Vanaf 2 februari 1946 werd een serie van 27 postzegels uitgegeven met frankeerwaarden van 1 Pfennig tot en met 1 Reichsmark. De laatste waarde verscheen op 12 mei 1946. De postzegels die door de afzonderlijke Amerikaanse en Britse zones en deelstaten van de door Sovjettroepen bezette deel van Duitsland, werden vanaf die datum tot en met mei 1946 geleidelijk vervangen door de nieuwe serie. De nog voorhanden zegels van bijvoorbeeld Thüringen en Provinz Sachsen konden worden doorgebruikt tot en met 31 oktober 1946, daarna werden ze ongeldig voor de frankering.

De eerste twee postzegels met toeslag verschenen op 5 maart 1947. Het waren postzegels die gewijd waren aan de ‘Leipziger Frühjahresmesse’, de voorjaarsbeurs die van 3 tot en met 9 maart 1947 in de stad Leipzig werd gehouden. De oorsprong van de ‘Messe’ stamt uit de twaalfde eeuw en de handelsmarkt werd meer keren per jaar in Leipzig gehouden. Sinds 1895 kreeg deze handelsmarkt een officiële benaming, de ‘Mustermesse’. Het werd een echte handelarenbeurs. Daardoor werd Leipzig een wereldhandelsplaats. Het tarief van 24 Pfennig was voor een brief tot 20 gram voor bestemmingen binnen het door Russische troepen bezette deel van Duitsland. Het tarief gold van 1 maart 1946 tot en met 30 juni 1952.

© Getlogovector.com

De twee letters M en M (Mustermesse) vormden het logo van de beurs vanaf 1917 of 1920, de juiste datum is niet bekend, ontworpen door graficus Erich Gruner uit Leipzig. Eerder verschenen vier postzegels ter gelegenheid van de ‘Leipziger Frühjahrsmesse’ op 3 maart 1940 met afbeeldingen van gebouwen in Leipzig. Waaronder de ‘Grosse Technische und Baumesse’ die duurde van 4 tot en met 11 maart 1940. Gedurende de Tweede Wereldoorlog werden vanaf 1942 in de hallen vliegtuigonderdelen vervaardigd en bestaande vliegtuigen in onderhoud genomen. Tijdens een zware luchtaanval op 4 december 1943 werden vier hallen totaal vernietigd en veertien hallen zwaar beschadigd. Het gebouwencomplex is afgebeeld op de postzegel van 25 Pfennig.

Op 1 maart 1941 verscheen een serie van vier postzegels ter gelegenheid van de ‘Leipziger Frühjahrsmesse’, in dat jaar ‘Reichsmesse’ genoemd, uitgegeven door het Duitse Rijk. Hierop is het logo van de ‘Messe’ weergegeven met afbeeldingen van gebouwen. De afbeelding op de postzegel van 6 Pfennig laat het ‘Gewandhaus’ ofwel de Lakenhal zien zoals dat vanaf 11 december 1888 in gebruik was genomen. Door bombardementen op 3 en 4 december 1943 en op 20 februari 1944 werd het gebouw zwaar beschadigd en na de oorlog uiteindelijk afgebroken.

Erich Gruner ontwierp ook de twee postzegels die op 5 maart 1947 werden uitgegeven, waarop het logo is te zien alsmede de afbeeldingen op de postzegels. Op de postzegel van 24 + 26 Pfennig heeft Gruner het verlenen van marktrechten aan de stad Leipzig afgebeeld. De marktrechten werden in het jaar 1160 toegekend door Markgraaf Otto II von Meissen, ook wel Otto de Rijke genoemd. Hij was Markgraaf van 1156 tot aan zijn dood op 18 februari 1890. Een standbeeld van hem staat in de stad Freiburg. Op de postzegel van 60 + 40 Pfennig is Markgraaf Dietrich von Landsberg afgebeeld die in 1268 het besluit bekrachtigde waardoor buitenlandse kooplieden bescherming van soldaten genoten. Het tarief van 60 Pfennig was voor een drukwerk tot 500 gram voor bestemmingen binnen het door Russische roepen bezette deel van Duitsland of voor een brief tot 1 kilogram lokaal. Het tarief gold van 1 maart 1946 tot en met 30 juni 1952.

De twee postzegels werden gedrukt in koperdiepdruk door drukkerij Giesicke & Devrient in Leipzig. De oplage was 1.200.000 series. Een tweede oplage werd vervaardigd door de Staatsdrukkerij in Berlijn. Deze oplage is te herkennen aan iets andere kleurtinten en de kamtanding 13¼ : 13. De tweede oplage bestaande uit 2.500.000 series, ook wel ‘Berlijnse druk’ genoemd, en verscheen in 1948.

