Voedingsmiddelen en gerechten komen volop voor als afbeelding op postzegels en postwaardestukken. Een opvallend voorbeeld vond ik in de serie van 17 blokjes met vier postzegels die de Canadese Post eind 1999 en begin 2000 uitgaf bij de eeuwwisseling. Meer reclameplaatjes op het blokje uitgegeven op 17 maart 2000 dan postzegels naar mijn mening. Vooral door het noemen van merken en producenten. De uitgifte van de lange serie blokjes met totaal 68 postzegels was voor mij aanleiding met het verzamelen van Canadese postzegels te stoppen. Op de postzegel rechtsonder zijn aardappelen verwerkt tot patat (French fries) door ‘McCain Foods’. De Britten noemen het ‘chips’ en de Vlamingen ‘friet’. Net als de Nederlanders, maar ook het woord ‘patat’ wordt hier veel gebruikt. De Duitstaligen zeggen ‘Pommes’ of ‘Fritten’ en de Franstaligen ‘frites’. België is bekend vanwege de vele ‘frietkotten’ die men overal kan tegenkomen, terwijl de Britten veel afhaalgelegen-heden (take away) kent waar men ‘fish and chips’ kan kopen. Vroeger gewikkeld in een krant maar tegenwoordig in een nette papieren zak.

Tijdens vakanties in Engeland en Wales hebben we wel eens bij zo’n take away ‘fish and chips’ gekocht en standaard was de vis een gefrituurde kabeljauw. Ook in vele pubs wordt dit gerecht, als ‘bar meals’, aangeboden en kan men naast kabeljauw (cod) ook kiezen voor onder andere schelvis (haddock), schol (plaice) of garnalen (scampi). Waar we niet zo van hielden was de scheut azijn (vinegar) en daarom prefereerden we wat zout. Men beweert dat de Engelsen de uitvinders zijn van ‘fish and chips’ omdat Charles Dickens dit al in 1839 vermeldde in zijn roman ‘Oliver Twist’. Op de eerstedagenvelop uitgegeven door Benham is een afdruk van een stempel opgenomen van het stadje Guiseley in Yorkshire in de buurt van Leeds. Waarom deze plaats?

Hier ontstond de ‘fast food’ keten van Harry Ramsden die in 1928 een houten schuurtje had ingericht bij de tramhalte aan Bradford Road in White Cross waar hij voor het eerst ‘fish and chips’ verkocht. Het schuurtje groeide in 1930 uit tot de ‘grootste fish and chips zaak’ ter wereld zo luidde zijn reclameslogan in zijn nieuwe restaurant met 250 zitplaatsen, te zien op de oude prentkaart. Het restaurant is enkele keren verbouwd. In september 2008 moest men £ 4,99 betalen voor een portie ‘fish and chips’, inclusief een pot thee, een snee brood met boter en onbeperkt ‘chips’. Het restaurant bestaat nog steeds maar niet meer onder de naam van Ramsden. Het restaurant heet nu ‘The Wetherby Whaler’.

Royal Mail, de Britse postdienst, gaf op 23 augustus 2005 een serie van zes postzegels uit ontworpen door de in Basel, Zwitserland, geboren Catell Ronca en vormgegeven door Rose Design. De zegels werden gedrukt door Joh. Enschedé Security Printing BV in Haarlem. Catell Ronca kreeg de opdracht om eetgewoonten te verbeelden door de multiculturele samenleving in Groot Brittannië. Zij was toen nog student aan het ‘Royal College of Art’ in de Londense wijk South Kensington. In deze wijk is een aantal musea te vinden, zoals het ‘Victoria & Albert Museum’, het ‘Natural History Museum’ en het ‘Science Museum’. Maar ook vele restaurants, eenvoudig, maar ook chique uit geheel Europa en Azië. De bevolking van deze wijk bestaat voornamelijk uit Engelsen, zo’n 85%. Verder Aziaten bijna 5%, ook 5% mensen met dubbelbloed, mensen met een Afrikaanse achtergrond 3% en mensen uit andere werelddelen 2%. Catell bezocht regelmatig de markten en restaurants in South Kensington en omgeving en deed op die wijze inspiratie op voor het ontwerpen van de serie postzegels. Uiteraard kwam ze zo ook in contact met ‘fish and chips’ dat ze, alleen met de zak ‘chips’, verbeelde op de postzegel van 60 pence. Wat wij in Nederland een zak ‘chips’ noemen heet in Groot-Brittannië ‘crisps’.

Catell Ronca vond in South Kensington een aantal Italiaanse restaurants. Als Zwitserse wist ze pasta’s te waarderen en dat werd dan ook de tweede afbeelding voor een postzegel in deze serie. Haar eerste schetsen waren gebaseerd op de etenswaren die zij overal tegenkwam, zoals bovenaanzichten van pizza’s en taartjes die ‘pies’ worden genoemd. Maar de gerechten in de handen van etende mensen vond zij meer toepasselijk en duidelijker om de ontwikkeling van de smaak te illustreren. Op de postzegel van 47 pence nam Catell een vrouw op die pasta of spaghetti eet in een Italiaans restaurant. Met een glas rode wijn.

