De postzegel van 1 Penny met afbeelding van koning George VI was uitgegeven vanaf 10 mei 1937 en was bestemd voor het drukwerktarief tot 20 gram. Op 6 mei 1940 was een serie van 6 postzegels verschenen ter gelegenheid van ‘100 jaar postzegels’ in Groot-Brittannië. Beide postzegels en series waren voldoende verkrijgbaar op de postkantoren op de Kanaaleilanden tot december 1940. Troepen van de nazi’s hadden op zondag 30 juni 1940 de Kanaaleilanden Jersey en Guernsey bezet. Daarmee waren de verbindingen met Engeland verbroken. De in de postkantoren aanwezige Britse postzegels mochten verder worden gebruikt totdat door of in opdracht van de Duitsers vervangende postzegels werden verstrekt.

De postkantoren op het eiland hadden voldoende voorraden van de postzegels van 2 Pence maar de voorraad zegels van 1 Penny, het lokale tarief, was uitgeput. De maatregel die toestond om gebruik te maken van gehalveerde postzegels voor frankeerdoeleinden ging in op 27 december 1940. Vele postzegelverzamelaars grepen deze gelegenheid aan om volop eerstedagenveloppen te vervaardigen met de naar linksboven of rechtsboven gehalveerde postzegels, zoals boven afgebeelde envelop met een afdruk van het stempel ‘Ville au Roi, Guernsey, Ch.Is.’. Het postkantoor, dat niet meer bestaat, lag in het zuidelijke gebied van de stad St. Peter Port, de hoofdstad van het eiland. De geadresseerde woonde in Pollet Street, enkele straten verderop richting het centrum. De straatnaam is later gewijzigd in ‘The Pollet’. Machon is een bekende naam op Guernsey. Het was een juwelier die zijn zaak had op het adres Pollet Street 47. De juwelierszaak bestaat nog steeds onder de naam Machon’s.

De volgende postzegels van 2 Pence mochten voor de halvering worden gebruikt: zegels met afbeelding koning George V uitgegeven op 22 oktober 1912, juli 1924 en 19 januari 1935, alsmede de postzegel met afbeelding van koning George VI uitgegeven op 31 januari 1938. De letter D betekent ‘denarius’. De postzegels met afbeelding koning George V waren niet meer op de postkantoren verkrijgbaar maar nog wel geldig voor de frankering.

Verder de postzegel uit de serie ‘100 jaar postzegels’ uitgegeven op 6 mei 1940. Al deze zegels waren gedrukt in oranje zoals bovenstaand voorbeeld uit 1940. Deze postzegel was het meest voorradig zowel op de postkantoren als bij particuliere verzenders.

Nog een voorbeeld met een stempelafdruk van 27 december 1940, nu met een afdruk van ‘Guernsey (St. Peter Port) Ch, Is’. Dit was het hoofdpostkantoor op het eiland. De meeste gehalveerde postzegels werden op enveloppen of kaarten op verzoek gestempeld. De boven afgebeelde gehalveerde zegel van 2 Pence uit 1934 is daar een voorbeeld van.

Zakelijke post werd doorgaans gestempeld door middel van de stempelmachine die stond opgesteld in het hoofdpostkantoor. Bijgaand voorbeeld gestempeld op 30 december 1940. Uitsluitend vlaggen met golfmotief zijn bekend.

Voorbeeld van een afdruk van 31 december 1940 met het algemene stempel van het hoofdpostkantoor met volgnummer 1. Voluit ‘Guernsey. Channel Islands’ zonder uur aanduiding.

Nog een voorbeeld van een afdruk van het stempel ‘Guernsey. (St. Peter Port). CH.IS.’ met de datum 31 december 1940 met uur aanduiding.

Waarschijnlijk was ten behoeve van de datum aanduiding in de stempelmachine geen karakter aanwezig voor het jaartal 1941. Daarom werd het cijfer 0 van 1940 gekapt zodat het een haakje ( werd om als cijfer 1 te dienen.

Dat dit inderdaad is gebeurd blijkt uit alle afdrukken die ik ken op de poststukken gefrankeerd met gehalveerde postzegels maar ook van latere datum. Ook al was het gebruik van de gehalveerde postzegels officieel beëindigd op 22 februari 1941, een aantal kleinere postkantoren accepteerde de poststukken gefrankeerd met gehalveerde postzegels tot eind juli 1941.

Een postzegel in de waarde van 1 Penny ontworpen door E.W. Vaudin en gedrukt door Guernsey Press Co. Ltd., verscheen op 18 februari 1941. Ze werden geperforeerd door middel van een doorsteek, vandaar de gerafelde randen. De doorsteek is goed te zien op het fragment van 18 februari 1941 waarbij de velrand intact is gelaten.

De drukker van deze postzegel, die is vervaardigd in vellen van 60 stuks, beschikte niet over een perforeermachine met pennen. Vandaar de ‘slechte’ tanding bij losse postzegels. Op de onderste velrand heeft de drukker de naam van de drukkerij aangebracht: Guernsey Press Co. Men kan onderscheid maken in papiersoorten die zijn gebruikt: normaal, dun en dik. De oplage was 2.478.000 exemplaren en aangemaakt in 16 drukgangen.

De hier boven afgebeelde eerstedagenvelop was uitgegeven door een postzegelhandelaar die zijn zaak had op het eiland Jersey in de stad St. Helier. A.M. Holmes produceerde een grote hoeveelheid voorbedrukte eerstedagenveloppen die hij liet beplakken met de nieuwe 1 Penny zegel, los uit het vel en met velranden.