Ter gelegenheid van de ‘Leipziger Herbstmesse’ die plaatsvond van 2 tot en met 7 september 1947, werden wederom twee postzegels uitgegeven ontworpen door Erich Gruner. Het werd een soort vervolgverhaal over de geschiedenis van de ‘Leipziger Messe’. Op de postzegel van 12 Pfennig is keizer Maximiliaan I tijdens de toekenning van het beursprivilege van Leipzig in 1497. Eerder hadden de Saksische heersers vanaf het jaar 1156 soevereine privileges toegekend. De toekenning van het keizerlijke privilege was dan ook een mijlpaal in het bestaan van de ‘Messe’. Het tarief van 12 Pfennig was bestemd voor een briefkaart binnen het door Russische troepen bezette deel van Duitsland. Het tarief gold van 1 maart 1946 tot en met 30 juni 1952.

De postzegel van 75 Pfennig geeft een beeld zoals het er in het jaar 1365 toeging bij de schatting, inning en de afdracht van marktgelden te betalen door standhouders. De twee postzegels werden uitgegeven op 2 september 1947 en waren in een oplage van 10 miljoen series in boekdruk vervaardigd door de Staatsdrukkerij in Berlijn. De postzegel van 75 Pfennig is te onderscheiden in twee verschillende kleuren blauw. Een tarief van 75 Pfennig voor een poststuk tussen 1 maart 1946 en 1 juli 1952 heb ik niet kunnen vinden.

Op verzoek van postzegelverzamelaars en handelaren werden vele zegels uit deze serie voorzien van een afdruk van het dagtekeningstempel van een postkantoor in Leipzig. Hierboven afgebeeld, verkleind weergegeven, twee exemplaren met een afdruk van het stempel LEIPZIG N 24 van 5 september 1947. Duidelijk vervaardigd door of bestemd voor een verzamelaar.

De derde serie van twee stuks was vanaf 2 maart 1948 verkrijgbaar ter gelegenheid van de ‘Leipziger Frühjahrsmesse’ die werd gehouden van 2 tot en met 7 maart 1948. Op de postzegel van 50 Pfennig heeft Erich Gruner het innen van tolgelden in 1388 afgebeeld. De postzegels werden in diepdruk vervaardigd door de Staatsdrukkerij in Berlijn. De oplage bedroeg 12 miljoen series. Het tarief van 30 Pfennig was bestemd voor een lokaal drukwerk tot 250 gram en voor een briefkaart met een adres in een ‘socialistisch’ land. Dit tarief gold van 1 maart 1946 tot en met 30 juni 1952.

Op de postzegel van 84 Pfennig is een scene te zien uit 1433 waarbij de kooplieden hun aan te bieden koopwaar opstapelen in tijdelijke magazijnen voorafgaand aan de beurs. Beide zegels zijn gedrukt in twee oplagen waarbij verschil in kleur is opgetreden. Bij de 50 Pfennig onderscheidt men de kleuren donker violetblauw en indigo, bij de 84 Pfennig groen en donker blauwgroen. De gebruikte drukinkten zijn niet watervast zodat afweken van gebruikte postzegels ten zeerste wordt afgeraden. Een tarief van 84 Pfennig voor een poststuk tussen 1 maart 1946 en 1 juli 1952 heb ik niet kunnen vinden.

Erich Gruner vervaardigde eerst aquarellen die later door graveurs werden omgezet in gravures ten behoeve van het drukken van postzegels. Zoals de hierboven afgebeelde aquarel die voorkomt op een prentkaart uitgegeven door een kunstdrukkerij. Van alle zes de postzegels bestaan prentkaarten in dezelfde vorm. De afgebeelde aquarel diende als basis voor de postzegel van 12 Pfennig uitgegeven vanaf 2 september 1947. Het logo van de ‘Messe’ werd zelfs op de velrand van de postzegels aangebracht.

Louis Erich Gruner, zoals hij officieel heette, werd geboren op 14 november 1881 in Leipzig. Hij was de zoon van de Leipzigse koopman Louis Gruner. Hij studeerde aan de Koninklijke Academie voor Grafische Kunsten in Leipzig van 1900 tot 1905. Deze Academie werd op 6 februari 1764 opgericht en heet thans Academie voor Schone Kunsten Leipzig. Gruner overleed op 30 december 1966. In juni 1948 werd de uitgifte van postzegels door de gezamenlijke bezettingsmachten beëindigd. Gruner ontwierp daarna nog een aantal postzegels met het thema ‘Leipziger Messe’. Dat zien we in deel 2.

Kijk in onze catalogus voor meer postzegels
• Historisch • Duitsland • Tweede wereldoorlog

Nieuwsgierig naar de nieuwste postzegel- en postzegelproducten?

(4 stemmen, gemiddeld: 5,00 uit 5)

Laden...