« Abstract beeldverhaal van jazzmuziek op gouden postzegel 150 jaar Piet Mondriaan

300e postzegelblog: Koningsdag in Maastricht »

Home » Bloggers » Randy Koo » 75 jaar Johan Cruijff: wereldwijd bekend met gouden en zilveren zegels

75 jaar Johan Cruijff: wereldwijd bekend met gouden en zilveren zegels

25 april 2022, 20:33 uur - Randy Koo

Johan Cruijff (1947-2016) zou op 25 april 2022 vijfenzeventig jaar oud worden. De misschien wel beste Nederlandse voetballer aller tijden wordt wereldwijd nog altijd herinnerd als een fenomeen. In deze blog extra aandacht voor ‘Nummer 14’. Johan Cruijff op postzegels werd wereldwijd uitgegeven: gouden, zilveren zegels, persoonlijke zegels en zegels uit de zogenaamde ‘bananen’ republieken. En er is een musical over zijn leven in Leusden.

Post Views: 2.647

Johan Cruijff

Hendrik Johannes (Johan) Cruijff (Amsterdam, 25 april 1947 – Barcelona, 24 maart 2016) was een voetballer en voetbaltrainer.

Nederland (1976): Stadspost Wong Amsterdam met Cruyff, Keizer en het Ajax elftal.

Op de bruiloft van teamgenoot Piet Keizer, op 13 juni 1967, ontmoette Cruijff zijn toekomstige vrouw Danny Coster. Ze kregen verkering en op 2 december 1968 traden ze in het huwelijk. Ze gingen in Vinkeveen wonen en kregen drie kinderen: Chantal (16 november 1970), Susila (26 januari 1972) en Jordi (9 februari 1974).

Cruijff speelde van 1964 – 1984 voor zes clubs in totaal 520 wedstrijden. In het Nederlands elftal speelde hij 48 wedstrijden. Trainer was Cruijff voor drie clubs (Ajax, Barcelona en Catalonië) in de periode 1985 – 2013.

Nederland (2017): Johan Cruijff Vijfje in coincard.

Cruijff wordt wereldwijd erkend als een van de beste voetballers aller tijden. In 1999 werd hij door de IFFHS (International Federation of Football History & Statistics) verkozen tot Europees voetballer van de twintigste eeuw. Bij de IFFHS-verkiezing van Wereldvoetballer van de twintigste eeuw eindigde hij als tweede achter Pelé.

De voormalige aanvaller en spelverdeler werd met name geroemd vanwege zijn techniek, startsnelheid, handelingssnelheid en spelinzicht. Driemaal werd hij verkozen tot Europees voetballer van het jaar (Gouden Bal) en ook won hij drie keer de Europacup I. Dit laatste deed Cruijff met Ajax, waar hij gold als de leider en ster van het elftal.

Nederland (1971): Stadspost FDC Ajax winnaar Europacup I (Ajax – Panathinaikos 2-0).

In 1974 bereikte Cruijff als aanvoerder van het Nederlands elftal de finale van het WK, waarin met 2-1 werd verloren van West-Duitsland.

West-Duitsland (1974): FDC Fußball WM74.

De Engelse scheidsrechter Jack Taylor wilde al fluiten voor de aftrap van de finale toen hij zag dat de cornervlaggen nog niet waren geplaatst. Toen dat eenmaal was gebeurd, trapte Nederland af. Zonder de bal te hebben aangeraakt liep West-Duitsland al na een minuut spelen tegen een achterstand aan. Vlak buiten het zestienmetergebied werd Johan Cruijff neergelegd door Uli Hoeness; de Nederlandse aanvoerder viel in het strafschopgebied, en de scheidsrechter wees een strafschop toe. Die werd genomen door Johan Neeskens. Deze wilde de bal aanvankelijk rechts van keeper Sepp Maier schieten, maar toen Maier gewaarschuwd werd door aanvoerder Franz Becekenbauer, knalde Neeskens de bal hard door het midden. De stand was 1-0.

