In het grote aantal postzegels (meer dan 70 exemplaren), die in het eerste halfjaar 2022 uitgegeven zullen worden, is de actualiteit slecht aanwezig, waarmee PostNL het contact met de Nederlandse bevolking verliest. In historisch perspectief valt er ook weinig te beleven. Ik probeer oorzaak en gevolg daarvan met redelijk onbekende achtergrondinfo nader te belichten.
1) Overvloed maatschappelijke betrokkenheid in 2012
De postzegel verliest als frankeer- en verzamelaar-item steeds meer terrein. Gevolg? Het bedrijfsleven heeft er in het geheel geen belang meer bij een postzegeluitgave financieel te ondersteunen bij een gedenkwaardig jubileum van een bedrijf. In het emissieprogramma 2012 bijvoorbeeld is de maatschappelijke betrokkenheid van PostNL in ruime mate nog aanwezig met de uitgave van talrijk vele jubileumemissies als
- 125 jaar Albert Heijn (nvph 2905/08)
- 125 jaar Leger des Heils (nvph 2909)
- 100 jaar Openluchtmuseum (nvph 2915/ 24)
- 60 jaar Madurodam (nvph 2925/34)
- Bosatlas (nvph 2937/46)
- 100 jaar NOC / NSF (nvph 2947/56)
- 125 jaar Carré (nvph 2979/88)
- Stedelijk Museum (nvph 2989/98)
2) Bijzonder geringe maatschappelijke betrokkenheid in 2022
In het eerste half jaar 2022 is de financiële ondersteuning van een postzegelmissie gereduceerd tot vier partners: sowieso één uit het bedrijfsleven (c), twee onder de overheid ressorterende instanties (a & b) en een voor mij nog onbekende financierder (d). De attentie- en resonantiewaarde van de postzegel is door het geringe postzegelgebruik voor het bedrijfsleven niet bijster groot meer. Deze vier postzegelvellen staan bekend als herdenkingsemissies.
Joseph Paelinck, Public domain, via Wikimedia Commons
- 200 jaar Mauritshuis (21 februari)
- 250 jaar koning Willem I (20 juni)
MicheleLovesArt, CC BY-SA 2.0 <https://creativecommons.org/licenses/by-sa/2.0>, via Wikimedia Commons
- Bij de emissie ‘Delftse tulpenvazen’ (21 maart) zal gelijk bij enkel eerder uitgegeven emissies (in 1978,1998 & 2014) de Delftse aardewerkindustrie er ongetwijfeld financieel wel betrokken zijn geweest.
- De aanleiding van de achtergrond- en uitgiftegedachte van de emissie ‘Vrouwtje van Stavoren’ (21 maart) is me niet duidelijk.
De kosten van de twee emissies van onder de overheid ressorterende postzegel-aanvragende partijen worden betaald door de belastingbetaler.
3) Gebrek maatschappelijke betrokkenheid in 2022
Van enkele actuele, redelijk landelijke gebeurtenissen in het eerste halfjaar 2022 is filatelistisch geen aanleiding gevonden er een attenderingsemissie voor uit te geven. Hierbij valt o.a. te denken aan:
- Floriade 2022 van 14 april – 9 oktober is in Almere. Om de tien jaar organiseert Nederland een Floriade. In 1960, 1972, 1982, 1992 en 2002 zijn er wel Floriade-emissies uitgegeven. In 2012 ontbrak de Floriade al in het PostNL-emissiebeleid. Een pleister op de wonde is de kaft-illustratie van de NVPH-Speciale Catalogus 2022 met een ‘Floriade-postzegel-afbeelding’ als illustratie!
- De stad Utrecht viert vanaf 2 juni het 900-jarige bestaan. In het officiële postzegelemissie-programma is hiervoor geen melding aanwezig. Amsterdam kreeg vanwege het 700-jarige bestaan in 1975 wel een postzegelemissie aangeboden.
4) Kopieergedrag bij ontwerpen
- In de periode 2018/21 zijn er al 160 kleurig ogende Beleef de Natuur-postzegels verschenen. Van deze omnibus-emissie is het aantal na 2 februari 2022 al weer met 20 exemplaren gestegen. Pas in september 2023 zal deze zes jaren durende emissie afgelopen zijn met in totaal 240 verschillende postzegels, zoals nu bekend is.
Ontwerper Frank Janse maakt dankbaar gebruik van de foto-archieven van Vogelbescherming Nederland (met verticale, naar mijn mening, inhoudsloze plaatjespostzegels) en de Vereniging van Natuurmonumenten (met horizontale, mijns inziens, nietszeggende plaatjespostzegels).
