Daarom hebben we besloten dat we in deze digitale bijlage bij de jubileum-Spaarnepost een poging gaan doen om onze leden en anderen die dit lezen mee te nemen op een ontdekkingsreis naar de digitale filatelie van dit moment. En we willen degenen die dat niet gewend zijn oproepen om te gaan experimenteren. Je kunt er uren, dagen, maanden mee van de straat zijn!

We zullen dat gaan doen in zeven delen:

1. Deze inleiding met een korte geschiedenis van het internet
2. De websites van de KNBF en van internationale soortgenoten
3. De Nederland-filatelie op het wereldwijde web
4. Landenverzamelingen buiten Nederland: digitale mogelijkheden
5. Thematisch verzamelen: inspiratie opdoen via internet
6. Kopen en verkopen, veilingen en handelaren
7. Zelf digitaal verzamelen

Veel van deze informatie komt uit de recent gestarte ‘digitaliseringscommissie’ van de KNBF, waar Uw secretaris deel van uitmaakt en waarvoor hij een omvangrijke inventarisatie heeft gemaakt van wat er ‘allemaal’ is. Het is het plan om in juni 2021 een voorstel te doen aan de ledenraad van de KNBF over wat er op het gebied van digitalisering nu zou moeten gaan gebeuren. Dit stuk kan worden gezien als ‘bijvangst’.

Het wonderlijke web

Laptop en apenstaart @ op een postzegel van Åland’

Maar voordat we beginnen volgt eerst een korte inleiding over dat wonderlijke internet. Het begon allemaal in de jaren ’60 in de Verenigde Staten en dat gebeurde vanuit het Ministerie van Defensie daar. In 1969 werden computersystemen van de eerste drie universiteiten in Californië aan elkaar gekoppeld, maar het duurde tot 1982 voordat internet ook echt Europa bereikte. Nederland was daarbij een voorloper en in 1986 werd de eerste landendomeinnaam geregistreerd en dat was .nl, Nederland dus. In 1990 startte het World Wide Web met een prototype en het werd begin 1992 gelanceerd. In februari 1992 was de website www.nikhef.nl een van de drie! Websites ter wereld. U zult de www aanduidingen kennen. In 1998 begon Google en in 2000 de Chinese zoekmachine Baidu. In 2001 begon Wikipedia als gratis wereldwijde ‘publieke’ encyclopedie. In 2003 ontstond Skype, de pionier in beeldbellen, hetgeen in de huidige coronatijd niet meer is weg te denken. In 2004 startte Gmail van Google hetgeen een revolutie teweeg bracht voor wat betreft verzendgrootte en – gratis – opslagruimte. In 2005 startte YouTube, waardoor videobeelden konden worden gedeeld en in 2006 begon Twitter. In 2009 volgde Facebook en brak ook de smartphone door en in 2010 kwam Instagram erbij. En dit alles is natuurlijk veel uitgebreider te lezen op Wikipedia.

Google: filatelie is óók wetenschap

Google startte in 2004 met Google Scholar, wat inmiddels een gigantische database is van wetenschappelijke studies uit de hele wereld. Er staan op dit moment ook 90.000 wetenschappelijke studies online over ‘postage stamps’, 17.000 over ‘timbres postes’, 13.000 over ‘Briefmarken’, ook 13.000 over 郵票 (Yóupiào), 4000 over francobolli, en zelfs 2.000 over ‘postzegels’. En als je ‘philately’ intypt bij Google Scholar krijg je 12.000 resultaten. Maar ook detailonderwerpen zijn ruim aanwezig. Zo geeft ‘postal history’ 3.700 treffers en ‘postal rates’ maar liefst 8.000. Daarbij kun je ook steeds zien wat de meest geciteerde publicaties zijn en wie er naar hebben verwezen. Daarmee kun je een ‘publicatienetwerk’ ontdekken: wie verwijst naar wie. En als je dan door scrolt zie je al snel dat heel veel publicaties wel bestaan en soms ook publiek of via een betaalsysteem toegankelijk zijn, maar dat heel veel publicaties niet of nauwelijks gebruikt zijn door anderen. Zo wordt het kaf van het koren gescheiden.

Honderd Google talen

Oostenrijk 2011: de Toren van Babel

Het meeste materiaal op het internet is in het Engels, maar er is inmiddels ook veel verschenen in heel veel meer talen. In 2006 is Google ook begonnen met Google Translate en inmiddels werkt die vertaalfunctie voor meer dan 100 talen. Daar zit natuurlijk ook het Nederlands bij, maar bijvoorbeeld ook het Fries en het Afrikaans. In het januarinummer van de Spaarnepost is al gemeld dat de website van de Koninklijke Nederlandse Bond van Filatelistenverenigingen als een van de weinige in de wereld die vertaalfunctie ook op haar website heeft staan. En dat betekent niet alleen dat ‘alles’ van wat de Bond in het Nederlands heeft opgeschreven vertaald kan worden in die 100+ talen, maar dat datzelfde kan met alle websites die aan die van de Bond zijn gekoppeld, dus ook www.ohvz.nl. Elke Chinees, elke Indonesiër, elke Amerikaan en ga zo maar door, kan dus al dat moois van OHvZ lezen in haar of zijn eigen taal! En omdat er ook steeds een spraakfunctie bij zit kun je de vertaling niet alleen lezen maar ook horen. Of het allemaal ‘correct’ wordt vertaald is overigens nog wel een puntje. Als je ‘terugvertaalt’ zie je af en toe rare dingen. Maar de verbeteringen gaan razendsnel. Inmiddels is het bij de moderne browsers mogelijk om alles in heel veel talen te lezen en dat kan dus met steeds minder fouten. Wat natuurlijk lastig is en blijft bij die machinevertalingen zijn technische termen, zoals filatelistische vaktermen. Een belangrijk hulpmiddel daarbij is een website met die vaktermen uit de filatelie van René Hillesum.