Nederland drong vervolgens niet meer aan, maar ook West-Duitsland speelde aanvankelijk afwachtend. Na ongeveer twintig minuten hervonden de Duitsers zich. Die Mannschaft was wel vaker in belangrijke wedstrijden met een achterstand geconfronteerd, en kon daar goed mee omgaan. Bij een Duitse aanval drong aanvaller Bernd Hölzenbein het strafschopgebied binnen, waar hij over het uitgestrekte been van Wim Jansen viel. Taylor wees opnieuw naar de penaltystip. Jansen beweerde later de Duitser niet geraakt te hebben. Verdediger Paul Breitner schoot de strafschop langs Jan Jongbloed, die nauwelijks reageerde. Na 25 minuten was de stand zo 1-1.

De Duitsers zetten door, verhoogden het tempo en creëerden diverse kansen. In de 43e minuut belandde de bal bij Gerd Müller, Der Bomber der Nation, die de bal met de rug naar het doel aannam. Hij draaide zich vlot om en schoot de bal diagonaal in de verre hoek. 2-1 voor West-Duitsland. In de tweede helft werd niet meer gescoord. De wedstrijd eindigde dus in 1-2, West-Duitsland was wereldkampioen.

Controverse

Er zijn vele controverses rondom het ‘gelijk’ van JC. Dat gebeurde ook net voor de selectie van het WK 1974. Jan van Beveren maakte op 29 november 1967 op negentienjarige leeftijd zijn debuut in het Nederlands elftal. Hij speelde in totaal slechts 32 interlands, vanwege een ruzie over ongelijke behandeling tussen hem en PSV-ploeggenoot Willy van der Kuijlen enerzijds en de toenmalig Ajacieden Johan Cruijff en Johan Neeskens anderzijds.

Gilda voetbalplaatjes: Jan van Beveren en Johan Cruijff.

Dit noodzaakte het tweetal van PSV het Nederlands elftal in 1974 voortijdig te verlaten, terwijl Van Beveren tot op dat moment ruim zes jaar lang de onbetwiste nummer één in het doel van Oranje was. Het conflict verhinderde ook meermaals nieuwe selecties na het WK 1974 om actief te zijn op een eindtoernooi. Als gevolg van het conflict bij het Nederlands elftal ontving Van Beveren in 1978 ook doodsbedreigingen en dreigementen aan het adres van zijn kinderen. Volgens voetbalkenners was Jan van Beveren de beste keeper van Nederland tijdens zijn actieve voetbalcarrière.

Nederland (2008): Ons Oranje met Johan Cruijff (persoonlijke zegels).

Trainerscarrière

Ajax

Na zijn actieve loopbaan was Cruijff tijdens het seizoen 1984/1985 korte tijd technisch adviseur bij Roda JC. Cruijff leek nadien zijn weg te vervolgen bij Feyenoord, maar besloot medio 1985 toch terug te keren naar zijn jeugdliefde Ajax, dat Cruijffs eerdere trainer bij de club, Aad de Mos, had ontslagen. Het Ajax-bestuur verkoos Cruijff boven de drie andere kandidaten. Omdat Cruijff echter niet over de vereiste diploma’s beschikte om als trainer aan de slag te gaan, trad de oud-speler op 6 juni 1985 als technisch directeur in dienst bij Ajax. Met deze functie kreeg hij de verantwoordelijkheid over alle technische zaken binnen de Amsterdamse club, van de jeugdopleiding tot het eerste elftal. Halverwege het seizoen ontving Cruijff van de KNVB officieel dispensatie om het eerste elftal te trainen in zijn rol als technisch directeur.

Caribisch Nederland (2022): Gouden postzegel Johan Cruijff (Bonaire).

De aanstelling kwam op kritiek te staan van diverse instanties binnen het voetbal. De club had met drie andere trainers het a-diploma op zak, maar Cruijff bezat geen enkel diploma. In eerste instantie werd erover gesproken dat Kohn of Van der Hart officieel als hoofdcoach zou fungeren. Later meldde Cruijff dat er geen enkele hoofdtrainer was, maar dat de verantwoordelijkheid voor het eerste elftal bij het complete viertal lag, dit tot ergernis van de VVON, de Nederlandse belangenvereniging van trainers in het betaald voetbal. Eind juli besloot de KNVB onderzoek te doen naar de zaak. In januari 1986 besloot de KNVB Cruijff dispensatie te verlenen voor het uitoefenen van het vak van hoofdcoach.

