« Ouderenpostzegels 1994: ouderen én veiligheid in huis

Home » Bloggers » Randy Koo » Topsportprestaties tijdens de 16e Paralympische Spelen Tokyo 2020

Topsportprestaties tijdens de 16e Paralympische Spelen Tokyo 2020

31 augustus 2021, 11:01 uur - Randy Koo

Van 24 augustus tot en met 5 september 2021 worden de 16e Paralympische Spelen in Tokyo gehouden. Wie heeft het initiatief genomen om Paralympische Spelen te organiseren? Heeft Nederland ooit de Paralympische Spelen georganiseerd? Welke sporten worden in Tokyo gehouden en komen niet voor tijdens de ‘normale’ Olympische Spelen? Op de meeste sportzegels zie je de sporters afgebeeld in een rolstoel. Nederland heeft tot nu toe slechts twee Paralympische zegels uitgegeven. Veel te weinig als je de prestaties ziet van deze topsporters.

Post Views: 2.320

Wie zijn er in Tokyo?

De Paralympische Spelen zijn de Olympische Spelen voor mensen met onder meer een lichamelijke handicap, visuele beperking en/of hersenverlamming. In totaal doen er 4.403 atleten uit 162 landen mee.

Logo Paralympische Spelen. Bron: Wikipedia.

Hoewel er geen Afghaanse atleten zullen deelnemen aan de Paralympische Spelen in Tokio, zal de vlag van het land toch worden binnengedragen in het olympisch stadion tijdens de openingsceremonie. De voorzitter van het Internationaal Paralympisch Comité (IPC), Andrew Parsons, kondigde daags voor de start van het evenement aan dat de Afghaanse vlag als teken van solidariteit een plaats zal krijgen tijdens de parade.

Na de machtsovername van de Taliban trachten heel wat Afghanen het land tevergeefs te ontvluchten. Twee Afghaanse atleten hadden zich geplaatst voor de Paralympics maar zijn er niet bij in Japan. ‘We willen hen er graag bij hebben. Jammer genoeg is dat niet mogelijk maar we zullen hier aan hen denken’, verklaarde Parsons. Een vertegenwoordiger van het Hoge Commissariaat voor de Vluchtelingen van de Verenigde Naties (UNHCR) zal de Afghaanse vlag het stadion binnen dragen.

Voorlopers Paralympische Spelen

Een dwarslaesie in de rug betekende ooit een veroordeling tot levenslang in bed liggen en vaak ook tot een snelle dood. De neurochirurg Ludwig Guttmann (1899 – 1980) begon zo’n tachtig jaar geleden in te zien dat het ook anders kon. Zijn recept: bewegen. Het maakte mensen fysiek fitter en herstelde hun zelfbeeld. Het sporten als revalidatie leidde tot wedstrijden. Misschien wel de meest gedenkwaardige werd een handboogschietwedstrijd voor rolstoelers in Guttmanns eigen Stoke Mandeville Hospital op de dag van de opening van de Olympische Spelen van 1948 in Londen. De kleine competitie tussen tien mannen en twee vrouwen legde de basis voor de latere Paralympische Spelen, waarvan deze week in Tokyo de zestiende editie van start ging.

Rusland (2013): Sir Ludwig Guttmann

Guttmanns niet onomstreden aanpak (‘bewegen’) kreeg niet alleen de sterftecijfers omlaag, maar hielp menig behandelde ook bij re-integratie in de samenleving. Patiënten droegen hem op handen. Een van de jongsten noemde hem zelfs ‘Poppa’. Guttmanns handboogwedstrijd van 1948 bleek het begin van jaarlijkse Stoke Mandeville Games. Die kregen in 1952 voor het eerst een internationaal karakter door deelname van een Nederlandse ploeg met oorlogsveteranen. Later volgden ook andere landen. De Paralympische Spelen waren een logisch vervolg. Ze werden in 1960 voor het eerst georganiseerd in dezelfde stad waar ook de Olympische Spelen plaatsvonden, Rome.

