Beleef de Natuur – Haarzuilens: uitgiftedatum 16 augustus 2021

Op dit Haarzuilens-postzegelvel prijken tien prima ogende, maar naar mijn mening, inhoudsloze plaatjespostzegels zonder zeggingskracht. Voor verzamelaars in binnen- en buitenland laten deze “populairste postzegelemissies” zich bijster goed verkopen (aldus de commerciële PostNL).
Inderdaad, ik vind ze inhoudsloos! Deze emissies hebben in het geheel geen oog voor de problematische gevaren, waarmee natuur en milieu op dit moment explosief hebben te maken. Wij plegen continu roofbouw erop. Deze emissie is naar mijn idee een nietszeggend toonbeeld van rozengeur en maneschijn.

1. Gelegerd houdt een haas – hoe strijdig met menig dienstplichtige – uitsluitend hazenslaapjes.
2. Het trainingsschema van een schaatsenrijder bestaat behalve uit crosscountry ook uit duiken en vliegen.
3. Zo’n bos met beuken is wat gewoontjes, maar solitair behoren ze tot de betere stand.
4. Boomklevers klimmen niet zo makkelijk op hoog in de boom als ze demoveren.
5. Een horst en een horst daar, nieuw en gerenoveerd. De bouwwoede van een buizerd is wel bekend.
6. Als boom met een migratieachtergrond is deze gewone esdoorn nu volledig genaturaliseerd.
7. Onecht of niet de bastaardkikker krijgt enorm veel kroost.
8. Wegens winter kaalheid krijgt de knotwilg een nieuwe pruik.
9. Een ven zonder viervlek is maar een veeg teken.
10. Hoewel de tamme kastanje zich handhaaft in het wild, zit hij toch vaak in de puree.

Beide personen – natuurfoto-sprokkelaar Frank Janse en grafisch ontwerper Roelof Mulder – maken gebruik van door anderen gemaakte foto’s uit omvangrijk grote fotocollecties. Na een lange en intensieve zoektocht met kijken, vergelijken en afwegen zijn tenslotte ‘postzegel-waardige’ afbeeldingen door beiden gevonden.

Bij de ‘Haarzuilens-natuuremissie’ wordt de gekozen foto-afbeelding zonder nadere bewerkingen pardoes op het rechthoekige postzegelvlakje geplaatst en meteen daarop geldt het vormgevingstechnische besluit zonder omhaal van woorden: “Klaar is Kees!“

Ouderenpostzegels 2000. Volop ‘nieuwe gein’: samen-actief-zijn!

Bij de Ouderenpostzegel daarentegen wordt met zorg naar detailgedeelten van de drie foto’s gekeken, die na ontwerptechnische bewerkingen ook op een rechthoekig postzegelvlakje een meerwaardig plaatsje krijgen. Het verbindende van de afbeeldingen bestaat uit activiteiten en samenwerken van senioren, die als het ware gezien worden door een vergrootglas. De overtuigend blijmoedige zeggingskracht en uitstraling van de personen op de cirkelvormige foto’s is bijzonder en opvallend.

1. Zwemmen

Vier vriendinnen op leeftijd in badpak (met antieke badmuts) willen na het zwemmen hun geanimeerd gesprek wel even staken om de fotograaf de gelegenheid te geven een gezellig plaatje van hen te schieten. De vitaliteit en levensvreugd valt van de foto af te lezen. Lichaam en geest worden er beide opgefrist. Deze vier niet met naam en woonplaats bekende personen zijn in Amerika gefotografeerd.

2. Bowlen

De samenwerking tussen man en vrouw bij het bowlen / kegelspel staat centraal. De man geeft de zware roodgekleurde rode bal aan de dame onder de bewoordingen: “Heb je ‘m goed vast?” Deze twee anonieme personen zijn in Denemarken gefotografeerd.

3. Appels plukken

Grijsharig ‘Appel-Jetje’, appelplukkend aan kortstammige bomen, is de 73-jarige en vitale Jet van de Kamp – Molenhuis uit Kampen. Al 12 jaar is zij parttime-werker met veel andere 65-plussers op de fruitkwekerij van het familiebedrijf Vereecken in Dronten. Mevrouw Van de Kamp: “Ik geniet volop met gelijk gestemde appelplukkers van het ‘werk’ en vooral de gezelligheid.”

Vertaalslagen: allegorie & metafoor!

Op deze drie Ouderenpostzegels staan zeven personen, die als vertegenwoordigers optreden van alle actieve leeftijdgenoten in ons land. Zij kunnen dus vergeleken worden als hun plaatsvervangers. Deze vergelijking staat taalkundig bekend onder de naam allegorie. Deze allegorische vergelijking geldt ook voor de personen op de Ouderzegels 1993, 1994, 1995 en 2000. Zij allen vervullen dezelfde rol in het rollenspel van actieve ouderen (als directe vergelijking).