FC Barcelona

In de maanden na zijn vertrek leek het er even op dat Cruijff naar sc Heerenveen zou vertrekken. Maar na een aanbod van FC Barcelona besloot de oud-speler terug te keren naar zijn voormalige werkgever. Evenals in Nederland ontstond er ook in Spanje bezwaar op zijn aanstelling als trainer. Cruijff beschikte wel over de benodigde diploma’s, maar het ontbrak hem aan de vereiste drie jaar ervaring als trainer. Ondanks dit gemis werd de aanstelling van Cruijff toch goedgekeurd. Daarmee volgde hij interim-trainer Charly Rexach op, die in de jaren 70 te boek stond als een goede vriend van Cruijff tijdens hun gezamenlijke verblijf bij Barcelona. Rexach keerde terug in zijn oude functie als assistent-trainer en ging Cruijff ondersteunen bij de opbouw van een nieuw te vormen elftal. Een groot deel van de oorspronkelijke spelersgroep is namelijk in opstand gekomen, toen zij op 28 april 1988 tijdens een door hen zelf ingelaste persconferentie het vertrek van het clubbestuur hebben geëist vanwege een financieel dispuut. Clubpresident Núñez was weinig vergevingsgezind en heeft op negen spelers na de hele selectie ontslagen.

Spanje (2022): Gouden postzegel Johan Cruijff met jonge en oude profielfoto. Tusello = persoonlijke zegel.

Door het vertrek van zoveel spelers hadden Núñez en Cruijff alle vrijheid om samen de fundamenten te leggen voor een elftal dat voldeed aan hun eigen wensen. Voor de totstandbrenging van het nieuwe FC Barcelona hanteerden zij een dubbele strategie. Allereerst moesten uit binnen- en buitenland de beste voetballers worden gecontracteerd. Naderhand zou de rest van het team worden aangevuld met talenten uit de jeugdopleiding. Het eerste deel van de strategie werd geconcretiseerd met Spaanse aankopen. Buitenlandse versterkingen verschenen er na het eerste seizoen toen Ronald Koeman en Michael Laudrup in 1989 en Christo Stoitsjkov in 1990 werden vastgelegd. Voor de doorstroom van talent heeft Cruijff tien jaar eerder al een basis gelegd toen hij vlak voor zijn vertrek als speler een belangrijk advies heeft meegegeven aan Núñez: start een jeugdopleiding. Met de totstandkoming van La Masia (jeugdacademie) heeft Núñez gehoor gegeven aan zijn oproep, waardoor Cruijff na verloop van tijd een beroep kon doen op veelbelovende jeugdspelers zoals Pep Guardiola, Amor, Ferrer.

Het team dat Cruijff formeerde moest een speelstijl gaan hanteren die werd afgeleid van het totaalvoetbal. Uitgangspunten daarbij waren techniek en balbezit: Barcelona moest zo veel mogelijk de bal hebben, domineren en zich niet aanpassen aan de tegenstander. In de ogen van Cruijff is het behalen van punten niet het belangrijkste, dat is slechts een onderdeel van het spel. In zijn filosofie is de sleutel tot het behalen van resultaten het spelen van aanvallend voetbal. De visie van Cruijff werd niet alleen overgebracht op het eerste elftal maar ook gehanteerd binnen de gehele jeugdopleiding. Op die manier konden talenten vanuit de jeugd gemakkelijker de overstap maken naar het eerste elftal. Na enkele seizoenen begon de speelstijl vruchten af te werpen en brak er een jarenlange bloeiperiode aan. Het succesvolle elftal kreeg als bijnaam het Dream Team (net als de Amerikaanse basketbalploeg) die in 1992 olympisch goud heeft gewonnen in Barcelona. Onder leiding van Cruijff doorbrak het Dream Team de jarenlange dominantie van Real Madrid en won het vier opeenvolgende landstitels (1991-1994), waarvan drie op de laatste speeldag van de competitie.

Op Europees vlak legde Barcelona in 1989 beslag op de Europacup II en won het in 1992 de Europacup I. Tijdens beide finales zijn de Catalanen te sterk geweest voor Sampdoria. Vooral de winst van de Europacup I is een memorabel moment, aangezien het de eerste maal in de historie is dat Barcelona de belangrijkste Europese beker veroverde. Andere trofeeën die Barcelona onder het bewind van Cruijff op zijn naam schreef, zijn de Copa del Rey in 1990, de Europese Supercup in 1992 en drie Supercopas in 1991, 1992 en 1994. Met het winnen van deze elf prijzen werd Cruijff met afstand de meest succesvolle trainer uit de geschiedenis van de club. Het record bleef vijftien jaar staan, maar werd verbroken op 26 augustus 2011, toen Guardiola door het winnen van de Europese Supercup met Barcelona zijn twaalfde titel pakte en het aantal van zijn leermeester passeerde. Hier heeft hij slechts drie seizoenen voor nodig gehad.