In haar omgeving bevonden zich nogal wat zogenoemde ‘tandoori’ restaurants. Afkomstig uit India serveren deze restaurants vele Indiase gerechten die bereid worden met specerijen en door deze te marineren. Het was wat moeilijk om een specifiek gerecht op de Europapostzegel te verbeelden en daarom beperkte Catell zich tot het afbeelden van een vrouw uit India met een stip, een ‘tikka’ of ‘bindi’ op het voorhoofd en een kop thee in de hand. Thee is oorspronkelijk afkomstig uit China maar wordt ook veel in India geteeld. Heel bekend is de ‘darjeeling’ thee uit de Indiase staat West-Bengalen.

Een van oorsprong Afrikaanse vrouw eet met stokjes (chop sticks) misschien gele Zuid-Afrikaanse rijst (geelrys) met rozijnen uit een kommetje. Maar het kan ook witte ‘basmati’ rijst zijn geweest. Catell Ronca gaf hierbij de volgende toelichting: ‘Ik was me er ook zeer van bewust om clichés te vermijden, hoewel het belangrijk was om duidelijk te maken dat in het land mensen met zeer verschillende etnische achtergronden wonen, wilde ik niet in het portretteren van stereotypen vastlopen’. Afrikanen maken slechts iets meer dan een half procent uit van de Britse bevolking en wonen vooral in de grote steden.

Dat Royal Mail er meestal in slaagt om bij de uitgifte van nieuwe bijzondere postzegels een toepasselijk stempel te vervaardigen blijkt bijvoorbeeld uit de afdruk van het stempel voor de eerste dag van uitgifte van Cookstown. ‘Cook’ is koken en ‘town’ is stad. De naam van het stadje is in het stempel geïllustreerd met een mes, vork en bord. Cookstown ligt in Noord-Ierland vlak bij het grootste zoetwatermeer van Groot-Brittannië, Lough Neagh.

Wat verder gezocht door Royal Mail is een stempel met de ‘plaatsnaam’ Ashdown Forest Hartfield. Ashdown Forest is een beschermd natuurgebied vlak bij het dorpje Hartfield in het graafschap East Sussex. Ashdown Forest is het bos waarin Winnie the Pooh leefde, de beer die dol was op honing. Het natuurgebied bestaat uit grote open vlaktes begroeid met heide en bospercelen met gemengd naald- en loofbomen. Hier ligt ook de hoogste zanderige bergrug van het ‘High Weald’. Men kan picknickplaatsen vinden in de nabijheid van de vele parkeerterreinen. Midden in het bosgebied ligt een houten bruggetje over een beek die uitmondt in de rivier Medway.

Hier vond Winnie the Pooh met zijn vrienden, aldus de schrijver van het boek Alan Alexander Milne, een spelletje uit door aan de ene kant van de brug stokjes in het water te gooien en aan de andere zijde tevoorschijn zien komen. Het stokje dat het eerst verscheen was dan van de winnaar van het spelletje. Duizenden toeristen spelen dit spelletje na, vooral kinderen, zoals te zien is op de prentkaart. In Hartfield kan een huis worden bezocht met de naam ‘Pooh Corner’ aan de High Street, met daarin een klein museum en een winkeltje waar men allerhande artikelen kan kopen van Winnie the Pooh en zijn vrienden. Maar waar men natuurlijk ook een kop thee kan drinken en een kleinigheid kan eten, binnen of buiten onder een parasol. Vandaar ook mes en vork en peper en zoutstel in het stempel.

Een jongeman met een blad sushi duidt op de Aziatische restaurants die dit gerecht standaard op het menu hebben staan als gerecht. Sushi is een gerecht uit de Japanse keuken en bestaat uit afgekoelde gekookte rijst. De rijst wordt met zeewier samengesteld tot rolletjes. De sushi kan gecombineerd met andere ingrediënten zoals vis of zeevruchten. Rauwe vis in plakjes wordt daarnaast geserveerd zonder rijst en wordt ‘sashimi’ genoemd. Het gerecht dient met eetstokjes te worden gegeten zoals getoond door de jongeman afgebeeld op de Europapostzegel van 42 pence.

Maar ook de ‘gezonde’ kant van eten werd door Catell Ronca belicht door een jongeman af te beelden op de postzegel van 68 pence met een appel en een fruitmand in zijn handen. Een bekend Engels spreekwoord is: ‘An apple a day, keeps the doctor away’. Speelde dat in haar gedachten toen ze de vijf andere ontwerpen had vervaardigd? Appels vormen zeker een gezond voedsel want appels bevatten onder andere de vitamines A, B1, B2, B3, C en E en enkele andere stoffen die nodig zijn voor een vitaal lichaam.

Julietta Edgar, Hoofd van de afdeling Bijzondere Postzegels bij Royal Mail, zei in 2005: ‘De illustraties van Catell zijn een ware explosie van kleur en cultuur, samengesmolten om niet alleen te laten zien hoe divers we als natie zijn, maar ook om het enorme scala aan verschillende eersteklas voedingsmiddelen te tonen waar we van genieten’. Bent u het met haar eens?

Kijk in onze catalogus voor meer postzegels
• Historisch • België • Canada • Groot Brittannië • Nederland • Musea

Nieuwsgierig naar de nieuwste postzegel- en postzegelproducten?

(4 stemmen, gemiddeld: 4,25 uit 5)

Laden...