Als verzamelaar van de postzegels van het ‘Deutsche Reich’ was mij de postzegel van 5 Mark uitgegeven op 11 september 1925 bekend. Hierop is de ‘Kaiserdom’ afgebeeld met daarnaast de naam van de stad Speyer. Maar een kerkgebouw van dit formaat en in de Romaanse bouwstijl opgetrokken kon nooit 2000 jaar oud zijn.

Inderdaad had de postzegel uit 1990, ontworpen door Peter Steiner, geen betrekking op de kathedraal, maar op de stad zelf. De geschiedenis van de stad begon in het jaar 10 voor Christus, toen de Romeinen hier een legerplaats hadden ingericht. Deze legerplaats kreeg eerst de naam ‘Noviomagus’ en later de naam ‘Spira’ waaruit de huidige naam ‘Speyer’ of ‘Spiers’ is voortgekomen. De Romeinse naam ‘Noviomagus’ waaruit later Nijmegen is ontstaan werd aan meer legerplaatsen toegekend. Voluit heette Nijmegen toen ‘Ulpia Noviomagus Batavorum’ en Speyer ‘Noviomagus Nemetum’. Zelfs in Engeland had een stad de naam ‘Noviomagus’ met de toevoeging ‘Regnorum’. Dit was de stad Chichester in West-Sussex.

Onder het cijfer 6 van de waardeaanduiding op de postzegel is een poortgebouw te zien. Het is de 55 meter hoge ‘Altpörtel’, die deel uitmaakte van de middeleeuwse westelijke stadsmuur. Het poortgebouw is afgebeeld op de prentkaart. Achter de toren op de postzegel de ‘St. Josef Kirche’ gebouwd in 1912. Aan de andere zijde van de afbeelding van de Dom is de ‘Gedächtniskirche’ opgenomen. Verder een muurtorentje, het ‘Heidentürmchen’ in het park achter de Dom. Dit gedeelte van de stadsmuur is uit 1281 en behoorde tot de vestingwerken van Speyer. Bij vele parkbezoekers is dit torentje met een deel van de verdedigingsmuur bekend als de Sprookjestoren.

Met de bouw van de kathedraal in Speyer werd tussen het jaar 1025 en 1030 begonnen in opdracht van de Salische koning en later keizer Konrad II die vanaf 1024 koning van het Oostfrankische Rijk was. Hij wilde ‘de grootste kerk van het Avondland’ stichten. De benaming Avondland, waarmee Europa werd bedoeld, is afkomstig uit de taal van de Feniciërs omdat zij in het westen de zon zagen ondergaan gezien vanuit hun toenmalige rijk, het huidige Libanon en Syrië. Konrad zou de eerste steen hebben gelegd voor de kathedraal en op dezelfde dag ook de eerste steen voor het klooster Sankt Johannes. Om bouwmaterialen aan te voeren werd een kanaal gegraven vanuit het ‘Pfälzerwald’ naar de Rijn. Dit kanaal volgde grofweg de huidige Speyerbach. Hierover werden steen uit een groeve en hout uit het bos naar de bouwplaats vervoerd. Op de onderstaande prentkaart van voor de Tweede Wereldoorlog is de kathedraal afgebeeld met op de achtergrond de Rijn.

Noch Konrad II, noch zijn zoon Heinrich III maakten de voltooiing van de kathedraal mee. Pas tijdens de regeerperiode van zijn oom, Heinrich IV, werd de kathedraal in 1061 ingewijd. De Dom werd opgedragen aan Maria en werd ‘Mariendom’ genoemd. Twintig jaar later liet Heinrich IV de kerk verbouwen waardoor deze vijf meter hoger werd. Daarmee ontstond het grootste kruisribgewelf in het toenmalige rijk. Heinrich IV kon nog net voor zijn overlijden in het jaar 1106 de gereed gekomen verbouwde kathedraal zien. Deze had na de verbouwing een lengte gekregen van 134 meter en een breedte van 33 meter en was daarmee het grootste bouwwerk in die tijd. Op de prentkaart is de kathedraal afgebeeld zoals deze is te zien aan de oever van de Rijn.

Een herdenkingspostzegel gewijd aan het 900-jarige bestaan van de ‘Kaiserdom’ in Speyer werd uitgegeven op 2 september 1961. Ontwerper van de postzegel, Eduard Eger, heeft de Dom schematisch weergegeven zoals deze te zien is vanaf de oever van de Rijn.