De aldus vervaardigde enveloppen werden in het hoofdpostkantoor van Guernsey gestempeld met een normaal dagtekeningstempel van 18 FE 41. Wellicht dacht deze postzegelhandelaar met de enveloppen, die niet konden worden verzonden, veel geld te verdienen. Dat het een gelegenheidsenvelop is blijkt uit de tekst op de plaats van het adres: ‘De eerste postzegel van Guernsey’. Op het adres 18, Bath Street, St. Helier, is geen postzegelwinkel meer te vinden. Sinds 2013 is hier een winkel met cadeau- en huishoudelijke artikelen gevestigd met de naam Amélie, geleid door Michelle O’Connell.

Het gebruik van de gehalveerde postzegels  van 2 Pence was echter na het verschijnen van de vervangende postzegel toegestaan tot zaterdag 22 februari 1941 en daarna mochten uitsluitend de nieuwe postzegels worden gebruikt. Ook hier is het jaartal 1941 in de afdruk van het machinestempel aangegeven met het aangepaste karakter in de vorm van een haakje.

De Britse postzegels in de waarde van ½ Penny raakten ook op en moesten vervangen worden door een nieuwe postzegel in die waarde. De drukker, Guernsey Press Co. Ltd. kreeg opdracht om in een oplage van 1.772.000 nieuwe exemplaren deze zegel te drukken in vellen van 60 stuks. De uitgiftedatum was vastgesteld op 7 april 1941. Met deze zegel werden weer vele eerstedagenveloppen vervaardigd.

Een herdruk van de postzegel van ½ Penny vond plaats als aanvulling op de voorraad. Echter, de drukker beschikte niet meer over het witte papier waarop de eerste oplagen van deze waarde waren gedrukt en daarom werd blauwachtig getint papier met watermerk gebruikt dat eigenlijk was bestemd voor de druk van bankbiljetten. Het papier, voor de oorlog afkomstig uit Frankrijk, werd gebruikt voor de druk van biljetten van 6 Pence en biljetten van 2 Shillings & 6 Pence. Zo werd medegedeeld in verschillende postzegeltijdschriften en catalogi. De uitgiftedatum was woensdag 11 maart 1942 en de oplage 120.000 exemplaren.

De voorraad postzegels van 1 Penny raakte ook uitgeput en ook deze zegel werd bijgedrukt op het blauwachtige papier. De uitgiftedatum was dinsdag 7 april 1942. Het binnenlandse brieftarief was 2½ Pence. Men kan dan ook brieven tegenkomen die zijn gefrankeerd met twee postzegels van 1 Penny en een van ½ Penny. De oplage was eveneens 120.000 exemplaren.

Pas op woensdag 12 april 1944 werd een postzegel uitgegeven in de frankeerwaarde van 2½ Pence. Deze zegel werd gedrukt op wit papier in een oplage van 416.640 stuks ofwel 6.944 vellen van 60 exemplaren. Ook hiervan bestaan vele eerstedagenveloppen

Mededeling van de postdienst van Guernsey. Deze uitgifte was niet zoals gebruikelijk formeel aangekondigd. Een klant kon maximaal tien postzegels van 2½ Pence per keer kopen aan de loketten van de postkantoren. Deze maatregel werd zowel in de Engelse als Duitse taal bekendgemaakt in alle postkantoren op het eiland Guernsey.

De Duitse bezetting van de Kanaaleilanden duurde tot 9 mei 1945 maar de in Guernsey gedrukte postzegels bleven geldig voor de frankering tot zaterdag 13 april 1946. Hiervan werd weinig gebruik gemaakt omdat de meeste mensen zo snel mogelijk na de bevrijding weer Britse zegels wilden gebruiken voor de frankering van hun poststukken.

Het vliegveld, ‘Guernsey Airport’ in La Villiaze was officieel geopend op 5 mei 1939. De eerste vlucht met post aan boord vond plaats op 8 mei 1939 van Southampton naar Guernsey. Maar het vliegveld werd door de oorlogsomstandigheden al snel gesloten voor de burgerluchtvaart en in gebruik genomen door de Royal Air Force. Eind mei 1940 werd het vliegveld verlaten en trok de RAF zich terug. Het vliegveld werd zoveel mogelijk onklaar gemaakt. Slechts zes weken na de bevrijding van Guernsey en Jersey vond op 21 juni 1945 vanaf het vliegveld op het eiland Guernsey een eerste vlucht plaats. In die maand bezochten koning George VI en koningin Elizabeth het eiland. Ze arriveerden in een Douglas DC-3 van de RAF, een Dakota met registratie IV KN386. De eerste vlucht met een burgervliegtuig met postzakken vanuit Guernsey naar Engeland vond plaats op 10 september 1945. De bestemming was Southampton. Bovenstaand voorbeeld is afkomstig van een speciale eerste vlucht envelop vervaardigd voor dit evenement. De oude stempelkop van de stempelmachine is vervangen door een nieuw exemplaar. De gangbare Britse postzegels werden weer in gebruik genomen. Vanaf 18 augustus 1958 werd de eerste permanente postzegel met afbeelding van koningin Elizabeth met daarnaast de ‘Lelie van Guernsey’ in omloop gebracht. Dit artikel is een aanvulling op het eerder op 10 november 2015 gepubliceerde artikel op de Postzegelblog.

Meer info:

Kanaaleilanden in de Tweede Wereldoorlog (deel 1)

Kijk in onze catalogus voor meer postzegels
• Historisch • Frankrijk • Groot Brittannië • Tweede wereldoorlog

Nieuwsgierig naar de nieuwste postzegel- en postzegelproducten?

(2 stemmen, gemiddeld: 5,00 uit 5)

Laden...