Met de jaren groeide de waardering voor ‘Poppa’ Guttmanns inzichten en verdiensten. Paus Johannes XXIII zette de neuroloog op dezelfde hoogte als de aartsvader van de moderne Olympische Spelen door hem ‘de Pierre de Coubertin van de invaliden’ te noemen. Koningin Elizabeth ridderde de al veel eerder tot Brit geneutraliseerde Duitser in 1966. Voortaan mocht hij zich Sir Ludwig Guttmann noemen. Guttmann stierf op 18 maart 1980, tachtig jaar oud, aan de gevolgen van een hartinfarct. Drie maanden na zijn dood opende prinses Margriet de Paralympische Spelen in Arnhem, de eerste zonder hun grote pleitbezorger.

Paralympische Spelen Arnhem 1980

De 6e Paralympische Spelen, destijds de Olympische Spelen voor gehandicapten genoemd, werden in 1980 gehouden in Arnhem. De Sovjet-Unie, dat de Olympische Spelen van dat jaar was toegewezen, wilde niet ook de Spelen voor gehandicapten organiseren, omdat gehandicapten in een socialistische utopie (zoals de Sovjet-Unie zichzelf zag) niet zouden bestaan. De Spelen werden gehouden van 21 juni tot en met 5 juli 1980. Voor 12.000 toeschouwers verrichtte prinses Margriet de opening. Uit 43 deelnemende landen namen 1.973 atleten deel, in 13 takken van sport: handboogschieten, atletiek, goalball, dartchery, koersbal, schieten, zwemmen, tafeltennis, zitvolleybal, powerliften, rolstoelbasketbal, worstelen, en rolstoelschermen. Het zwemmen vond plaats in het Valleibad in Veenendaal. Gouddelvers voor het organiserend land waren destijds de zwemmers Kers en Hageraats, met ieder drie plakken. De VS (195) en Polen (177) veroverden de meeste medailles. West-Duitsland, Canada en Groot-Brittannië maakten de top-5 vol. Zuid-Afrika mocht niet deelnemen, vanwege een internationale sportboycot tegen apartheid. De naam ‘Olympisch’ werd na de Spelen van Arnhem gewijzigd in Paralympisch. Het IOC maakte bezwaar tegen het gebruik van de naam Olympisch, omdat het alleenrecht heeft op die naam.

Uit onderzoek van het Mulier Instituut blijkt dat Arnhem 1980 te beschouwen is als een belangrijk omslagpunt voor gehandicaptensport in Nederland. Het was de eerste keer dat er zo’n groot toernooi voor sporters met een beperking in ons land werd georganiseerd. De beeldvorming over de gehandicapte mens werd ingrijpend gewijzigd en vormde een opmaat naar de maatschappelijke integratie en erkenning van mensen met een beperking. Maar de Spelen lieten ook zien dat, op enkele uitzonderingen na, de professionaliteit van de sport zelf nog in de kinderschoenen stond. Het tweede grote internationale sportevenement voor mensen met een beperking, de Wereldspelen van Assen in 1990, toonden dat er binnen een decennium belangrijke vorderingen gemaakt waren. In dat opzicht kan Arnhem als een mijlpaal gezien worden en markeert het, het begin van de professionalisering van de gehandicaptensport nationaal en internationaal.

Nederlandse kanshebbers

In totaal nemen 73 Nederlandse atleten deel. Wegens het ontbreken van een aantal teamsporten een kleinere groep dan vijf jaar terug. “Maar als je je kwalificeert, dan maak je echt kans op een medaille”, aldus Chef de mission Esther Vergeer. De openingsceremonie werd gehouden in het Olympisch Stadion van Tokyo. Para-atlete Fleur Jong en handbiker Jetze Plat dragen de Nederlandse vlag. Evenals bij de Olympische Spelen gelden er beperkingen als gevolg van het coronavirus. Zo zijn er geen toeschouwers toegestaan bij de sportwedstrijden. Badminton en taekwondo staan voor het eerst op het paralympisch programma. Nederland is vertegenwoordigd in 11 sporten. Op de vorige Paralympische Spelen in 2016 in Rio de Janeiro was de Nederlandse equipe bijzonder succesvol met in totaal 62 medailles: 17 gouden, 19 zilveren en 26 bronzen.