Deze lege en onbeduidende postzegels geven een romantisch aantrekkelijk en kleurig beeld van de natuur. Er is in het geheel geen verwijzing o.a. naar de ingrijpende klimaatverandering en milieuvervuiling aanwezig! Een schildering van een arcadisch landschap! - Als in september 2023 het laatste Beleef de Natuur-postzegelvel is uitgegeven, zal het flexwerker-dienstverband van Frank Janse ongetwijfeld afgelopen zijn.
- Ik kan me heel wel voorstellen dat met Janse voor deze jarenlange en omvangrijk grote ontwerpklus van maar liefst 240 postzegels een kwantumkorting is bedongen.
- Vanaf 2015 zijn de afbeeldingen op de kinderpostzegels alle ontleend aan bestaande illustraties uit stripverhalen en jeugdboeken.
5) Aantrekkelijkheid voorselectie
Vanaf 2019 krijgen grafische ontwerpers, die de Dutch Design Award hebben gewonnen, het eervolle verzoek van PostNL een postzegelemissie te ontwerpen geheel volgens eigen persoonlijk inzicht:
-
- 2019 Michaël Schuurman met ‘Gewoontjes’ (nvph 3791/96)
- 2020 Hansje van Halem met ‘Caleidoscoop’ (nvph 875/80)
- 2020 Martin Garrix met *** (nvph 3884)
- 2021 Bart de Baes met ‘Gebarentaal: praat met de hand’
Deze eervolle uitnodiging wordt met graagte aangenomen en uitgevoerd. Een ontwerper die een postzegel ontwerpt, maakt meteen bij opdrachtgevers naam! Een ontwerper met nog een redelijk korte werkperiode en -ervaring zal bij het postbedrijf geen hoog ontwerpkostenplaatje indienen (durven te vragen!) dunkt me, terwijl hij wel een esthetisch hoogstaand product heeft afgeleverd.
6) Doel heiligt de middelen
- De voorzitter van de Raad van Bestuur, Wim Dik, stelde tijdens een postzegel-presentatie dat ‘meer-geld’ van een kinder- en een zomerpostzegel voor een Goed Doel, toch een absurde zaak is. Een pak koffie ga je toch om die reden ook niet met een bijslag verhogen? Jaren later concretiseert de voorzitter zijn visie nader. De zomerzegelemissies, meestal bestaande uit vijf zomerzegels, brengen te weinig geld voor het postbedrijf op. In 2010 is de laatste zomerzegelemissie uitgegeven na 60 jaarlijkse uitgiften. Achterliggende gedachte van deze beëindiging? Met de ontbrekende postzegels kunnen enkele andere emissies uitgegeven worden, die meer geld voor PostNL genereren.
- Een opvolgende voorzitter van de Raad zei naderhand eens onverbloemd: “Wat er op de postzegel als afbeelding staat, interesseert me totaal niet. Als de postzegel maar voldoende geld voor het bedrijf opbrengt!”
- Het tekort aan emissie-aanvragen van het bedrijfsleven (behalve enkele van de overheid) wordt gecompenseerd door de jaarlijkse uitgave van Beleef de Natuur-emissies met 40 postzegels. Met deze vorm van creatief emissiebeleid van ‘plaatsvervangende-postzegels’ weet PostNL, bedrijfstak Filatelie, nog steeds de kop boven water te houden door er geld mee te genereren. Maar de kruik gaat zo lang te water tot hij barst!
Alle nieuwe en bijzondere postzegels 2022 worden feitelijk niet meer voor frankeer-, maar geheel voor verzameldoeleinde gebruikt. PostNL krijgt ‘voor-gratis-en-niets’ het postzegelgeld in handen zonder dat het postbedrijf er een vervoersplicht van een poststuk van van A naar B voor hoeft te verrichten. Speculatieve windhandel in optima forma. Ethisch een afkeurenswaardige activiteit van PostNL. - Bedrijfseconomische conclusie? Volgens mij dient de financiële inkomstenstroom overduidelijk het uitgavenpatroon per bedrijfstak te overtreffen. Niet de kwaliteit van het product (postzegelafbeelding), maar de kwantiteit van de postzegelopbrengst van ons nationaal postbedrijf telt!
7) Causaal verband & mijn toekomstperspectief?
- Het levenstempo neemt de laatste twee decennia continu danig toe. De bakens dienen volgens mij verzet worden, wil men overleven. Stilstand is achteruitgang. Veranderingen volgen elkaar steeds sneller op. Continu bijstellen en evolueren is de boodschap. Normen (normeringen), waarden (waarderingen) en accenten dienen bij toename van faciliteiten en mogelijkheden steeds bijgesteld en aangepast te worden. Als veranderingen niet meer uit de breedte en ook niet meer uit de lengte gehaald kunnen worden, zie ik somber naar de toekomst.
