Grafisch ontwerper Bart de Baets, de ontwerper van het vel ‘Praat met de hand’, is dit jaar genomineerd voor de Dutch Design Award for Communication 2021 na twee voorgangers Hansje van Halem met ’Caleidoscoop’ in 2020 en Michiel Schuurmans met ‘Gewoontjes’ in 2019. Voor deze serie geeft PostNL geeft ieder jaar de genomineerden of winnaars van prestigieuze ontwerpwedstrijden een vrije opdracht om postzegels te ontwerpen. Ze mogen zich hierbij laten leiden door hun eigen interesses, door wat hen boeit en raakt. De persoonlijke fascinatie komt dus dominerend over op het postzegelvel (oplage 80.000 vellen).
Praat met de hand – uitgiftedatum 13 september 2021
De titel van deze nieuwe emissie is ontleend aan de uitdrukking ‘talk to the hand’ (‘cause the face ain’t listening). De oorsprong van deze uitdrukking komt uit de Amerikaanse tv-serie ‘Martin’. De betekenis is dat degene die de uitdrukking gebruikt niet naar de andere wil luisteren. Sindsdien is ‘talk to the hand’ onderdeel van straattaal, straatcultuur en queer-cultuur geworden.
Praat met de hand:
1. Gesticulerend handmatige taal / lichaamstaal, die uit een verbaal en een non-verbaal gedeelte bestaat
Vóór en tijdens een gesprek bestaat er een samenwerking tussen de handen en het gevoelsvol gesproken woord, tussen lichaam en geest. Ze vullen elkaar over en weer aan, onderstrepen elkaar op aangename, betekenisvolle, emotionele en/of energieke wijze.
De ‘sprekende handen’ op de postzegels verwijzen naar:
- een voorwerp pakkende hand
- een geld/kosten verwijzende hand
- een wijzende hand
- een tegemoet stekende hand
- een waarschuwende hand.
2. Levendigheid in overeenkomsten en tegenstellingen
- Acht uit de ‘streepjes-overhemd-mouw’ stekende, vriendelijk gekleurde handen met pols trachten al levendig ‘gesticulerend’ met ons te communiceren. Inderdaad trachten. De drie handen links hebben daar moeite mee in tegenstelling tot het trio rechts.
- De linker groep weet nog net over de perforatie heen als beeld-doorloper de ‘buur-postzegel’ te bereiken, terwijl de rechter groep met groot gemak contact over de perforatie heen weet te leggen.
- Met de handen en de kleur op de rechter rij postzegels, die duidelijk over de perforatie tussen postzegel en tab lopen, geeft Bart de Baets aan dat voor hem het totaalbeeld van het vel belangrijker is dan de individuele postzegel. Het geheel is meer dan de delen.
- Alle mouwen op één na zijn van een manchetknoop voorzien. Eentje bezit er zelfs twee. De ronde vorm wijkt af van de rechte lijn en de strengheid van de streepjes en ruitjes.
- Het simpele streepjespatroon van het overhemd komt tot leven zodra je het gaat dragen. Het (ver)vormt zich naar het lichaam. Interessant daaraan is het contrast tussen rijkdom van de beweging en de eenvoud van de normale streep.
- De overhemdmouw als deel van een groter deel verbeeldt feitelijk het gehele kledingstuk.
- De streepjes van de overhemden lopen op sommige pioriteitslogo’s op de velrand (meestal ongebruikelijk) toch door.
- Het overheersend overal aanwezige en ongekleurde stramien op de achtergrond suggereert niet alleen leven, maar ook een levendige tegenstelling met de speels actieve opstelling van de zacht egaal kleurige handen.
- Elke hand neemt een andere pose in en elke onderarm maakt een andere beweging.
- Het ruitjespatroon op de achtergrond van deze gelaagde postzegel is op enkele plaatsen afgeknipt om ook ruimte voor
het PostNL-logo en barcode te maken.
Is de verschuiving naar boven of naar beneden gegaan? Inderdaad het is moeilijk te bepalen.
