Thuis bij Jordaens in Haarlem

02 mei 2022, 17:53 uur - Randy Koo

Het Frans Hals Museum presenteert in samenwerking met The Phoebus Foundation de tentoonstelling ‘Thuis bij Jordaens’: de eerste monografische tentoonstelling van de zeventiende-eeuwse Antwerpse meester Jacob Jordaens in Nederland. Te zien tot en met 8 mei 2022. Onze zuiderburen kennen ook de Grote Drie kunstenaars: Jordaens, Rubens en Van Dyck. Maar kennen we Jacob Jordaens in Nederland?

Post Views: 1.990

Jacob Jordaens

Jacob of eigenlijk Jacques Jordaens (1593 – 1678) was een Zuid-Nederlandse kunstschilder uit de Antwerpse school en vooral gekend van zijn Vlaamse barokschilderkunst. Jordaens schilderde vooral grote historiestukken, maar ook genrestukken, landschappen en portretten. Tevens was hij ontwerper van wandtapijten. Na Peter Paul Rubens (1577 – 1640) en Antoon van Dyck (1599 – 1641) is hij de belangrijkste Zuid-Nederlandse historieschilder.

België (1977): Internationaal Rubensjaar.

In de eerste zaal van de expo zie je drie schilderijen van de Grote Drie naast elkaar, als voorbeeld deze drie zegels (in de expo andere drie schilderijen). Links: Antoon van Dyck. Rechts: Jacob Jordaens.

Zoals de Noordelijke Nederlanden Frans Hals, Rembrandt en Vermeer hebben, zo kennen de Zuidelijke Nederlanden hun eigen Grote Drie: Jordaens, Rubens en Van Dyck. Net als zijn tijdgenoot Frans Hals, schilderde Jordaens met grote zwier, menselijkheid en eigenzinnigheid. Ontdek meer over Jordaens en laat je verrassen door de verhalen achter zijn vernuftige en soms geestige schilderijen. De hedendaagse reconstructie van Jordaens’ pronkkamer met de recent gerestaureerde, originele deur- en plafondstukken, maakt de tentoonstelling tot een unieke ervaring. Behalve op hun oorspronkelijke plek in het huis van Jordaens zijn deze werken nooit eerder samen getoond.

Stap binnen in Jordaens’ pronkkamer

Jordaens maakte tot op hoge leeftijd historiestukken, portretten en genrevoorstellingen. Zijn naaste familie was daarbij vaak een inspiratiebron en zijn woonhuis een showroom. Zijn ontvangstkamer – waar hij rijke klanten ontving – was op spectaculaire wijze gedecoreerd met werk van eigen hand. Zelfs de deuren en het plafond waren geheel beschilderd. Onlangs zijn de overgebleven schilderijen van de ontvangstkamer volledig gerestaureerd en nu zijn ze voor het eerst weer allemaal bij elkaar te zien. Speciaal voor deze tentoonstelling is in het Frans Hals Museum namelijk een hedendaagse reconstructie gemaakt van die ontvangstkamer waarin je de gerestaureerde deur- en plafondstukken op een bijzondere manier kunt bekijken. Door de spiegelvloer word je letterlijk omgeven door de schilderingen en kun je ervaren hoe de pronkkamer eruit moet hebben gezien. Hierdoor waan je je even ‘thuis bij Jordaens’, tussen werken zoals Jordaens ze bedoeld had.

België (1949): Jacob Jordaens (1593 – 1678)

Carrière

In tegenstelling tot Van Dyck en Rubens was Jordaens nooit hofschilder. Zijn opdrachtgevers waren daarom vooral lokale gegoede burgers en geestelijken. Na de dood van Rubens in 1640 en Van Dyck in 1641 werd Jordaens gezien als de belangrijkste Antwerpse schilder. Hierdoor kreeg hij in de jaren 40 steeds meer (vorstelijke) opdrachten uit het buitenland. In de periode 1639 tot 1640 levert Jordaens, in opdracht van Karel I van Engeland, acht (van de in totaal 22 bestelde) schilderijen op over de mythe van Amor en Psyche voor het kabinet in Queen’s House in Greenwich.

Op 21 april 1648 krijgt Jordaens opdracht van koningin Christina van Zweden voor het vervaardigen van 35 plafondschilderingen in het kasteel van Uppsala (het staat niet vast of deze opdracht daadwerkelijk is uitgevoerd). In 1645 geeft Amalia van Solms de opdracht om schilderijen voor de Oranjezaal van Huis ten Bosch te maken. Zijn populariteit heeft echter ook een keerzijde. De hoge productie zorgt voor kwaliteitsverlies en een toename van atelierwerk.

Jordaens was een welvarend man en tot op hoge leeftijd productief. Na de dood van Govert Flinck in 1660 kregen Jordaens, Jan Lievens, Jurriaen Ovens, Jacob van Ruisdael en Rembrandt van de gebroeders Cornelis en Andries de Graeff de opdracht een aantal schilderijen te leveren voor de decoratie van het nieuwe stadhuis van Amsterdam (bekend als het Paleis op de Dam).

Hij stierf op 18 oktober 1678 op 85-jarige leeftijd aan de zweetziekte of polderkoorts (verzamelnaam voor ziektes als cholera, tbc en malaria). Zijn dochter, die hem verzorgde, stierf enige uren later. Beiden werden in het Noord-Brabantse Putte begraven. Meerdere protestanten lieten zich in die tijd aldaar begraven omdat het dorp, liggend in het gebied van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden, een kleine protestantse kerk had.