Nederland (2012): 100 jaar NOC * NSF met Esther Vergeer (rolstoeltennisster).

Esther Vergeer (1981) is een voormalig rolstoeltennisspeelster en rolstoelbasketbalspeelster. Vanaf april 1999 bezette zij onafgebroken de eerste plaats op de wereldranglijst in het rolstoeltennis tot januari 2013. Ze is bovendien ongeslagen in het enkelspel sinds januari 2003. Vergeer is zevenvoudig Paralympisch kampioen voor het onderdeel tennis, werd vijfmaal verkozen tot gehandicapte sporter van het jaar en won de Laureus World Sports Awards in 2002 en 2008. Esther Vergeer fungeerde in 2018 als Chef de Mission van Nederlandse ploeg op de Paralympische Winterspelen in Pyeongchang, een taak die zij in de zomer van 2021 ook vervulde in Tokyo. Als sporticoon mocht ze niet ontbreken op het velletje ‘100 jaar NOC * NSF’.

Wat een fenomeen: Kelly van Zon. In 2008 maakte de tafeltennisster haar debuut op de Paralympische Spelen met een bronzen medaille. Vier jaar later: goud. In 2016: goud. En nu wint ze opnieuw de paralympische titel. In de spannende finale verslaat ze haar tegenstander uit Rusland met 3-2. Drie op rij! Dertien jaar lang de allerbeste.

Ook bij de andere sporten zijn medaillekansen voor Nederland: wielrennen, atletiek, roeien, basketbal, zwemmen, paardensport, tennis, boccia.

Opmerkelijke Paralympische sporten

Boccia

Boccia is een bal- en werpsport die vergelijkbaar is met bowls, jeu de boules en petanque. Boccia is geschikt voor sporters met een hersenverlamming of met zware motorieke beperkingen. De sporters worden afhankelijk van hun mogelijkheden ingedeeld in een bepaalde categorie. Sporters die in dezelfde categorie vallen, komen tegen elkaar uit. Er zijn vier categorieën BC1 tot en met BC4. Boccia wordt individueel of in teams van zowel twee als drie spelers gespeeld. De bedoeling is om een leren bal zo dicht mogelijk bij de witte bal (het doel) te gooien. De bal kan met de hand of met de voet worden gegooid. Als de sporter een te zware beperking heeft, mag dit ook met een hulpmiddel. Er wordt gegooid met blauwe en rode ballen. De ondergrond is gewoonlijk hard.

Eerst gooit iemand van het ene team de witte bal; de witte bal is even groot als de andere ballen. Vervolgens probeert hij met zijn eigen bal zo dicht mogelijk bij die witte bal te komen. Het ene team heeft de blauwe ballen, het andere team de rode. Dan gooit iemand van het andere team en probeert zijn bal dichterbij te gooien. Het team gooit net zo lang tot het dichterbij ligt, of tot al zijn ballen op zijn. Dan is het andere team weer aan de beurt. Voor elke eigen bal die korter bij de witte bal ligt dan de kortste bal van de tegenstander krijg je een punt. Wie aan het eind van de wedstrijd het hoogst aantal punten heeft, wint. Bij individuele wedstrijden geldt dezelfde speelvolgorde. Het aantal ballen en rondes per wedstrijd wisselt. De individuele wedstrijden bestaan uit vier rondes en ieder heeft zes ballen. Bij duo’s zijn het vier ronden en drie ballen per teamlid (samen ook zes). Bij trio’s zijn het zes rondes en twee ballen per speler (samen ook zes).