De schoonheid van een fout
De kleur loopt niet overal keurig met de getekende handlijn mee. Daarmee suggereert De Baets een drukfout, maar tegelijkertijd maakt hij daarmee ook de activiteit van het maakproces zichtbaar. Als je de fout erkent en ook nog herkent als iets moois dan brengt het ook echt leven in je werk. De ‘slordigheid’ vormt een tegenstelling met het ideale. Er ontstaat ‘wringing’ met de werkelijkheid, een disharmonie en daarmee opzettelijk een levendigheid.
Spraakmakend gebarende handen
Op vijf emissies vervullen 25 actief functie-vervullende handen met opvallend verschillende handelingen.
NVPH 1878/87 – Felicitatiezegels
Tien felicitatie-postzegels (nvph 1878/87) met felicitatiewensen.
NVPH 3484 – Decemberzegel 2016
Een Decemberzegel 2016 met vijf vindingrijk opgestelde handen en vingers (nvph 3484).
NVPH 1421/22 – Nederlandse Vakbeweging
55 cent: twee ineengestrengelde, gestileerde handen aan de onderhandelingstafel ronden een solidariteitsovereenkomst af (nvph 1421).
75 cent: vijf ‘levendig-bewegende-en-mondig-sprekende’ handen gecombineerd met afwerende handen weten onbespreekbare onderwerpen (rode lijntjes) toch bespreekbaar te maken! (nvph 1422)
Het Ontwerpers Collectief ‘Wild Plakken’ (naam ontleend aan het ongevraagd plakken van affiches met rebels commentaar op maatschappelijke onderwerpen in de tachtiger jaren) bestond o.a. uit Lies Ros, Rob Schröder en Frank Beekers. Hun ontwerpen kregen niet de persoonlijke naamsvermelding, maar die van de groep. Het samenwerkverband hanteerde een eigen afwijkende vormentaal en typografisch gebruik. Ze pasten een ontwerpkundige vrijheid van ‘wild werken’ o.a. met schuin geplaatste teksten en kop- enzijstaande afbeeldingen toe.
Beide Vakbeweging-postzegels (nvph 421/22) zijn door verschillende personen van de groep ontworpen. Door onbegrip bij PTT is de 55 cent postzegel als verticale postzegel destijds gepresenteerd. De door mij horizontaal opgevoerde postzegel komt met de twee ineen gestrengelde handen aan de onderhandelingstafel bij een solidariteitsovereenkomst meer levensecht over.
NVPH 1465 – Februari-staking 1941
De hand vervult op de Februari-staking-postzegel (nvph1465) een buitengewoon proportioneel afwerende functie.
Duurzaamheid
Duurzaamheid kan optimaal tot stand komen als doorgeven van aardse goederen van de ene naar de volgende generatie gepaard gaat zonder het al ruim een eeuw durende (economisch) egoïsme van . . .
“Niets doen moet niet langer worden getolereerd, anders worden de levens van jonge mensen vernietigd. De machthebbers moeten zich meer inzetten voor de planeet”, aldus de 21-jarige studente Evy de Joode uit Franeker met haar glasheldere boodschap tijdens een bijeenkomst over de klimaatcrisis met de voormalige VN-baas Ban Ki-moon als inleider bij Campus Fryslân van de Rijksuniversiteit Groningen op 7 september in Leeuwarden.
P.s.
Zie artikel ‘Losse lichaamsdelen‘ van 24 april 2016; deelhoofdstuk 7. Hierin staan maar liefst 12 dominerende handen afgebeeld!
Losse lichaamsdelen als delen van een groter geheel
Kijk in onze catalogus voor meer postzegels
• Nederland • Nederland
Nieuwsgierig naar de nieuwste postzegel- en postzegelproducten?
Kijk dan bij Collect Club.
(3 stemmen, gemiddeld: 5,00 uit 5)
Laden...
Reacties (25) Schrijf een reactie
Lelijkste postzegels ooit!
Stel je krijgt een brief met één van deze zegels. Begrijp je dan wat er mee bedoeld wordt?
De postzegels uitgegeven in 1989 voor ‘De Vakbeweging’ waren voor velen onbegrijpelijk en hebben soms weerstand ontmoet als men postzegels ging kopen op het postkantoor. Dan werden deze zegels, die als eerste moesten worden verkocht, vaak geweigerd. Dan verkoos men andere bijzondere postzegels of als deze niet beschikbaar waren, de cijferzegels of de Beatrixzegels. Waarom de postzegel van 55 cent liggend in plaats van staand is afgebeeld, is niet duidelijk. De nieuwe zegels met als thema ‘Gebarentaal’ zijn bedoeld om te frankeren op zendingen naar het buitenland. Ik ben inderdaad bang dat vrijwel niemand begrijpt welke boodschap deze postzegels overbrengen.
