november-2021/

Dit jaar heeft Utrecht 900 jaar stadsrechten. En dat heeft alles te maken met water. De tentoonstelling in het stadsarchief Utrecht vertelt het verhaal van de Utrechtse stadrechten en 900 jaar waterbeheer in de provincie Utrecht: van Maarssen tot Veenendaal en van Woerden tot Spakenburg.

Water! Vriend of vijand? in het Utrechts archief:

https://hetutrechtsarchief.nl/ontdekken/tentoonstellingen/14-tentoonstellingen/669-water-vriend-of-vijand

Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden expo info:

https://www.hdsr.nl/actueel/nieuws/@144841/tentoonstelling-water-vriend-vijand/

https://www.900jaarwaterbeheer.nl/900-jaar-waterbeheer2/welkom

UNESCO Utrecht: https://www.cityofliterature.nl/

Bibliotheek Utrecht: https://www.bibliotheekutrecht.nl/

Vuelta 2022 in Utrecht:

https://www.postzegelblog.nl/2022/08/15/vuelta-start-in-utrecht/

Dick Bruna en nijntje:

https://www.postzegelblog.nl/2020/06/29/65-jaar-dick-brunas-nijntje-1955-2020/

https://www.postzegelblog.nl/2020/11/24/meer-dick-brunas-nijntje-uitgiften-2020/

Kijk in onze catalogus voor meer postzegels
• Thematisch • Nederland • Onderwijs • Spoorwegen

Nieuwsgierig naar de nieuwste postzegel- en postzegelproducten?

(11 stemmen, gemiddeld: 4,64 uit 5)

Laden...