Een spelletje jeu de boules is een collectief spel waarbij de ballen zo dicht mogelijk bij een bepaald doel worden benaderd, meestal een kleinere bal, die op enkele meters van de spelers wordt gegooid. Jeu de boules-spellen zijn populair in Frankrijk, Italië, Kroatië en enkele voormalige Franse koloniën. De meest voorkomende vormen zijn jeu de boules, van Provençaalse oorsprong, jeu de boules in Italië en jeu de boules in de landen van het Gemenebest; er zijn echter ook andere soorten jeu de boules, waarvan sommige zeer lokaal worden gespeeld. Op 6 september 2021 wordt in het kader van het Franse erfgoed een velletje ‘Jeu de Boules’ uitgegeven, waarbij het oorspronkelijke ontwerp van 1958 werd gebruikt.

Frankrijk (2021); Jeu de Boules als onderdeel van sport en recreatie.

Goalball

Goalball is een balsport voor mensen met een visuele handicap. Het werd in 1946 bedacht door de Oostenrijker Hanz Lorenzen en de Duitser Sepp Reindle ter ondersteuning van het herstel van blinde veteranen uit de Tweede Wereldoorlog. Goalballspelers dragen een afgeplakte skibril, waardoor ook sporters zonder een visuele beperking deze sport kunnen beoefenen. In 1979 werd goalball in Nederland geïntroduceerd. Tijdens de Paralympics van 1976 was goalball een demonstratiesport en sinds 1980 is het onderdeel van de Paralympische Spelen.

Engeland (2010): uit de serie Olympic & Paralympic Games 2012.

Goalball wordt in twee helften van 12 minuten (sinds 2011, voorheen 10 minuten) gespeeld op een veld van 18 bij 9 meter. Er spelen twee teams van maximaal zes personen van wie er drie in het veld staan. Elk team is op een helft van het veld. Door een onderhandse worp wordt de rinkelbal, een 1,25 kg zware bal met een belletje erin, naar het doel van het andere team geworpen. Het doel strekt zich over de volledige breedte van het veld uit. De spelers van het andere team moeten zich op gehoor oriënteren op de bal en proberen de bal uit het doel te houden. Beide helften van het veld zijn verdeeld in drie gebieden van elk drie meter diep. Deze gebieden zijn van buiten naar binnen: teamgebied, werpgebied en neutraal gebied.

Wheelchair Rugby

Wheelchair Rugby of Quad Rugby ook beter bekend onder de naam rolstoelrugby en Murderball is een teamsport voor mannen en vrouwen met tetraplegie, dat wil zeggen dat er beperkingen zijn aan alle vier de ledematen. De sport is ontstaan als variant op rolstoelbasketbal om ook mensen met beperkingen aan de armen te kunnen laten sporten. Er is op de Spelen een gemengd toernooi. De meeste teams bestaan uit mannen, maar vrouwen kunnen ook meedoen. Elk land mag met een team van elf sporters meedoen, of een team van twaalf als daar ten minste één vrouw bij zit.

Engeland (2011): uit de serie Olympic & Paralympic Games 2012.

Meer info:

TeamNL: https://teamnl.org/paralympische-spelen

Paralympics Tokyo: https://www.paralympic.org/tokyo-2020

Nieuw – Zeeland (2020): Tokyo Paralympic Games.

Gebruikte bronnen:

Trouw artikel ‘Déjà vu – Begin van Paralympische Spelen’.

Wikipedia voor de Paralympische sporten.

NOC*NSF: Paralympische Spelen 1980.

Finland (2012): London Paralympic Games.

Helaas heeft Nederland slechts twee Paralympische zegels uitgegeven. Zeer weinig als je nagaat hoeveel zegels zijn uitgegeven voor de valide sporters. PostNL, kijk eens hoe andere landen het aanpakken. In deze blog zijn tal van voorbeelden hoe creatief deze landen om zijn gegaan met hun ontwerpen.

Post Views: 2.320