- De overlevingsstrijd van kwaliteit.kwantiteit – kwantiteit.kwaliteit van PostNL, die voortdurend water bij de wijn doet, zal voor de bedrijfstak filatelie eindig zijn. Het postbedrijf raakt volgens mij met de postzegel letterlijk en figuurlijk het contact met verzamelaar, maatschappij en wereld totaal kwijt.
- Op termijn zal volgens mijn bespiegeling door de huidige zorgwekkende toestand in de filatelie een kleine groep postzegelverzamelaars overblijven, die zich (in historisch perspectief) nog bezig zullen houden met de filatelie.
Kijk in onze catalogus voor meer postzegels
• Nederland • Nederland
Nieuwsgierig naar de nieuwste postzegel- en postzegelproducten?
Kijk dan bij Collect Club.
(3 stemmen, gemiddeld: 4,33 uit 5)
Laden...
Reacties (15) Schrijf een reactie
De opvolgend voorzitter die Bate bij 6b niet noemt, was volgens mijn herinnering Peter Bakker.
“De aanleiding van de achtergrond- en uitgiftegedachte van de emissie ‘Vrouwtje van Stavoren’ (21 maart) is me niet duidelijk” >>>
Het gaat hier om de ‘Europazegels 2022’ met het overkoepelende thema ‘verhalen en mythen’.
Ik ben het helemaal met Bate eens. Volgens mij moet PostNL naar mijn mening het aantal postzegelemissies reduceren, zodat de verzamelaar interesse krijgt in oudere postzegels van betere themakwaliteit. De huidige jaaruitgaven van postzegels van Nederland kost de verzamelaar zoveel geld, dat de oudere postzegels geen waarde meer vertegenwoordigen (vraag en antwoord), omdat de verzamelaar het geld kwijt zijn voor de huidige jaaropgaven. Maar dit zal wel de bedoeling zijn voor het bedrijf PostNL.
Op redelijk kort termijn kunt u van mij een vervolgartikel verwachten op mijn schrijven met daarin hoe de filatelie er op termijn in praktische zin zich zal ontwikkelen.
In de evoluerende filatelie-vijver worden de rimpelingen zo langzamerhand steeds hoger
Ik had beter het woord ‘[r]evoluerende’ kunnen gebruiken. Aan u voor wie deze tweedeling geldt.
Het is een ingewikkelde kwestie. Mijn eerste reactie is ook dat er zoveel plaatjeszegels zijn momenteel dat het afstotend werkt. Dat valt natuurlijk op te lossen door selectief te werk te gaan en niet langer voor een complete jaarverzameling te willen gaan. Dus voor mij betekent dat, dat het Mauritshuis de eerste uitgave zal zijn van dit jaar die ik zou willen hebben. Samen met de paar andere echte ‘herdenkingsseries’ die er komen, het jaarlijkse grafische-kunstenaarsvelletje, de dag van de postzegel uitgifte en de kinderzegels levert dat toch al een flinke verzameling op, waar ik in elk geval met plezier naar kan kijken.
Maar er is overduidelijk een markt voor de plaatjeszegels. Als ik ze niet tegenhoud, dan zijn die Beleef de Natuur zegels de enige die mijn familie dolgraag en zeer enthousiast voor me kopen wil. Dus die vallen het niet filatelistische publiek echt wel op en worden ongetwijfeld gretig afgenomen. Misschien overschatten we onze rol als postzegelafnemer wel een beetje en is de filatelist niet (meer) zo belangrijk voor PostNL als vroeger waarschijnlijk het geval was. Een van de kenmerken van de filatelist is toch wel dat ‘ie een beetje zeuren kan zo nu en dan. Mag hoor, doe ik ook. Maar hoeveel zouden er nu daadwerkelijk hun dwang naar compleetheid overboord gezet hebben, en in hoeverre heeft dat er misschien juist wel voor gezorgd dat er steeds meer plaatjeszegels komen om de thematische verzamelaar plezier te doen? En worden die daar wel een plezier mee gedaan?
Ik weet het allemaal niet en aangezien ik me eigenlijk richt op ouder spul, lig ik er ook niet echt wakker van. Het zijn bovendien ook wereldwijde trends, want hier in het VK is het precies hetzelfde. Een en al Pink Floyd en de Stones, maar niets over de COP of andere monumentale gebeurtenissen in het land.
Dus dat betekent waarschijnlijk dat het al helemaal niet tegen te gaan is, of is dat iets te fatalistisch? Zeg het maar.
:-)
Helaas kunnen wij dit niet tegengaan. Het is misschien fatalistisch maar waar.