De vrijwel originele crypte onder het koor is de grootste nog bestaande zuilenhal in Europa. Het middendeel van de crypte is afgebeeld op de prentkaart. Dit is het oudste bewaard gebleven deel van de Dom en werd ingewijd in 1041. Hierin liggen de graven van de vier Salische keizers, drie keizerinnen en een prinses, Agnes die bij haar moeder keizerin Beatrix ligt. Verder vier koningen en drie bisschoppen. De crypte heeft een lengte van 46 meter en een breedte van 35 meter. De hoogte is zeven meter en de indeling bestaat uit vier ruimten.

Het hoofdpostkantoor in Speyer gebruikte voor stempeling van zelfvervaardigde eerstedag enveloppen een bijzonder poststempel. Door de Bundespost in Bonn werd hetzelfde stempel gebruikt met de plaatsnaam Bonn 1 in plaats van Speyer 1. In 1981 werd de Kaiserdom op de Werelderfgoedlijst van de Unesco opgenomen.

In de permanente postzegelserie ‘Bezienswaardigheden’ werd de Kaiserdom in Speyer ook opgenomen. De uitgiftedatum was 10 augustus 1995. Het ontwerp van de postzegel was van Sibylle en Fritz Haase. Afgebeeld is de achterzijde van de kathedraal met twee van de vier torens en het koorgedeelte met bovenin een galerij.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd Speyer am Rhein enkele keren gebombardeerd door de geallieerden. Daarbij was het spoorwegstation het belangrijkste doelwit. In dat gebied werden dan ook de meeste huizen, winkels en kantoorgebouwen getroffen. Ook de spoorlijn zelf richting Heidelberg werd gebombardeerd alsmede de Pfalz-vliegtuigfabriek. Op 22 maart 1945 werd de stad door Amerikaanse legereenheden bereikt. Terugtrekkende troepen van de Wehrmacht lieten de brug over de Rijn in de lucht vliegen waarna vanaf de oostelijke oever door de Duitsers hevige weerstand werd geboden. Op 24 maart 1945 verlieten de laatste Duitse troepen de stad.

De witte vlag werd op de ‘Altpörtel’, de westelijke stadspoort gehesen. Op de prentkaart rechtsboven is het poortgebouw te zien aan het einde van de ‘Maximilianstrasse’, die vanaf de Dom naar de poort loopt. Het kerkgebouw, de ‘Kaiserdom’, werd alleen getroffen door lichte granaten en kogels van zowel Duitse als Amerikaanse zijde. De stad Speyer kwam vanaf juli 1945 onder het Franse bezettingsbestuur en werd een Franse garnizoensstad. In het stempel afgedrukt op de eerstedag envelop is een combinatie van twee bouwwerken opgenomen. Het onderste deel met de drie bogen stelt de ‘Antikenhalle’ voor gebouwd in 1826 ter nagedachtenis aan het Tweede Koninklijke Beierse Pioniers Bataljon. Later ook aan de gevallenen tijdens de Eerste en Tweede Wereldoorlog. Het bovenste deel laat de torens zien van de nabijgelegen Dom.

Naar aanleiding van het bezoek van Paus Johannes Paulus II aan de Bondsrepubliek Duitsland dat plaatsvond van 30 april tot 4 mei 1987 werd een bijzonder poststempel gebruikt door het hoofdpostkantoor in Speyer. In het stempel is de datum van 4 mei opgenomen en een afbeelding van de Kaiserdom gezien aan de achterzijde. De op de kaart geplakte postzegel heeft geen relatie tot Speyer, maar heeft een afbeelding van het Genadebeeld van Kevelaer. In de kerk van deze stad bevindt zich een beeld van Maria als ‘Troosteres der Bedroefden’ en is een bekende bedevaartplaats. De postzegel met de afbeelding van Maria en het pauselijke wapen werd uitgegeven naar aanleiding van het pausbezoek. Tijdens een van onze vakanties in een hotelletje in Römerberg, vlak bij Speyer, hebben we de ‘Kaiserdom’ bezocht en de crypte betreden. Indrukwekkend!

Kijk in onze catalogus voor meer postzegels
• Historisch • Duitsland • Eerste Wereldoorlog • Religie • Tweede wereldoorlog

Nieuwsgierig naar de nieuwste postzegel- en postzegelproducten?

(5 stemmen, gemiddeld: 5,00 uit 5)

Laden...