Johan Cruyff Foundation

De Johan Cruyff Foundation is een stichting opgericht in 1997 door Johan Cruijff. Het doel van de foundation is een mogelijkheid te bieden aan kinderen, ook kinderen met een beperking, om te sporten. Om haar doel te bereiken bouwt de Foundation Cruyff Courts, kleine voetbalvelden met kunstgras in woonwijken. Tot 2016 heeft de organisatie meer dan 200 van deze velden aangelegd, waarvan er 33 speciaal ontworpen zijn voor kinderen met een beperking. Cruyff Courts worden opgezet in een samenwerking tussen de Foundation en de stad. Als de court in de buurt van een school ligt dient er ten minste één keer per jaar een schooltoernooi gehouden te worden.

Nederland (2017): Vel persoonlijke zegels Johan Cruijff.

Cruijff richtte de foundation op in 1997, toen hij 50 jaar werd, omdat hij het beter achtte liefdadigheidsprojecten zelf op te zetten in plaats van zijn naam aan projecten te lenen waar hij geen controle over had. Terre des Hommes werd aangezocht als adviseur. Het hoofdkantoor van de foundation is gevestigd in Amsterdam.

Nederland (2017): zilveren postzegel Johan Cruijff.

PostNL eert Johan Cruijff met de uitgifte van een puur zilveren postzegel. Deze speciale postzegel komt exact een jaar na het overlijden van de Nederlandse voetballegende. PostNL-marketingdirecteur Ludo Voorn staat stil bij het overlijden van Johan Cruijff een jaar geleden. “Iedereen hield van Johan Cruijff. Naast zijn alom gerespecteerde grote vakmanschap op het voetbalveld heeft hij zich altijd ingezet om kinderen bij elkaar te brengen door ze te laten sporten. De Cruyff Foundation zet deze gedachte al jaren voort. Dit ondersteunen wij van harte door een deel van de verkoop van deze zilveren postzegel te doneren.” Niels Meijer, directeur van de Cruyff Foundation, vindt het bijzonder dat PostNL zo’n waardevolle postzegel uitgeeft over de voetballer. “Johan vervulde ook altijd een maatschappelijke functie. Dat doen wij ook voortdurend. De te ontvangen opbrengst van de postzegelverkoop besteden we daarom ook zeker in een project als Schoolplein 14. Hierdoor worden leerlingen tijdens en na schooltijd uitgedaagd om samen te spelen en te sporten.”

In november 2019 beweerde journalist Auke Kok in een uitzending van het tv-programma De Wereld Draait Door bij gelegenheid van het verschijnen van Johan Cruijff, de biografie dat Cruyff tijdens zijn leven op jaarbasis een bedrag van 1 miljoen euro zou hebben ontvangen van de organisatie. Dit werd door een woordvoerder met klem tegengesproken. Toen het boek verscheen ontstond er commotie over met name zeven alinea’s uit de totaal 639 pagina’s tellende biografie. Op 15 november werd door de rechter in een kort geding een plicht tot rectificatie opgelegd omdat de auteur voor die bewering geen bewijs leverde. Bij de eerste druk moet een inlegvel komen. In een eventuele volgende druk moet deze passage uit het boek verwijderd worden.

Caribisch Nederland (2017): Johan Cruijff (Bonaire, Saba, Sint Eustatius).

Ter gelegenheid van het twintig jarig bestaan van de Cruyff Foundation bracht FXDC-Post op 25 april (zijn geboortedag) 2017 drie postzegels uit van Johan Cruijff in de landen Bonaire, Sint Eustatius en Saba. Behalve in Nederland werden ook in de Caribische delen van het Koninkrijk ‘Cruyff Courts’ aangelegd, in feite de moderne invulling van het verdwenen trapveldje. Een deel van de opbrengst van deze uitgifte, 14 procent gaat naar de Johan Cruyff Foundation.