Na de oorlog bleek voor de kerken, vele waren verwoest of zwaar beschadigd, de wederopbouw financieel een groot probleem te zijn. De kerktorens vormden goede uitkijkposten, maar waren ook geschikt om er artillerievuur op te richten. Vooral tegen het einde van de oorlog gebeurde dat veelvuldig, waardoor ook kerkgebouwen werden geraakt. Op de terugtocht van de Duitsers zijn met opzet veel torens in de lucht gevlogen.
Kerken in oorlogstijd
Voor een juiste begripsvorming van de afbeelding van deze emissie is enige historische kennis (anno 1945 t/m 1950) noodzakelijk om de keuze van de barmhartige Samaritaan te kunnen plaatsen.
In 1948 verliet o.a. de katholieke kerk het in 1940 gestarte Interkerkelijk Overleg (IKO). Als voortzetting ontstond naderhand Contact in Overheidszaken (CIO). De PTT-leiding benaderde in 1949 CIO met de mededeling dat PTT bereid was een postzegelemissie met toeslag uit te geven ten bate van het herstel van verwoeste kerkgebouwen in ons land. Hierbij is zoals gewoonlijk geen postzegel-aanvragende partij betrokken geweest.
PTT zelf is dus ook van deze emissie, net als die in het voorgaande artikel, de initiatiefnemer geweest van deze postzegels. Uit de postzegel-voorontwerpen van ontwerper Rein Draijer is de ‘Barmhartige Samaritaan’ gekozen. Alle kerkelijke richtingen konden zich in het motief vinden.
De op knieën voorovergebogen Samaritaan probeert de verzwakte voetganger op te tillen en hem vervolgens op de ezel te plaatsen en hem daarna naar een herberg te brengen. Met dit afgebeelde actiemoment hoopt ontwerper Rein Draijer dat kerkelijk Nederland ook tot actie overgaat door deze bijslag-postzegels te kopen.
Op de Griekse Rode Kruispostzegel is hetzelfde actiemoment afgebeeld.
De ruïne staat letterlijk hoog geplaatst aan de bovenkant van de postzegel. Deze verheven plaats symboliseert / verbeeldt de uitspraak samenhangend met de barmhartige Samaritaan in een Bijbelse parabel / gelijkenis: “Wat je doet is belangrijk [postzegels kopen], niet wat je bent [als kerklid].” De goede daad is dus: “Verricht een weldaad, koop ‘kerken-in-oorlogstijd-postzegels’.
Het verwoeste kerkgebouw herstellen (gedeelte van de zijmuur en een aantal dakspanten zijn deels aanwezig) met bijslag-gelden is het doel van deze postzegelemissie.
De barmhartige Samaritaan
Twee hooggeplaatste Joden (een priester en een Leviet [afstammeling van Levi, een van de twaalf stammen van Israël]) weigeren een slachtoffer van een geweldsmisdrijf langs de kant van de weg te helpen, die van Jeruzalem naar Jericho onderweg was. Een Samaritaan (destijds een door Joden geminacht volk) met een ezel komt langs en helpt hem wel. Hij gaat naar hem toe, verzorgt de wonden en zet het slachtoffer op de ezel en brengt hem naar een herberg, waar hij wordt verzorgd.
Lering van deze gelijkenis / parabel? Wat je doet is belangrijk en niet wat je bent. Niet alleen de letter van de wet telt, maar ook de geest dient in overdrachtelijke zin nageleefd te worden (Lucas-evangelie).
Het doel heiligt de middelen
De geregelde kerkbezoeker (anno 1950) kent als insider de ‘Samaritaanse boodschap’ terdege: “Wat je doet belangrijker is en niet wat je bent. Met andere woorden het kerkelijke lidmaatschap speelt geen rol, maar de ‘weldaad’ (goede daad) des te meer. Het meer-bedrag van de postzegels is voor alle religieuze gezindten zonder uitzondering. Ieder kerkelijke groep krijgt (in overeenstemming met de grootte van de kerkelijke groep) het juiste percentage van de bijslag.
Affiche ‘kerken in oorlogstijd’
Klik hier om het affiche ‘kerken in oorlogstijd‘ te bekijken. In verband met beeldrecht is het niet mogelijk om het affiche in dit artikel te verwerken.
Deze postzegelemissie is indertijd aan de aandacht van veel verzamelaars ontsnapt, want de serie viel buiten het vaste ritme de zomer- en kinderzegelemissies. Bovendien verscheel de serie op 17 juli in het midden van de vakantie. Door de geringe verkoopresultaten is de serieprijs hoog.
Overeenstemming barmhartige Samaritaanse keuze
De ‘Samaritaanse keuze’ als afbeelding blijkt naar de geest de juiste te zijn van deze bijzondere-emissie-met-toeslag. De verdeling van de bijslag-gelden, waarbij een steentje voor kerkherstel werd bijgedragen, is als volgt:
- 50,7 procent is van de bijslag is voor de Rooms-Katholieke Kerk
- 48,3 procent is voor 14 kerkgenootschappen van hervormde huize
Bij deze verdeling is dus gelet op het ledental van alle kerken en niet op de verschillende achtergrondgedachten van de kerken. Inderdaad wat je doet is belangrijk, niet wat je bent. Aldus rechtvaardigt de barmhartige Samaritaan een plaats op de postzegel!
Kijk in onze catalogus voor meer postzegels
• Thematisch • Nederland • Nederland • Kerken
Nieuwsgierig naar de nieuwste postzegel- en postzegelproducten?
Kijk dan bij Collect Club.
(6 stemmen, gemiddeld: 5,00 uit 5)
Laden...
Reacties (0)
Schrijf een reactie
(registratie is niet nodig)