Op de Ouderenzegels 1998, die ik vorige week heb opgevoerd, is ook een vertaalslag aanwezig, echter van een andere orde. Toen vertegenwoordigden een basketbalschoen, een snoepje en een boodschappenlijstje als delen van een groter geheel personen, die een bepaalde activiteiten uitvoerden. Deze indirecte vergelijking staat taalkundig bekend onder de term metafoor (metaforische vergelijking).

Vormgeving

• De zonnig stralende kleuren geel, blauw en rood in de typografie en kleurvlakken versterken het geluk en plezier van het interactieve samenzijn en samenwerken.
• De plaatsing van ‘80’ in combinatie met ‘40’ staat op een opvallend juiste plaats in het zegelbeeld. De frankeerwaarde valt buiten, de bijslagwaarde valt letterlijk en figuurlijk binnen de cirkel van de ouderenzorg. Een vondst van groot gehalte!
• Het lettertype van de landsnaam bezit geen puntige, maar ronde hoeken. Hiermee verbeeldt de veel bij ouderen voorkomende eigenschap van milde en begripsvolle toegeeflijkheid. De scherpe puntjes zijn er immers in de loop van de tijd en van het leven afgeslepen.

• De concentrische ringen op het postzegelvel zijn ontleend aan waardepapier als van het bankbiljet. De liggende ‘v-vormpjes’ links en rechts op het vel zijn restanten van een pijl, die naar de voortgang van de tijd verwijzen. De verticale streepjes rood en blauw (onder en boven) zijn ‘deel-facetten’ in de voortgang van het tijdsbegrip.

Minderwaardige – meerwaardige postzegelontwerpen

In deze gechargeerde vergelijking van twee totaal verschillende ontwerpstrategieën is een overweldigend gradueel verschil in meerwaardigheid en minderwaardigheid qua vormgeving overweldigend aantoonbaar aanwezig. Mijns inziens bezitten de Ouderenzegels 2000 een meerwaardige overwaarde, terwijl alle Beleef de Natuuremissies een minderwaardige onderwaarde vertegenwoordigen!

Toppunt ‘sprokkel-prestatie’: dezelfde afbeelding op twee verschillende postzegels te durven plaatsen

In het deelhoofdstuk ‘Na vier natuurmonumenten . . .?’ van het artikel ‘Beleef de Natuur – Duin en Kruidberg’ van 20 juni 2021 heb ik ook al aandacht gegeven aan enkele andere facetten van de minderwaardige onderwaarde van deze meerjarige emissie:

1. Bijzonder ondergeschikte plaats van plant of dier in de totale ruimte van het postzegeloppervlak.
2. Toepassing van het ‘herhaal-principe’.

Nadeel bezit toch ook voordeel!

U zult zich ongetwijfeld ook meteen afvragen: “Voor wie is uit bovenstaande conclusie toch een voordeel te behalen?” Voor het commerciële PostNL-bedrijf zijn dergelijke naar mijn mening minderwaardige postzegelontwerpen ontwerptechnisch aantrekkelijk. Het kostenplaatje is geringer en minder omvangrijk. De ‘sprokkelmethode’ vergt aanmerkelijk minder tijd én visie dan die voor het ontwerp van een gelaagde postzegel voor ouderen.

Voor de 75e verjaardag van Tom Poes is een postzegel (nvph 3427) uitgegeven met daarop een tekening van Ollie B. Bommel. Deze ‘reproductie-tekening’ is ontleend aan een reeds lang gemaakte tekening, zoals dat ook een aantal maal gebeurd is met striptekeningen, die naderhand op kinderpostzegels terecht zijn gekomen als een meer goedkope ontwerpmethode .

In mijn visie geldt deze goedkope ontwerpstrategie ook voor de kinderzegelvellen 2017 (Jan, Jans en de kinderen), 2018 (Fabeltjeskrant), 2019 (kinderboeken), 2020 (Dick Bruna) en 2021 (Tom Poes & Olie B. Bommel).
Afgezien van de eraan verbonden publicatierechten zijn alle gekozen tekeningen al eerder ontworpen. Op deze kinderzegels staan reproducties (kopieën). Het ontwerpen (beter geformuleerd als ‘sprokkel-methode-van-boek-en-striptekeningen’) kost ook minder inspiratie, geestelijke inspanning, tijd én visie.

Kijk in onze catalogus voor meer postzegels
• Nederland • Nederland

Nieuwsgierig naar de nieuwste postzegel- en postzegelproducten?

(2 stemmen, gemiddeld: 5,00 uit 5)

Laden...