Nee, deze zegels zal ik niet op mijn post naar het buitenland plakken. :-(
Mijn artikel is nog niet volledig. Vóór en tijdens een gesprek bestaat er een samenwerking tussen de handen en het gevoelsvol gesproken woord, tussen lichaam en geest. Ze vullen elkaar over en weer aan, onderstrepen elkaar op aangename, betekenisvolle, emotionele en/of energieke wijze.
De ‘sprekende handen’ op de postzegels verwijzen naar:
* een voorwerp pakkende hand.
* een geld/kosten verwijzende hand,
* een wijzende hand.
* een tegemoet stekende hand.
* een waarschuwende hand.
Beste Bate, wat de zegels ook mogen uit duinen de ontvanger zal dit niet begrijpen. En als dit de persoonlijke fascinatie is van Bart de Baets is dan geef ik niet veel voor de Dutch Design Award.
Ik steek mijn opgestoken middelvinger op voor deze postzegels.
Leuk blokje! Inderdaad onderdeel van de ’talk-to-the-hand’ subcultuur
Na al die vreselijk saaie Beleef de Natuur ellende en de best wel leuke maar na 5 minuten weer vergeten Typisch Nederlands velletjes van dit jaar, is dit eindelijk een velletje waar je naar blijft kijken, dus het ‘design’ trekt in die zin erg aan vind ik.
Na al die zooi op boterhambordjes van vorig jaar vind ik dat deze zegels zeker niet ‘de lelijkste ooit’ zijn, maar smaken verschillen natuurlijk!
Nee, ik ben een fan, en zal dit velletje dan ook met plezier toevoegen aan de andere van de vorige twee jaren, die ik ook al erg geslaagd vond.
Samen met de Dag vd Postzegel velletjes die ik over het algemeen erg mooi vind, en de Kinderzegels om nostalgische redenen, vind ik deze design serie tot de toppers van het huidige uitgifteprogramma horen.
Spraakmakend artikel en/of postzegels met z’n pro’s (enkele) en anti’s (meerdere). Hebben ze met enige inzichtelijke kennis of emoties gecombineerd met onbegrip te maken? Voor mij een vraag, voor u een weet!
De gevarieerde beeld- en/of vormgevingstaal is moeilijk te begrijpen en te vatten van twee emissies: ‘Spreken met handen’ en de inhoudsvolle Vakbeweging-postzegels (nvph 1421/22) zonder enige achtergrondinfo.
Vandaar dat ik enkele aanvullingen in het artikel heb aangebracht voor een meer complete begripsvorming. Zie daarvoor deelhoofdstuk ‘Praat met de hand’, deelhoofdstuk 1 én Vakbeweging-postzegels.
Arjan, ik ben verbaasd over je positieve mening over dit velletje. Wat is jouw achtergrond?
Mijn achtergrond? Geheel onkunstzinnig, vrees ik, maar mijn liefde voor postzegels zit ‘m wel in “wat ik mooi vind”. Dus het ontwerp van een zegel vind ik interessanter dan het postale gebruik. Vandaar dat ik een ‘ongebruikt’ verzamelaar ben, stempels op zegels eigenlijk zonde vind en postale geschiedenis bar oninteressant. Zo’n velletje als dit met die handen vind ik visueel uitdagend, waarom precies weet ik ook niet, da’s gewoon gevoelsmatig. Dus dat geeft me een goed gevoel, vandaar dat ik meteen mijn moeder heb gebeld om die morgen naar de Bruna te sturen (woon zelf niet in Nederland namelijk). :-)
Het onderwerp op de postzegels “Praat met de hand” vind ik interessant. Het thema is boeiend, maar de grafische vormgeving nodigt mij niet uit om het thema nader te onderzoeken. Het zijn niet postzegels, waar ik als verzamelaar “Nederland” blij van wordt.
Het handgebaar de ‘facepalm’ is wat mij betreft uitermate van toepassing op dit ontwerp!
