Dag van de Arbeid wordt op 1 mei 2022 gevierd

01 mei 2022, 22:30 uur - Randy Koo

Jaarlijks wereldwijd op 1 mei. De ‘Dag van de Arbeid’ (in België ook ‘Feest van de Arbeid’ genoemd) is een feestdag van de socialistische en communistische arbeidersbeweging. Op deze dag viert men de strijd om betere arbeidsomstandigheden. De dag vindt in Nederland, België en Suriname elk jaar op 1 mei plaats. In veel landen is 1 mei een feestdag en een erkende vrije dag. Waarom en sinds wanneer wordt deze dag gevierd? En waarom werken we in Nederland op deze dag wel?

Post Views: 1.536

Geschiedenis

De traditie van de 1 mei-viering heeft zijn oorsprong in de Verenigde Staten waar in 1884 de Federation of Organized Trades and Labor Unions of the United States and Canada (FOTLU) een resolutie aannam waarin men aandrong op de invoering van een achturige werkdag vanaf 1 mei 1886.

De datum, 1 mei, was geen willekeurige dag; op die dag werden in veel staten de arbeidscontracten vernieuwd. Acht uur werken, acht uur rust en acht uur vrij – dat was het ideaal dat de arbeiders voor ogen stond; werkdagen van 12 uur of meer waren, vooral in de zomer, geen uitzondering.

Ook in Europa maakte men zich eind negentiende eeuw hard voor een wettelijk geregelde arbeidstijd. Er werd tijdens het Internationaal Socialistisch Congres in 1889 het volgende besloten: ‘Op eenzelfden dag zal een groote internationale manifestatie worden georganiseerd die ten doel heeft in alle landen en in alle steden tegelijk bij regeringen aan te dringen op wettelijke invoering van de arbeidsdag van 8 uren’.

DDR (1990): 100 Jahre 1 Mai.

Op 1 mei 1890 werd de eerste internationale Dag van de Arbeid gevierd met grote demonstraties voor de achturige werkdag in verschillende landen, zoals in Frankrijk, Oostenrijk-Hongarije, Italië, Spanje, België, Nederland, Denemarken, Noorwegen, Zweden en de Verenigde Staten. De Britten organiseerden op de eerste zondag van mei een grote bijeenkomst. In sommige Italiaanse, Spaanse en Franse steden kwam het tot gevechten tegen de politie. Alleen in de Verenigde Staten had de staking direct succes, waar de timmerlieden in sommige deelstaten de achturige werkdag verkregen, terwijl in sommige andere vakgebieden een negenurige werkdag werd ingevoerd.

De eerste mei werd vervolgens als datum gekozen en groeide uit als een dag met een dubbel karakter. Enerzijds werden er manifestaties en protestbijeenkomsten gehouden voor de verbetering van arbeidsomstandigheden, maar anderzijds was het ook een dag die, beïnvloed door de komst van de lente, feestelijk werd gevierd met muziek, dansen rond de meiboom en voorjaarssymboliek.

In Nederland ging de AJC, de jeugdorganisatie van de SDAP, in de jaren ’20 van de vorige eeuw een steeds grotere rol spelen bij de sociaal-democratische meivieringen. Tot in de jaren ’60 werd 1 mei in Nederland groots gevierd met optochten en bijeenkomsten die in de grote steden georganiseerd werden door de SDAP (later PvdA) en de CPN.

Alhoewel de ‘Dag van de Arbeid’ in veel Europese landen een officiële doorbetaalde feestdag werd, is het in Nederland voor de meeste werknemers een gewone werkdag gebleven. Het feit dat 1 mei valt tussen andere wettelijke vrije dagen, Koninginnedag (voorheen gevierd op 30 april) en Bevrijdingsdag op vijf mei, heeft daarbij een rol gespeeld. Ook zijn aan het eind van de vorige eeuw de vele protesten voor de verbetering van arbeidsomstandigheden meer naar de achtergrond geraakt.

Verenigde Staten

In de Verenigde Staten werd de dag van de arbeid oorspronkelijk ook gepland op 1 mei, maar president Grover Cleveland verplaatste de viering naar de eerste maandag in de maand september, officieel om te vermijden dat 1 mei een herdenking van de Haymarket-affaire zou worden, maar men kan ook motieven tegen het socialisme achter dit besluit zien. De eerste maandag van september werd gekozen naar aanleiding van een parade die de Knights of Labour op 5 september 1882 in New York hadden georganiseerd. Sinds 1887 is het een jaarlijks terugkerende feestdag.

Labor Day (ook een feestdag in Canada) moet niet verward worden met de in veel andere landen gevierde Dag van de Arbeid op 1 mei, hoewel er wel pogingen zijn gedaan door vakbonden in de VS om de datum van Labor Day gelijk te laten vallen met de in andere landen gebruikelijke datum. Het Labor Day Weekend, het eerste weekeinde in september, wordt wel beschouwd als het onofficiële einde van het zomerseizoen.

Nederlandse Antillen

In Nederland is de Dag van de Arbeid alleen op de BES-eilanden (Bonaire, Sint-Eustatius en Saba) een officiële feestdag. Vroeger in de Nederlandse Antillen waar in 1960 een speciale zegel werd uitgegeven.