Ik denk dat het punt is dat het uitgiftebeleid van postnl de ontwikkelingen in de maatschappij volgt. De maatschappij is sterk individualistisch en dit wordt alleen nog maar erger en sterk op beleving gericht. Dit zie je dan terug in de o.a. de serie Beleef de Natuur. Daar is blijkbaar gewoon een markt voor. We kunnen wel als verzamelaars onze stem laten horen. Er is een verzamelaarsplatform, maar wat daar besproken wordt blijkt denk ik geheim. En wie daar nu precies inzitten ook. We zouden wel als lezers van deze blog een voorstel kunnen doen over de uitgifte van volgend jaar en de jaren daarna. Moeten we daar wel tijdig mee beginnen. En we zouden alvast kunnen nadenken over een opvolger van de serie Beleef de natuur. Of juist kunnen pleiter dat er geen opvolger komt voor deze serie, maar dat er meer variatie komt in het uitgiftebeleid. We moeten ons stem laten horen en niet denken dat postnl wel meeleest met dit blog.
Het nadeel voor ons als Nederlandse verzamelaars is, dat we met te weinig actieve verzamelaars zijn.
Voor ons is het vanzelfsprekend dat we zegels willen met een jubileum van een bepaalde Nederlandse “schwung”.
Maar als van die zegels maar een minimaal aantal in Nederland verkocht worden aan verzamelaars en (relatief) weinig in het buitenland, is het voor Tante Pos veel interessanter om plaatjes te maken die meer thema-verzamelaars aanspreekt. Zowel hier als over de grens.
Ga zelf maar na, als je de mogelijkheid hebt om ergens geld mee te verdienen waar veel vraag naar is, dan ga je toch niet iets doen waar geen hond op zit te wachten?
@allen: Ik denk dat PostNL wel meeleest.
Vanmiddag kreeg ik een uitnodiging voor het verzamelaarsplatform op 21 maart.
Vorig jaar is deze ivm Covid niet doorgegaan. Een agendapunt is altijd het uitgifteprogramma. De leden kunnen suggesties hiervoor inbrengen. Waar uiteindelijk voor gekozen wordt, hebben wij geen invloed op. Ik ben gaarne bereid om ideeën en/of voorstellen mee te nemen. Mijn emailadres is: willem.hogendoorn@hccnet.nl
Het is volgende maand 300 jaar geleden dat Jacob Roggeveen als eerste Europeaan aankwam bij Paaseiland. Daar heeft PostNL ook niet aan gedacht?
@ Mark: Goeds nieuws en slecht nieuws. Om met het laatste te beginnen: Het verbaast mij niet dat PostNL hier niet aan gedacht heeft. Voor hen niet commercieel genoeg. Maar dan het goede nieuws. Aanstaande vrijdag komt het nieuwe boek uit van de Leidse thrillerschrijver Jeroen Windmeijer, genaamd: ‘De Stenen Goden’.
Deze thriller begint bij een tentoonstelling in Middelburg over de ontdekking van Jacob Roggeveen van Paaseiland op 5 april 1722. Vrijdag wordt het eerste exemplaar uitgereikt. Ik ga daar heen. Meer info op http://www.jeroenwindmeijer.nl
Wat mij betreft is PostNL (en diens voorgangers) al jarenlang de weg kwijt. Ik ben nog steeds blij dat ik per eind 2001 (bij de invoering van de euro) met mijn verzameling Nederland ben gestopt! Het niveau van en de hoeveelheid nieuw verschijnende postzegels ontstijgt nauwelijks de voetbalplaatjesacties die supermarkten soms hebben.
De echte verzamelaars zijn voor PostNL niet interessant. Dat blijkt bijv. uit filatelistisch gefrankeerde post waarmee de stempelmachine niet overweg kon en waarvan de zegels (geheel volgens de regels!) met balpenkrassen zijn vernietigd.
Er zijn gelukkig nog wel wat andere landen met een serieus emissiebeleid waar je als verzamelaar veel meer plezier aan kunt beleven!
Heeft het verzamelaarsplatform nog wat opgeleverd afgelopen maandag 21 maart?
@Willem: Na wat informatieve onderwerpen kwam de dialoog met het platform aan de orde. Postzegels zijn er voor iedereen, waaronder de verzamelaars en de filatelisten. PostNL stelt het op prijs dat er met heen meegedacht wordt. Het officiële programma zit jaarlijks vrij vol met ‘vaste’ uitgiften van (langlopende) series. Niets is echter eeuwig. Stel dat er en langlopende serie gaat stoppen (of een andere invulling moet krijgen) wat zou er dan voor in de plaatst moeten komen. Daar wordt over nagedacht, en daar kan over meegedacht worden door suggesties aan te dragen. Vandaar dat ik hierboven mijn emailadres heb kenbaar gemaakt om wensen/suggesties kenbaar te maken, zodat we PostLN van input kunnen voorzien
Schrijf een reactie
(registratie is niet nodig)