@ Evelien: ik kende het handgebaar ‘facepalm’ niet echt, dus maar even gegoogeld. Ik lees: Een facepalm is een fysiek gebaar waarbij met de hand delen van het gezicht bedekt worden. Met een facepalm kunnen verschillende gevoelens tot uitdrukking worden gebracht, zoals frustratie, ongeloof, schaamte, verlegenheid of walging. Welk gevoel is van toepassing bij jou?
@Willem: Een bekende internet meme van de facepalm is het beeld van Captain Jean-Luc Picard (Patrick Stewart in Star Trek) met zijn hand voor zijn gezicht. De facepalm is ook als emoji beschikbaar. Het is een algemeen gebaar van schaamte, ongeloof en frustratie. Een beetje zoals jouw grap van de middelvinger maar dan wat minder cru.
@Evelien, dank voor je reactie. Leuk!
Captain Jean-Luc Picard (Patrick Stewart in Star Trek) zegt mij helaas ook niets, maar ik schat in dat dit door een leeftijdsverschil komt :) (lachende smiley)
Als fervente postzegelverzamelaar ben ik heel erg te spreken over dit ontwerp en krijgen deze een mooi plekje in mijn collectie. Wat zo mooi is aan de afbeelding van handen op deze timbres is dat ze de manuele handeling van het scheuren van zegels uit het vel visualiseren. Toch altijd een hachelijke onderneming met vingers in allerlei richtingen rondom het vel. Ik vermoed dat de ontwerper met het afbeelden van de handen ook het fysieke aspect van brievenpost in het digitale tijdperk wil beklemtonen; het rondbrengen van post etc. Knap staaltje ontwerpen.
Het mooie aan onze hobby is dat wat de één afschuwelijk vindt, de ander juist laaiend enthousiast is. Leuk om dat nu ook weet te constateren. Op mijn postzegevereniging komt dat ook voor aan eenzelfde tafel. En gebroederljk drinkt men dan samen koffie (of een borrel).⁷
Helemaal mee eens! En dat is naar mijn idee dan ook het geweldige van een echt goed ontwerp: je mag het afschuwelijk of prachtig vinden, een goed ontwerp lokt een mening uit en het houdt de mensheid dus bezig, het trekt aan, en het fascineert; welke kant je ook uitgaat met je uiteindelijke mening. Dus alleen al wat dat aangaat, zou ik zo zeggen: Bravo Bart!
PS: leuk om zijn naam te googlen en meer van zijn werk te zien. Vooral wat nieuwer werk ademt eenzelfde soort sfeer uit.
Hallo Postzegelbloggers en verzamelaars,
Geen idee of jullie hier op zitten te wachten, maar bij deze wat geluid van de ontwerper, Bart de Baets. Met veel plezier en verbazing lees ik sinds het verschijnen van mijn zegel deze feed en amuseer me kostelijk met de opmerkingen, verguizingen en bejubelingen. Ik houd het hoofd koel. Toch ging destijds – alhoewel ie vast deels grappig bedoeld was – Willem Hoogendoorn’s ‘Ik steek mijn opgestoken middelvinger op voor deze postzegels’ me niet in de koude kleren zitten.
PostNL gaat naar mijn mening te angstig om met het onderwerp van de zegel, en is het daadwerkelijke thema in het persbericht nauwelijks terug te vinden. Mijn postzegel gaat niet over de gebarentaal die gesproken wordt door de doven- en slechthorenden gemeenschap, maar over de arm, hand- en polsbewegingen van homoseksuele mannen. Een vlug met pen overtrokken reeks handen in combiatie met een keurig gestreken overhemd probeert daar een achttal keer vorm aan te geven. Zoals Bate het mooi beschrijft, komt de hand en het gestreepte overhemd los uit het strenge grid dat als achtergrond van de zegel dient. Iedere keer wanneer dit lukt ontstaat er een sierlijk lijnenspel waarmee de grof getekende handen zich geen raad weten. Ik herken hier mijn eigen grote mannelijke handen die er voor zorgen dat ik wat vrouwelijk een sigaret rook, of dat wanneer ik nootje uit een schaaltje pak, ik dat één voor één doe, i.p.v. een hele schep en die vervolgens hap, slik, weg, verorber.