En wij?

Op Hoop van Zegels begon in 2010 met een eigen website, vlak voor de 100e verjaardag van onze postzegelvereniging. De ‘host’ was een klein bedrijfje uit Delft (Synaps IT) en toen dat er in 2015 mee ophield moest de website opnieuw worden gebouwd en werd dat gedaan met als ‘content management system’ WordPress, als ontwerper Dainamics Webdesign en als host Easyhosting. Binnen de vereniging is Leo Koelemij steeds de webmaster geweest, die ook veel werk heeft gestoken in het steeds verder uitbouwen van het websitegedeelte over de postgeschiedenis van de streek. Daarmee zijn we in 2018 begonnen, als pioniers op dat gebied, althans als we kijken naar de schaal waarop en de breedte waarmee we dat doen.

Er zijn natuurlijk ook nadelen

Opletten is raadzaam.

Hoewel dit stuk een lofzang is op de mogelijkheden die de digitalisering biedt voor de filatelie, zijn er natuurlijk ook evidente nadelen. Sociaal gezien isoleert het alle (vooral oudere) filatelisten die geen computer of smartphone hebben of die daar niet goed mee kunnen omgaan. Het is een van de redenen waarom postzegelverenigingen (zoals ook OHvZ met de Spaarnepost) nog steeds ‘papieren’ tijdschriften uitgeven en niet alles digitaal willen doen, ook al is dat goedkoper en minder tijdrovend. Technisch gezien zijn er ook allerlei mitsen en maren. Websites en digitale bewaartechnieken verouderen snel en moeten voortdurend vernieuwen en zich ook aanpassen aan strenger wordende privacy- en veiligheidseisen. Als websitebouwer moet je je ervan bewust zijn dat websites op de (laptop)computer er anders uitzien dan op de smartphone en ook niet op alle browsers goed overkomen. Websites zijn sterk afhankelijk van vaak maar één beheerder en ze gaan uit de lucht als die er niet meer is. Boeken blijven bestaan. Ook als zoiets als Adobe Flash ophoudt (zoals nu is gebeurd) zijn stukken op websites ineens niet meer te lezen. En publiek toegankelijke forums en blogs (en social media) zijn een gewild medium voor Viagra- en porno-advertenties, terwijl websites met een gebrekkige beveiliging overgenomen kunnen worden door hackers die ofwel willen inbreken ofwel een reclamewebsite gaan pluggen voor hele andere dingen dan postzegels. Het kost webmasters vaak veel energie en irritatie om al die gevaren voor te blijven. Als de Bond (zie deel 2) een rol zou willen gaan spelen bij het stimuleren van de digitale filatelie en bijvoorbeeld verenigingen zou willen steunen bij het opzetten en uitbouwen van websites dan zou een Bondswebmaster ook goed ingevoerd moeten zijn in deze veiligheidsaspecten.

Het nieuwste van het nieuwste: “Digitaler Wandel”

Toen onze Duitse zustervereniging in Osnabrück hoorde van ons initiatief om een stuk te schrijven over ‘Digitale Filatelie’ stuurde de voorzitter, Manfred Neumann, een bijdrage op die bij hen in het verenigingsblad komt van de hand van Edgar Pottebaum. De Duitse post heeft op 4 februari 2021 de eerste ‘digitale postzegel’ uitgegeven, waarbij een matrix is toegevoegd die voor elke zegel uniek is en waarmee elk poststuk individueel kan worden gevolgd. De illustratie laat de matrixzegel zien met een eerstedag-afstempeling uit Osnabrück zelf. Volgens de Duitse Post heeft dit allerlei voordelen en heeft de digitale revolutie nu ook de postzegel zelf bereikt. Voor de Duitse Post zelf is een bijkomende voordeel dat een postzegel ook zonder afstempeling niet meer hergebruikt kan worden! Het is de bedoeling dat vanaf 1 januari 2022 alle ‘Sonderpostwertzeigen’ zo’n matrixcode gaan krijgen en de stempelkleur gaat blauw worden.

Kijk in onze catalogus voor meer postzegels
• Aland • Oostenrijk

Nieuwsgierig naar de nieuwste postzegel- en postzegelproducten?

(5 stemmen, gemiddeld: 4,60 uit 5)

Laden...