Ik vind mijn postzegel te gek. Ik vind ‘m sexy en houd van het ongemak tussen de verschillende uitgesproken onderdelen. De combinatie van harde en zachte kleuren resulteert in een sterk contrast met het eenvoudige maar rigide raster. Jullie observaties, kennis en kritiek sporen me aan om van me te laten horen maar vooral buiten de lijntjes te blijven kleuren. Ik koester de slordigheid waarmee ik de zegel bewust heb ontworpen en hoop de prestigieuze ontwerp opdracht hiermee wat aan het wankelen weet te brengen.
Ga zo door!
Vriendelijke groet,
Bart
Beste Bart. Leuk dat je zelf als ontwerper op dit blog reageert. Ik heb dat nog niet eerder gezien, en waardeer dat zeer. Je reageert op mijn opmerking van de opgestoken middelvinger. Aangezien jouw zegels mij niet echt kunnen bekoren, en het thema ‘gebarentaal’ was, leek mij dit wel grappig om dit met een opgestoken middelvinger weer te geven. Als jou dat niet in de koude kleren is gaan zitten, dan spijt mij dat. Dat was niet de bedoeling en wellicht heb ik onbewust een grens overschreden. Sorry voor dat.
Wat blijft staan is dat jouw ontwerpen niet matchen met wat ik onder een mooie en goede postzegel vindt vallen. Een postzegel moet (naar mijn mening) in één oogopslag laten zien waar het over gaat. Dat mis ik. Als ik jouw postzegel op een brief ontvang, dan moet ik als filatelist gaan zoeken waar de zegel over gaat. Dat is niets voor mij. Ik houd van duidelijkheid en dat laat ik ook altijd weten bij de verzamelaarsbijeenkomsten van PostNL. Maar meningen mogen verschillen natuurlijk. Ik wens je veel succes bij je (eventuele) verdere postzegelontwerpen, maar laat ze in de toekomst vooraf eerst aan mij zien. (lol)
Ik lees in de tekst van Bart:
‘Mijn postzegel gaat niet over de gebarentaal die gesproken wordt door de doven- en slechthorenden gemeenschap, maar over de arm, hand- en polsbewegingen van homoseksuele mannen’.
Dan vraag ik me af: Waarin moet ik dat kunnen ontdekken?
Verder schrijft Bart:
‘PostNL gaat naar mijn mening te angstig om met het onderwerp van de zegel, en is het daadwerkelijke thema in het persbericht nauwelijks terug te vinden’.
Als ik Bart dus goed begrijp, moet je uit een persbericht halen waar de postzegel overgaat.
Nee, Bart en ik gaan het niet met elkaar eens worden.
Zoals met alle kunstuitingen (waartoe voor mij ook postzegelontwerpen vallen) is het altijd “beauty is in the eye of the beholder” ofwel schoonheid is betrekkelijk.
Persoonlijk vind ik deze zegels iets minder dan, bijvoorbeeld, de natuurzegels van de afgelopen jaren. Gelukkig ben ik geen Tante Pos en/of ontwerper van zegels, maar alleen verzamelaar van deze kunstvorm.
Aangezien deze uitgegeven is ná 2001 zullen ze niet terecht komen in mijn verzameling. ik verzamel namelijk alleen de zegels tot de €-conversie.
Da betekent niet dat bij mij alleen maar “mooie” zegels in mijn verzameling prijken. De Crouwel zegels zijn in mijn ogen met alle geweld ter wereld ook niet mooi te noemen!
Nu ik de sterke uitleg van Bart heb gelezen zie ik ze wel heel anders.
Meer als zeer persoonlijk, intiem en gedurfd.
Dat gezegd hebbende; Bart, heel erg bedankt voor de inkijk in jezelf en voor deze zegels!
Wellicht tot een volgend ontwerp en laten we hopen dat die dan meer in de smaak valt hier.
P.s. Willem loopt al een tijdje mee in de postzegelarij. Jullie zullen het, onder het genot van een versnapering, vast tot elkaar kunnen komen over iets moois!
@Bart, dank je voor de verdere heldere uitleg over het ontwerp en de achtergrond daarvan. Dat voegt voor mij zeker iets toe aan dit mooie blokje.
Schrijf een reactie
(registratie is niet nodig)